Εμμανουέλα Κατζουράκη: Tο παιχνίδι ισότητας των δύο φύλων είναι άνισο

Το μεγάλο επίτευγμα της Εμμανουέλας Κατζουράκη δεν είναι απλά ότι κατέκτησε την πέμπτη θέση στους πρόσφατους Ολυμπιακούς Αγώνες και μερικούς μήνες νωρίτερα αργυρό και χάλκινο μετάλλιο σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πρωτάθλημα σκοποβολής, αντίστοιχα.

Αλλά ότι όλα αυτά τα πέτυχε λίγο μετά το τραγικό συμβάν του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών, στο οποίο η ίδια ήταν θύμα τραυματισμού, ως επιβαίνουσα στο τελευταίο βαγόνι.

Κατάφερε να το αφήσει πίσω και να την κρατήσει, όπως μου λέει, η σκοποβολή. Χάρη σε αυτό που αγαπά πολύ στάθηκε όρθια και μερικούς μήνες μετά έφερε σημαντικές επιτυχίες για τον ελληνικό αθλητισμό. Δεν λύγισε, έγινε νικήτρια.

Η Εμμανουέλα είναι ένας άνθρωπος που δεν μασάει τα λόγια του, αρκεί να θέλει να μιλήσει. Για τα δικαιώματα των γυναικών, την ισότητα, τον σεξισμό που δέχονται οι αθλήτριες.

Για τη μοιραία νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου δε αισθάνεται έτοιμη και ήταν κάτι που σεβάστηκα. Ωστόσο δεν μπορούσα να μην τη ρωτήσω για το «μετά», για το πώς διαχειρίστηκε όλη αυτή την κατάσταση, περισσότερο για να δώσει το παράδειγμα του πώς μπορείς μέσα από μια τραγωδία να βγεις αλώβητος και να μείνεις όρθιος.

Πώς κατάφερες λίγους μήνες μετά το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη να ανέβεις στο βάθρο στο Παγκόσμιο πρωτάθλημα του Μπακού στην σκοποβολή λίγους μήνες μετά, αλλά και στον ευρωπαϊκό πρωτάθλημα αλλά και την Πέμπτη θέση στους Ολυμπιακούς αγώνες;  

«Ήταν προετοιμασία χρόνων, το είχαμε δουλέψει πάρα πολύ με τον προπονητή μου και με όλη την ομάδα. Με το βλέμμα χαμηλά και τα κεφάλια μέσα, αργά και σταθερά βρήκαμε τι χρειάζεται να κάνουμε και πώς να προπονούμαστε για να έχουμε σταθερά καλά αποτελέσματα».

Ψυχολογικά χρειάστηκες κάποια στήριξη μετά το Βίωσες μια δύσκολη κατάσταση. Πώς το ξεπέρασες; Ξέρω ότι δε θέλεις να μιλήσεις για το τρένο, ωστόσο έχει σημασία να πεις πώς κατάφερες να σταθείς όρθια απέναντι σε αυτό. 

«Δε θα ήθελα να μιλήσω για το τρένο. Γενικά, για μένα χρειάζεται πολλή ψυχραιμία. Εμένα με κράτησε και με κρατάει πάντα η σκοποβολή, η δουλειά μου. Είναι σημαντικό στο να βρίσκεσαι σε κίνηση και να επικεντρωθείς σε αυτό. Όλα χρειάζονται υπομονή και δεν πρέπει να μείνεις στάσιμος και να μην το χάσεις».

Μπορείς κανείς μόνος του να το ξεπεράσει;

«Εννοείται είναι πιο εύκολο να έχεις στήριξη, βοήθεια. Είναι υποκειμενικό αυτό, κάποιοι το χρειάζονται και κάποιοι δεν αισθάνονται ότι ωφελούνται».

Εσύ το ξεπέρασες;

«Δεν είμαι εντάξει, γι΄αυτό δε θέλω να μιλήσω και δεν είμαι έτοιμη ακόμη να μιλήσω γι΄αυτό».

Μέρος της νεολαίας βλέπουμε πως αντιμετωπίζει ψυχολογικά προβλήματα αλλά και αθλητές έχουν μιλήσει ανοιχτά πια για κατάθλιψη που αντιμετώπισαν στη διάρκεια της καριέρας τους. 

«Είναι σημαντικό το ότι έχει φύγει η στάμπα ότι οι αθλητές είναι άτρωτοι και ότι μπορούμε να διαχειριζόμαστε τα πάντα. Πολλοί αθλητές με μεγάλα επιτεύγματα έδειξαν την ανθρώπινή τους πλευρά. Είναι κρίμα να βλέπεις ανθρώπους να λυγίζουν, ειδικά ανθρώπους που έχουν πετύχει σημαντικά πράγματα».

Εσύ έχει τύχει εσύ να λυγίσεις στο γήπεδο μετά από κάποια αποτυχία;

«Έχουν υπάρξει στιγμές αδυναμίας και σε μένα, ή στιγμές απογοήτευσης. Αναρωτιέσαι πολλές φορές γιατί συνεχίζω και το κάνω αυτό. Το θέμα είναι να ζυγιάζεις τα πράγματα και να εξηγήσεις στον εαυτό σου. Εγώ ευτυχώς όσες φορές είπα ότι τα πράγματα είναι σκούρα, όταν έχω αναλογιστεί αν πρέπει να μείνω ή όχι, τελικά αποφάσισα να συνεχίσω στον αθλητισμό. Ήταν δύο αυτές οι στιγμές που το σκεφτόμουν έντομα. Συνέχισα με τη στήριξη των δικών μου ατόμων, γιατί θεώρησα ότι το θέλω πολύ».

Το οφείλεις άρα σε κάποιους ανθρώπους;

«Εννοείται, ήταν πολύ σημαντική η στήριξη της οικογένειας, σε όλα τα επίπεδα. Έχουν δείξει μεγάλη κατανόηση, όταν έλειπα από οικογενειακά τραπέζια και γιορτές. Δεν έχουν παραπονεθεί ποτέ. Είναι πολύ σημαντικό αυτό. Πάντα ήταν εκεί. Είμαστε γενικά μια πολύ δεμένη οικογένεια και είμαι τυχερή γι΄αυτό. Όπως και οι παρέες μου μεγαλώνοντας, έχουν δείξει απίστευτη κατανόηση».

Πώς συνδυάζεις τις σπουδές της Φαρμακευτικής στο ΑΠΘ με τον αθλητισμό και μάλιστα σε τέτοιο επίπεδο;

«Είναι δύσκολος ο συνδυασμός, μερικές φορές νιώθω ότι δεν κάνω καλά το ένα από τα δύο. Έχω δεχθεί ότι πρέπει να κάνω μόνο ένα από τα δύο μια περίοδο. Θέλω να δώσω το 100%, να τα δώσω όλα και μετά τις δυσκολίες της Γ΄Λυκείου, έμαθα ότι πρέπει να κάνω ένα πράγμα τη φορά. Έχω μείνει λίγο πίσω σε αυτή τη φάση με τις σπουδές και έχω αποφασίσει ότι θα πάρω ένα χρόνο παραπάνω. Δε με ενοχλεί πολύ αυτό, όμως».

«Αντιμετωπίζουν αλλιώς τις γυναίκες»

Είσαι πια αθλήτρια παγκοσμίου επιπέδου. Πώς είναι οι συνθήκες προπόνησης και προετοιμασίας στην Ελλάδα; Πώς είναι μια τυπική μέρα;

«Μια τυπική μέρα έχει αρκετές ώρες στο σκοπευτήριο, κατά μέσο όρο 4 ώρες, αλλά μπορεί να πάρει και περισσότερο. όταν ειδικά είμαστε σε καμπ. Μετά έχουμε προπόνηση στο γυμναστήριο, αλλά και με το όπλο στο σπίτι, γιατί πρέπει να έχουμε muscle memory, κάνοντας απλά τις κινήσεις χωρίς φυσικά να ρίχνουμε.

Δεν έχουμε πολλά δημόσια σκοπευτήρια στην Ελλάδα και δεν μπορούμε να ασκήσουμε πίεση για να βελτιωθούν οι συνθήκες. Μόνο στα Χανιά έχουμε ένα πολύ καλό δημόσιο σκοπευτήριο. Στην Αθήνα είναι εξαιρετικό, αλλά ιδιωτικό. Στη Θεσσαλονίκη υπάρχει ένα σκοπευτήριο στο Λαγκαδά, Η αλήθεια είναι πως λόγω προγράμματος δεν προλαβαίνω να κάνω πάντα σωστά τις προπονήσεις μου. Σκοπευτήριο υπάρχει και στη Σκύδρα, εκεί το σκοπευτήριο το έχουν δύο εξαιρετικοί κύριοι και με έχουν στα… όπα-όπα».

Η Ελλάδα φαίνεται ότι δημιουργεί παράδοση στο άθλημα, μετά την Άννα Κορακάκη, εσύ. Ποια η σχέση σας;

«Με την Άννα δεν είμαστε στο ίδιο άθλημα ακριβώς, αλλά στην ίδια ομοσπονδία. Τι να πω για την Άννα… Είναι εξαιρετικό παράδειγμα, έχει καταφέρει απίστευτα πράγματα, είναι πολύ δυναμικό δείγμα γυναίκας και μακάρι να πετύχω τα μισά από αυτά που έχει καταφέρει».

Μία γυναίκα έχει περισσότερες δυσκολίες από άνδρα αθλητή; Την αντιμετωπίζουν αλλιώς;

«Εννοείται πως την αντιμετωπίζουν αλλιώς. Το πρόβλημα δεν είναι αυτό μόνο, αλλά ότι δεν το αναγνωρίζουν. Έχουμε ασχοληθεί με δευτερεύοντα πράγματα στο θέμα της ισότητας των δύο φύλων. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να καλυφθούν αυτοί που κάνουν τις διακρίσεις.

Είναι ένα άνισο παιχνίδι που δεν φαίνεται ότι είναι άνισο. Από τα απλά πράγματα. Από το ότι θα μιλήσει κάποιος, π.χ. σε όλα τα αγόρια στον πληθυντικό κι εμένα στον ενικό. Από αυτό το πολύ μικρό πράγμα μέχρι τα πιο σημαντικά. Όπως το να μην εκτιμούν εμένα όσο εκτιμούν τους άνδρες».

Παράδειγμα: Σε ένα αγώνα όπεν μου είπαν γιατί πήγα εκεί και ότι δεν μπορώ να ρίξω με τα αγόρια και καλύτερα να ρίξω με τους εφήβους, που εγώ είχα ήδη μετάλλια από το εξωτερικό. Αυτό μου το είπαν στο σκοπευτήριο και σε αυτό τον αγώνα βγήκα τελικά δεύτερη»

Δεν ξέρω πώς μπορεί να αλλάξει αυτό, δε λέω να μη με βλέπουν ως κοπέλα και να μην αναγνωρίζει κανείς ότι είμαστε άλλα φύλα. Πρέπει όμως όλοι να με αντιμετωπίσουν ως ίση. Οι γυναίκες δεν είναι οι μόνες που αντιμετωπίζονται διαφορετικά, αλλά είμαστε κι εμείς μέσα σε αυτές τις κατηγορίες,

Έχει βελτιωθεί πιστεύεις η κατάσταση τα τελευταία χρόνια;

«Θέλω να πιστεύω ότι έχει βελτιωθεί λίγο, αυτό που με ενοχλεί είναι ότι πολλοί φοβούνται την κακή δημοσιότητα και μόνο γι΄ αυτό προσπαθούν να αντιμετωπίσουν σωστά τους ανθρώπους. Ο φόβος για την κακή δημοσιότητα είναι κίνητρο για κάποιους

Είναι σημαντικό να ακουγόμαστε μόνο και μόνο που δε θα νιώσει κάποια μόνη. Να καταλάβει ότι όλες το περνάμε αυτό και μόνο και γι΄αυτό όμως αρκεί να μιλάμε γι΄αυτό το θέμα και τα προβλήματα να ακούγονται, Είναι τρομακτικό ότι δεν σταματούν οι γυναικοκτονίες. Έχω ακούσει το κλασικό, ότι αυτά πάντα γίνονταν αλλά τώρα ασχολούνται τα μέσα. Καλά κάνουν και ασχολούνται τα μέσα, τι πάει να πει αυτό;

Δεν είναι κάτι που μπορεί να καταλάβει ο μέσος άνδρας, γιατί πολλά απλά δεν το ζει. Να σε αγχώνει να περπατήσεις μόνη το βράδυ ή να είσαι σε ένα δωμάτιο με άνδρες που δεν ξέρεις».

Πηγή: ISSF

Πρόσφατα είχες κάνει μια αποκάλυψη για κάτι που παρενόχληση που βίωσες στα 16 σου… Είχες ανάγκη να μιλήσεις γι΄αυτό;

«Προσπάθησα να μιλήσω για περιστατικά που περνάμε όλες. Δεν υπάρχει γυναίκα που να μην έχει ακούσει ποτέ κάτι, όποια κι αν είναι. Όλες το βιώνουμε και είναι λυπηρό».

«Δεν είμαστε στρατός για να χρησιμοποιούμε όπου να ‘ναι το όπλο»

Θεωρείς ότι η νέα γενιά έχει ανάγκη από πρότυπα; Εσύ είχες κάποιο πρότυπο και θεωρείς τον εαυτό σου για νεαρότερους;

«Σίγουρα χρειάζεται πρότυπα η νέα γενιά. Οι νεότεροι πια παίρνουν ανεξέλεγκτα ερεθίσματα, για τα οποία χρειάζονται βοήθεια. Δεν ξέρω αν είμαι πρότυπο, θα ήθελα να ελπίζω ότι έχω βοηθήσει κάποιους νέους. Τα πρότυπα χρειάζονται σε όποια ηλικία κι αν βρίσκεσαι, Εγώ είχα πολύ δυναμικούς ανθρώπους μεγαλώνοντας κοντά μου και μου έφερναν τις μεγάλες προσδοκίες κοντά μου. Πρότυπα είναι οι γονείς μου αν και δεν τους το αναγνωρίζω συχνά. Είναι δυναμικοί και εργατικοί και οι δύο, όπως προσπαθώ κι εγώ».

Πώς προέκυψε η σκοποβολή;

«Είχα δοκιμάσει πολλά αθλήματα. Πέρασα κάποια στιγμή και από τη σκοποβολή, ήθελα να δω πώς είναι το όπλο, πώς είναι να ρίχνεις, Οπότε βρέθηκα σε σκοπευτήριο μετά από επιμονή και γνώρισα το Γιώργο τον Σαλαβαντάκη και μου έδωσε να δοκιμάσω το δίκαννο. Ήξερα ότι θα μείνω… με το πρώτο μπαμ, αυτό έκανε τα πράγματα ξεκάθαρα για μένα. Ίσως από τύχη να βρέθηκα εκεί ή από κάποιο κάλεσμα».

Ποια τρία πράγματα χρειάζεται να έχει μια αθλήτρια σκοποβολής;

«Σίγουρα χρειάζεται πολλή ψυχραιμία, γιατί μιλάμε για δέκατα του δευτερολέπτου που πρέπει να αξιολογήσουμε την κατάσταση. Πολύ καλά αντανακλαστικά και το να μπορείς να ακούς και να δέχεσαι κριτική. Θεωρώ ότι λείπει από πολλούς αυτό».

Πώς νιώθεις εκείνη την ώρα του αγώνα; Σκέφτεσαι τίποτα;

«Έχω καταφέρει σε πολλούς αγώνες να έχω καθαρό μυαλό, δεν ξέρω αν μπορεί να το καταφέρει ο καθένας στο 100%. Πρέπει να είσαι έτοιμος να προσαρμοστείς στις συνθήκες του κάθε αγώνα. Δεν μπορώ πάντα να πιάσω τις σκέψεις μου, είναι σημαντικό να μπορείς να προσαρμοστείς. Προσπαθώ κάθε φορά να είμαι συγκεντρωμένη».

Για την πανέμορφη Κρήτη, στην οποία όμως πολλές φορές γίνεται υπερχρήση των όπλων, τι έχεις να πεις;

«Όπου μπορώ τα λέω. Έχουμε πολύ κάθετες απόψεις όλοι οι αθλητές πάνω σε αυτό: Δεν είμαστε στρατός ούτε για τα πανηγύρια. Το όπλο είναι όπλο. Δεν χρειάζεται να είναι επικίνδυνο, αν το χειριστείς σωστά. Δεν υπάρχει φόβος. Πολύς κόσμος όμως το χρησιμοποιεί χωρίς έλεγχο κι εκεί γίνονται τα ατυχήματα. Στα σκοπευτήρια τηρούμε τους κανόνες ασφαλείας. Όταν μπαίνεις σκοπευτήριο δεν αφήνεις τους νέους μόνος τους. Υπάρχει θεωρώ μια βελτίωση τα τελευταία χρόνια στο φαινόμενο, στην Κρήτη. Υπάρχει πολύς κόσμος αγανακτισμένος πλέον γι΄αυτό».

Επόμενοι στόχοι;

Οι επόμενοι άμεσοι στόχοι είναι οι επόμενοι μεγάλοι αγώνες της σεζόν του ’25. Στη Μαλακάσα θα γίνει το παγκόσμιο πρωτάθλημα, είναι τεράστιος αγώνας και κυνηγάμε την πρόκριση εκεί. Και είναι τιμή που διοργανώνουμε τέτοια διοργάνωση. Παράλληλα, ελπίζω ότι θα πάρω και το πτυχίο μου φέτος. Μου αρέσει η εναλλαγή ανάμεσα σε αυτά τα δύο και ελπίζω ότι το μέλλον μου θα έχει και τα δύο».

• Η Εμμανουέλα Κατζουράκη θα μετάσχει, ως ομιλήτρια, σήμερα Σάββατο (07/12) στο Ted-x του Πανεπιστημίου Μακεδονίας στο Θέατρο Αριστοτέλειον της Θεσσαλονίκης.