Ο Σταύρος Λάντσιας μιλάει για τον δικό του Ennio Morricone

Το Σάββατο 04 Νοεμβρίου, το Radio City Theater θα γεμίσει από τις μελωδίες του Ενιο Μορικόνε για τον κινηματογράφο. Μάλιστα, σε μία ιδιαίτερη εκτέλεση, βασισμένη στην ματιά και την αισθητική του «Σταύρος Λάντσιας Quartet», στα πλαίσια ενός μεγάλου αφιερώματος στον σπουδαίο συνθέτη κινηματογραφικής μουσικής που διοργανώνει ο Πολιτιστικός Σύλλογος Φίλων Μουσικής Ennio Morricone Ελλάδος, με την υποστήριξη του 64ου Φεστιβάλ Kινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Οι εκδηλώσεις περιλαμβάνουν:

Προβολή του αριστουργηματικού ντοκιμαντέρ του Giuseppe Tornatore “Ennio: The Maestro”, προβολή της ταινίας μικρού μήκους “Bubbles”, της επανερχόμενης σκηνοθέτιδας Meri Dishnica,την μουσική της οποίας συνέθεσε ο στενός συνεργάτης και βιογράφος του Morricone, Alessandro De Rosa και συναυλία του Σταύρου Λάντσια με το «Σταύρος Λάντσιας Quartet», που θα παρουσιάσει τις αξέχαστες μελωδίες του Maestro που έχουν «ντύσει» εμβληματικές ταινίες όπως “Σινεμά ο Παράδεισος”, “Κάποτε στην Άγρια Δύση”, “Ο καλός, ο κακός και ο άσχημος”, και πολλές άλλες.

Για αυτή τη βραδιά, ο καταξιωμένος πιανίστας και συνθέτης Σταύρος Λάντσιας μίλησε στην Parallaxi για την ιδιαίτερη σχέση του με τη μουσική του Μορικόνε, το πρόσφατο άλμπουμ “My Ennio Morricone” και τη δική του πορεία, με συνεργασίες και όνειρα που σημάδεψαν την πορεία του.

Θέλω να ξεκινήσουμε τη συζήτηση μας, με μία ερώτηση που υποθέτω σας κάνουν κι άλλοι. Γιατί Μορικόνε;

Γιατί Μορικόνε, όπως ακριβώς θα μου έλεγε κάποιος γιατί Χατζιδάκις. Δηλαδή, στις συναυλίες μου όταν παίζω διασκευές άλλων συνθετών, συνήθως πάντοτε θα παίξω Μάνο Χατζιδάκι και Ενιο Μορικόνε, οπότε ήταν μία πολύ εύκολη απόφαση για μένα να ασχοληθώ και λίγο πιο βαθιά με το έργο του, να φτιάξω μία συνολική πρόταση το πώς ακούω εγώ αυτές τις μελωδίες και ποιες θα ήθελα να μείνουν στο σήμερα κατά κάποιο τρόπο. Ελπίζω ότι μέσω εμένα μπορεί κάποιος να ανακαλύψει κάτι που να μην είχε ακούσει μέχρι τώρα από τον Μορικόνε, να μην είχε δει κάποια ταινία.

Να υποθέσω δηλαδή ότι αυτά που θα ακούσουμε είναι και τα δικά σας αγαπημένα;

Ε βέβαια. Είναι κομμάτια που κάποια ήθελα να τα μάθω να τα παίζω και στο πιάνο, αλλά που τα έμαθα από ταινίες, κάπως έτσι.

Τι τον έκανε ξεχωριστό στο πέρασμα του χρόνου;

Πέρα της μουσικής του ικανότητας, ήταν ένας μάστορας τις ενορχήστρωσης. Δηλαδή ο τρόπος που χρησιμοποιούσε τα όργανα, με έναν πρωτοποριακό τρόπο, όπου προσπαθούσε πάντοτε να ανακαλύπτει κάτι καινούργιο δημιουργώντας συνέχεια στυλ. Είμαι σίγουρος ότι θα λέγανε κάποιοι σε άλλους συνθέτες «κάνε μου κάτι σε στυλ Μορικόνε». Μεγάλο του επίτευγμα είναι ότι είχε υψηλή ποιότητα και την ίδια στιγμή ήταν άμεσος, εμπορικός, ήταν χρήσιμος στις ταινίες, κατάφερνε να κάνει μουσικές που μπορούσαν να μένουν και μόνες τους αλλά ταυτόχρονα να είναι και μέρος μιας ταινίας. Αυτό από μόνο του είναι πάρα πολύ δύσκολο.

Θυμάστε άλλες επιρροές που να έχετε ακόμα από τα μαθητικά σας χρόνια;

Στα μαθητικά μου χρόνια θυμάμαι ότι ο πρώτος μουσικός που μου είχε κεντρίσει το ενδιαφέρον, ήταν ο Βαγγέλης Παπαθανασίου. Ήταν όταν έπαιξα το βινύλιο από το soundtrack της ταινίας «Οι δρόμοι της φωτιάς». Και επειδή εμένα πάντα μου άρεσε να ψάχνω μέσα στις σημειώσεις των δίσκων, είδα ότι έπαιζε όλα τα όργανα και είπα ότι να αυτό είναι κάτι που θα μπορούσα και εγώ να κάνω. Διότι από μικρός μου άρεσε να παίζω διάφορα όργανα, να φτιάχνω δικές μου ενορχηστρώσεις, οπότε σίγουρα ο Παπαθανασίου ήταν μία επιρροή. Αρχική βέβαια, γιατί αργότερα σταμάτησα να τον ακολουθώ, ήρθαν και άλλες επιρροές.

 Μιλάμε τόση ώρα για κινηματογραφική μουσική και σκέφτομαι ότι μέχρι τώρα δεν έχει τύχει να γράψετε εσείς κινηματογραφική μουσική

Όχι. Φυσικά ακούγοντας κανείς τη μουσική μου, πολλές φορές κάνουν σχόλιο ότι τους δημιουργεί εικόνες. Έχει τύχει μάλιστα να χρησιμοποιήσουν και τη μουσική μου σε παραγωγές της τηλεόρασης. Έχει τύχει να ακούσω έτσι μουσικές μου. Ελπίζω βέβαια ότι κάποια στιγμή κάποιος σκηνοθέτης να φανταστεί το δικό του έργο με τη δική μου μουσική να του δίνει μία διαφορετική ατμόσφαιρα. Πιστεύω ότι δημιουργούνται σχέσεις μεταξύ των σκηνοθετών και των συνθετών. Όπως και με άλλους συντελεστές όπως είναι ο διευθυντής φωτογραφίας. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Μορικόνε συνεργάστηκε με σκηνοθέτες παραπάνω από μία φορά. Φαντάζομαι λοιπόν ότι αυτές είναι και σχέσεις εμπιστοσύνης, ότι δεν πρέπει αυτό να είναι απλώς μία δουλειά αλλά να προσφέρει ευχαρίστηση και στους δύο.

Θεωρώ βέβαια ότι αν δεν υπάρχει αυτή η εμπιστοσύνη ενδεχομένως να υπάρχει περιορισμός στην καλλιτεχνική δημιουργία ενός συνθέτη σε μία ταινία.

Είμαι σίγουρος ότι με όλη αυτή την πληθώρα ταινιών που υπάρχει, ορισμένα μουσικά θέματα σίγουρα είναι με παραγγελία. Είχε τύχει μάλιστα ένας σκηνοθέτης κάποτε να μου πει να του κάνω μία μουσική σαν κάποια άλλη. Η απάντησή μου ήταν ότι πρώτα από όλα δεν μπορώ να σου κάνω μία ίδια μουσική και ίσως καλύτερα να το κάνει κάποιος άλλος. Αλλά το ίδιο νομίζω συμβαίνει και στο τραγούδι, στη σχέση του συνθέτη με τον τραγουδιστή και το στιχουργό. Έτσι έχουν δημιουργηθεί από αυτές τις παρέες τα πιο ωραία πράγματα.

Παρέες που και εσείς κατά καιρούς είχατε για να δουλέψετε μαζί.

Ναι, διότι ήταν οι άνθρωποι που με ψάξανε για αυτό που μπορούσα εγώ να δώσω στη μουσική τους. Είτε σαν ενορχηστρωτής, είτε σαν μουσικός. Είμαι περήφανος που έχουμε αφήσει και δισκογραφικό έργο, όπως αυτό με τον Διονύση Σαββόπουλο, αυτό με την Έλλη Πασπαλά, τον Αλκίνοο Ιωαννίδη. Δηλαδή μουσικούς που τους εκτιμούσα, και κατά κάποιο τρόπο αισθάνομαι και εγώ μέρος της δικής τους μουσικής ιστορίας.

Ο Σταύρος των 16 ετών θα ήταν ικανοποιημένος αν έβλεπε σήμερα τον Σταύρο Λάντσια;

Δεν ξέρω γιατί τότε έβλεπα τον Βαγγέλη Παπαθανασίου που είχε πάρει Όσκαρ, και έλεγα ότι θα πάρω και εγώ. Θα σας πω βέβαια ότι στην πορεία δημιουργήθηκαν και άλλα όνειρα, η εκπληρώθηκαν κάποια πράγματα τα οποία δεν περίμενα ότι θα είχαν τόση σημασία για μένα. Δηλαδή μπορεί εκείνα τα χρόνια να μην άκουγα τον Διονύση Σαββόπουλο, αλλά μετά όταν συνεργάστηκα μαζί του και έζησα κοντά του αρκετό δημιουργικό χρόνο, κατάλαβα ότι ήμουν πολύ τυχερός γιατί κατάφερα να συνεργαστώ και να βρεθώ κοντά με έναν από τους τελευταίος μεγάλους της ιστορίας του ελληνικού τραγουδιού. Θυμάμαι όμως μία στιγμή πολύ μικρός που είχα πάει σε μία συναυλία του και θυμόμουν έναν τύπο με ένα νταούλι, και είχα πει ωραίος τύπος αυτός. Ή ας πούμε δεν είχα φανταστεί ποτέ ότι γράφοντας μουσική, θα ακούσω τόσο ωραία σχόλια από τον κόσμο. Θυμάμαι μου είπανε κάποτε ένα ζευγάρι ότι έβαζαν τη μουσική μου όταν η γυναίκα ήταν έγκυος. Ένα πολύ συγκινητικό σχόλιο ήταν μιας κοπέλας που μου έλεγε ότι έβαζε ένα συγκεκριμένο κομμάτι μου στον πατέρα της που είχε άνοια και ένιωθε ότι είχαν κάποιες στιγμές επαφής. Όταν βλέπεις λοιπόν πόσο μπορείς να ενωθείς με τους ανθρώπους μέσα από αυτό το πράγμα, είναι σαν ένα όνειρο που δεν ήξερες ότι το είχες. Και το κλασικό όπου μπορεί όλοι να φανταζόμαστε όταν είμαστε μικροί, που θέλουμε να βγάλουμε λεφτά, και τελικά στην πρώτη φάση που βγάζουμε κάποια λεφτά καταλαβαίνουμε ότι δεν είναι τίποτα αυτό. Έρχονται και φεύγουν. Άλλα πράγματα είναι σημαντικά.

Είναι σημαντικό που με τη μουσική συνδέουμε τις ζωές μας

Και αυτό ακριβώς έχει κάνει και ο Μορικόνε στη δική μου ζωή. Ό, τι μου έχουν εξιστορήσει δικοί μου ακροατές που τους έχει συμβεί με τη δική μου μουσική στη ζωή τους, κάποιες μουσικές του Μορικόνε ήταν soundtrack δικών μου στιγμών που ήθελα μία λύτρωση, να ακουμπήσω κάπου και να ξεφύγω. Αντί να κλάψω ας πούμε έβαζα να ακούσω τη μουσική του Μορικόνε.

Να πούμε βέβαια ότι υπάρχει και ένα άλμπουμ σχετικό

Ναι. Ολοκληρώθηκε το καλοκαίρι. Είχα γνωρίσει και τον γιο του όταν πρωτοέπαιξα τη μουσική του, στις Νύχτες Πρεμιέρας της ταινίας του Giuseppe Tornatore, προβολή που θα γίνει και στη Θεσσαλονίκη. Εκεί λοιπόν εκτός από τον γιο του, γνώρισα και τον βιογράφο του. Ήρθα σε επαφή μαζί τους και με τις ευλογίες τους θα έλεγα, προχώρησα στην κυκλοφορία αυτού του άλμπουμ, το οποίο ήδη κυκλοφορεί διαδικτυακά στο spotify, και στις συναυλίες τώρα θα τα έχουμε προς πώληση σε cd και διπλό βινύλιο συλλεκτικό.

Σήμερα ακούτε μουσική ή γράφεται περισσότερο;

Ακούω πιο στοχευμένα θα έλεγα. Προσπαθώ να ξεκουράσω το μυαλό και τα αυτιά μου, δηλαδή δεν θα βάλω μουσική σαν υπόκρουση, αλλά θα ψάξω μία μουσική που μου έχουν προτείνει κάποιοι. Ακόμα και μέσω του spotify είναι πολύ ενδιαφέρον πολλές φορές βλέποντας τι ακούει και κάποιος που ακούει Λάντσια. Και έτσι ανακαλύπτω πράγματα που μου αρέσουνε και δεν τα ήξερα. Αυτό είναι ένα καλό της τεχνολογίας. Φυσικά το κακό είναι ότι μπορεί κάποιοι να ακούνε μικρά διαστήματα, να πηγαίνει δηλαδή από το ένα κομμάτι στο άλλο.

Πόσο σημαντικό είναι για ένα νέο μουσικό να κάνει σπουδές;

Για μένα που ξεκίνησα σαν μουσικός με ένστικτο, δηλαδή που από μικρός χτύπαγα αντικείμενα, έπαιζα διάφορα όργανα, ήμουν σε συγκροτήματα, πιστεύω πολύ ότι δε χρειάζεται κάποιος να πάει αναγκαστικά σε πανεπιστήμιο, αλλά αν είναι αφοσιωμένος σε αυτό που κάνει, ή όπως οι παλιοί οργανοπαίκτες να μάθει από άλλους, ίσως και να είναι αρκετό. Εγώ φυσικά επειδή έχω και μαθηματικό μυαλό, δεν μου αρκούσε αυτό το εμπειρικό μόνο, ήθελα να ξέρω και πώς αλλιώς μπορώ να το χρησιμοποιήσω, ήθελα να μάθω τη θεωρία ώστε να μπορώ να την εξηγήσω και σε άλλους. Επίσης οι σπουδές για μένα ήταν ένας τρόπος να βρεθώ κοντά σε άλλους σαν και μένα. Να φύγω από το μικρό νησί της Κύπρου και να πάω στην Αμερική και να βρεθώ ξαφνικά σε μία σχολή με 3.000 μουσικούς. Δηλαδή εκεί που ήξερα 10, 20 μουσικούς, ξαφνικά αυτό το πράγμα έγινε τεράστιο. Για μένα το πιο σημαντικό με τις σπουδές ήταν αυτό. Η ευκαιρία να βρεθώ σε ένα περιβάλλον δημιουργικό, με άλλους μουσικούς που θα μου ανοίξουν τα αυτιά, και κάπως λίγο και να προσγειωθώ, γιατί ένιωθα στην Κύπρο σαν το μεγάλο ψάρι στη μικρή λίμνη, όταν μου λέγανε πόσο ταλέντο είμαι και άλλα τέτοια.

Πώς επιλέξατε τότε να έρθετε στην Ελλάδα;

Στην Ελλάδα είχε τύχει να έρθω ένα καλοκαίρι. Ξέρετε, είχα σπουδάσει στο ίδιο πανεπιστήμιο που είχε αποφοιτήσει και η Αλεξία. Την οποία εγώ την είχα γνωρίσει στην Αμερική. Ενώ εγώ σπούδαζα , αυτή είχε έρθει στην Ελλάδα, είχε κάνει μεγάλες επιτυχίες, και μου πρότεινε εκείνο το καλοκαίρι να δουλέψω μαζί της, μάλιστα σε μία περίοδο που τραγουδούσε με τον Κώστα Τουρνά. Όπου αργότερα με τον Κώστα γίναμε πάρα πολύ φίλοι και με πάντρεψε κιόλας. Εκεί λοιπόν έγινε και η πρώτη μου γνωριμία με το μουσικό κύκλο της Ελλάδας. Εγώ φυσικά έπρεπε να πάω πίσω για να συνεχίσω τις σπουδές μου, αλλά ήταν πολλοί που μου έλεγαν ότι όταν έρθεις Ελλάδα θα έχεις δουλειά. Ερχόμενος λοιπόν εδώ για να μαζέψω κάποια χρήματα, το ένα έφερε το άλλο. Δεν το έχω μετανιώσει, στην Ελλάδα θεωρώ ότι ήμουν πιο χρήσιμος. Στην Αμερική υπάρχει άπειρη μουσική. Στην Ελλάδα κατά κάποιο τρόπο εμπιστεύτηκα κάπως και την Ελληνική μου ταυτότητα. Η Αμερική έχει τον τρόπο να σε κάνει να θέλεις να τους μοιάσεις, αυτό που λένε ότι κάποια στιγμή όλοι γίνονται Αμερικανοί. Και αυτό με την καλή την έννοια. Υπάρχει ένας συναγωνισμός εκεί που σε κάνει καλύτερο.

Τι θέλετε να πάρει το κοινό από αυτό που θα ακούσει στη συναυλία;

Στο σημείωμα που έχω στο άλμπουμ, λέω κλείστε τα μάτια και αφήστε τη μουσική του Ένιο Μορικόνε να αλλάξει τη ζωή σας. Όταν το είχα δείξει σε ένα φίλο που θα έκανε μία διόρθωση στο κείμενο, μου είπε μήπως ακούγεται λίγο βαρύγδουπο. Του λέω ναι, αλλά εγώ έτσι νιώθω. Ότι εμένα μου έχει αλλάξει τη ζωή, οπότε είμαι σίγουρος ότι μπορεί να αγγίξει τις ευαίσθητες χορδές των ακροατών και ελπίζω να φύγουν διψασμένοι, να πάνε να ανακαλύψουν ξανά τον Μορικόνε. Να είμαι η αφορμή για να δουν ξανά κάποιες ταινίες, να ακούσουν κάποια soundtrack.

• Το Αφιέρωμα στον Ennio Morricone στη Θεσσαλονίκη θα πραγματοποιηθεί στο Radio City Theater (Παρασκευοπούλου 9 & Βασ. Όλγας, Φάληρο, Θεσσαλονίκη) το Σάββατο 4 Νοεμβρίου από τος 19.00 | Μια ξεχωριστή βραδιά, αφιερωμένη στον κορυφαίο συνθέτη του κινηματογράφου και του αξέχαστου έργου του, με μια σειρά εκδηλώσεων που περιλαμβάνει προβολή ντοκιμαντέρ και ταινία μικρού μήκους, έκθεση κόμικς, συναυλία και δωρεάν το cocktail “Εnnio”, από τα ιταλικά απεριτίφ Luxardo | Mε την υποστήριξη του 64oυ Φεστιβάλ Kινηματογράφου Θεσσαλονίκης.