Βικτόρια Χίσλοπ: Η λέξη «δάνειο» από το Μουσείο είναι παράλογη. Δεν μπορείς να δανείσεις κάτι που δε σου ανήκει

Πατρίδα σου είναι εκεί που επιλέγεις να ζήσεις κι εκεί που βρίσκεις αγάπη και η Βικτώρια Χίσλοπ είναι σίγουρα σύμφωνη με αυτή τη διατύπωση, καθώς πρόκειται για μία γυναίκα που αγάπησε την Ελλάδα με πάθος και της αφιέρωσε τόσο τα βιβλία της, όσο και ένα μεγάλο μέρος της ζωής της.

Οι περισσότεροι την γνώρισαν από το βιβλίο της «Το Νησί» που έκανε τεράστια επιτυχία σε πολλές χώρες. Από τότε μέχρι σήμερα, μετράει εκατομμύρια πωλήσεις, δισεκατομμύρια αναγνώστες και μερικά από τα σπουδαιότερα βιβλία που αφορούν περιοχές και σημεία της ιστορίας της Ελλάδας, με ιστορικές αναφορές και συναισθήματα.

Άλλωστε, είναι χαρακτηριστικό στην γραφή της Χίσλοπ το συναίσθημα. Αυτό που ξεκινάει από τα λόγια των ηρώων της και σε ακολουθούν μέχρι την τελευταία σελίδα των βιβλίων της.

Στο καινούριο της βιβλίο «Το Ειδώλιο» που κυκλοφόρησε τον περασμένο Δεκέμβριο από τις Εκδόσεις Ψυχογιός, ρίχνει φως στην αμφισβητήσιμη απόκτηση πολιτιστικών θησαυρών και στο τίμημα που θα πληρώσουν οι άνθρωποι – και οι χώρες – για να τους πάρουν πίσω. Ένας αέρας μυστηρίου στροβιλίζεται γύρω από αυτά τα αγαλματίδια της Εποχής του Χαλκού και είναι ιδιαίτερα περιζήτητα από τους συλλέκτες – αλλά και από όσους προβαίνουν σε λεηλασίες  με σκοπό την αρχαιοκαπηλία.

Μία ιστορία που μοιραία φέρνιε στο μυαλό τα Γλυπτά του Παρθενώνα και την άρνηση της Αγγλίας να τα επιστρέψει στην Ελλάδα. Κάτι που κατά καιρούς η γνωστή συγγραφέας έχει πάρει θέση, υποστηρίζοντας την χώρα μας.

Για όλα αυτά και ακόμα περισσότερα, η Βικτώρια Χίσλοπ έρχεται στη Θεσσαλονίκη την  Δευτέρα 29 Ιανουαρίου στις 19.00 στο Φουαγιέ του κτιρίου Μ1 του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης, όπου μαζί με τον αρχαιολόγο και συγγραφέα Θόδωρο Παπακώστα θα προσφέρουν στο κοινό έναν εξαιρετικό διάλογο, μία συζήτηση για θέματα που τους αφορούν, αλλά αφορούν και το κοινό.

Με αφορμή αυτή τη συνάντηση, η διάσημη συγγραφέας μιλάει στην Parallaxi για την αρχαιοκαπηλία, τα βιβλία της, την αγάπη της στην Ελλάδα, της τηλεοπτικές παραγωγές που βασίστηκαν σε βιβλία της και αγάπησε το κοινό και πολλά άλλα…

Το νέο σας βιβλίο έχει ως θέμα την αρχαιοκαπηλία και ένα μνημείο μεγάλης πολιτιστικής αξίας. Πώς προέκυψε η έμπνευση για να το γράψετε;

Ο τομέας της αρχαιολογίας ήταν κάτι καινούργιο για εμένα, αλλά το ενδιαφέρον μου ανακινήθηκε όταν προσκλήθηκα να παρακολουθήσω μια ανασκαφή στην Κέρο, ένα μικρό νησί κοντά στη Νάξο. Ένα από τα πρώτα πράγματα που μου είπε ο υπεύθυνος για την ανασκαφή καθηγητής ήταν όχι για τους θησαυρούς που είχαν βρει, αλλά για τους πολυάριθμους θησαυρούς που δεν είχαν βρει, καθώς είχαν κλαπεί. Αυτό με ταρακούνησε – μου φάνηκε απίστευτο ότι υπάρχουν άνθρωποι που θα έκλεβαν κατ’ αυτόν τον τρόπο – και με ώθησε να διαβάσω για τις αρχαιολογικές κλοπές, κάτι που αποδείχθηκε ότι ήταν ένα τεράστιο πρόβλημα σε παγκόσμιο επίπεδο.

Μοιραία έρχεται στο μυαλό η ιστορία των γλυπτών του Παρθενώνα και όλη αυτή η συζήτηση που γίνεται με την επιστροφή τους αν και δεν είναι αυτή η ιστορία του βιβλίου σας. Ποια είναι όμως η άποψη σας για όλο αυτό και γιατί τόσα χρόνια δε μπορούμε να επιστρέψουμε τα μάρμαρα στην Ελλάδα;

Ναι, το ζήτημα των γλυπτών που μεταφέρθηκαν στη Βρετανία τον 19^ο αι. από τον Έλγιν ήταν πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού μου – είτε κάτι μικρό που κλάπηκε λαθραία (όπως τα θραύσματα ενός αγαλματίδιου) είτε κάτι που κλάπηκε φανερά (όπως τα γλυπτά του Παρθενώνα), είναι όλα μέρος του ίδιου προβλήματος. Το ζήτημα είναι πολύ απλό. Πρόκειται για κλοπή, και αν το Βρετανικό Μουσείο αναγνωρίσει τα γεγονότα, τότε θα παραδεχτεί ότι τα αγάλματα πρέπει να επιστραφούν. Η αναφορά της λέξης «δάνειο» ή «δανεικό» από το Μουσείο είναι παράλογη. Δεν μπορείς να δανείσεις κάτι που δε σου ανήκει.

Επιστρέφοντας σε εσάς, είναι εντυπωσιακή η σύνδεση σας με την Ελλάδα πλέον. Έχετε σκεφτεί να γράψετε πια κάποιο βιβλίο χωρίς να έχει καθόλου Ελλάδα μέσα του;

Έχω γράψει ένα μυθιστόρημα που διαδραματίζεται στην Ισπανία – για τον εμφύλιο πόλεμο. Αλλά προς το παρόν δεν μπορώ να φανταστώ ότι θα γράψω κάτι χωρίς ελληνικό στοιχείο.

Υπάρχουν πλέον τρεις τηλεοπτικές σειρές που έχουν την υπογραφή σας, καθώς στηρίζονται σε βιβλία σας. Ποια στοιχεία ξεχωρίζετε από κάθε μία από αυτές;

Το Νησί, Οι Καρτ Ποστάλ και το Μια νύχτα του Αυγούστου ήταν όλες εξαιρετικές παραγωγές και ήμουν πολύ χαρούμενη με το τελικό αποτέλεσμα.

Με Το Νησί, περάσαμε σχεδόν δύο χρόνια στην Κρήτη προετοιμάζοντας και δημιουργώντας – και όλοι όσοι δούλεψαν σε αυτό φαίνεται ότι δέθηκαν συναισθηματικά με την ιστορία των λεπρών ασθενών. Υπήρχε μία γραμμή ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα η οποία ήταν πολύ θολή. Νομίζω ότι αυτό φάνηκε στο συναισθηματικό βάθος του τελικού αποτελέσματος.

Οι Καρτ ποστάλ είχαν πολλά δυνατά σημεία επίσης. Η Κρήτη μάς έδωσε όλα τα εκπληκτικά τοπία. Και είχαμε υπέροχους ηθοποιούς που φαίνεται να μαγεύτηκαν από αυτά.

Μια νύχτα του Αυγούστου ­– Κάποιοι ηθοποιοί ανέλαβαν ξανά τους ρόλους τους από Το Νησί και άλλοι ήταν καινούργιοι και ήταν αυτό το σημείο συνάντησής τους που θεωρώ ότι ήταν μία ασυνήθιστη πρόκληση. Και την αντιμετώπισαν με επιτυχία!

Ποιο από τα βιβλία σας θα θέλατε να το δείτε στη μεγάλη οθόνη;

Νομίζω ότι το Ειδώλιο θα μπορούσε κάλλιστα να γίνει ταινία. Είναι σε σχετικά στενό χρονικό πλαίσιο και αφορά ένα θέμα που θα έπρεπε να απασχολεί το διεθνές κοινό (είναι πάντα χρήσιμο για μία ταινία να έχει διεθνή απήχηση, σε ό,τι αφορά τη συγκέντρωση χρημάτων για την παραγωγή της). Νομίζω ότι το κοινό θα απολάμβανε τα διαφορετικά τοπία – την αγγλική εξοχή, την Οξφόρδη, το Λονδίνο, την Αθήνα και τα φανταστικά παραδεισένια νησιά του Αιγαίου. Θεωρώ ότι αισθητικά θα μπορούσε να είναι πολύ πλούσιο.

Νιώθω πως θέλετε πάντα να γνωρίζετε καλά τους ήρωες των βιβλίων σας αλλά και να τους δικαιολογείτε όταν χρειάζεται. Πώς είναι για εσάς η περίοδος κάθε φορά που πρέπει να τους δημιουργείτε;

Η πλοκή συχνά κυλάει φυσικά, αλλά η δημιουργία των χαρακτήρων είναι μια πολύ συναρπαστική και περισσότερο απαιτητική διαδικασία – και δημιουργικά αυτό που με ενθουσιάζει πιο πολύ. Οι χαρακτήρες συχνά παίρνουν απρόσμενη τροπή και κάνουν πράγματα που ακόμη κι εγώ δεν περιμένω. Ακόμη και η πρόκληση του να βρεις το σωστό όνομα μπορεί να είναι συναρπαστική. Ένας ολοκληρωμένος χαρακτήρας σε ένα βιβλίο είναι όπως ένας ενδιαφέρων άνθρωπος – και οι περισσότεροι ενδιαφέροντες άνθρωποι είναι περίπλοκοι και μερικές φορές απρόβλεπτοι, κατά τη δική μου εμπειρία.

Ο κόσμος στην Ελλάδα σας αγάπησε πολύ κι αυτό φαίνεται και στην άμεση ανταπόκριση του στην εκδήλωση του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης, όπου έγινε sold out πολύ γρήγορα. Του αρέσει να σας ακούει να μιλάτε για τις ιστορίες σας. Εσείς πώς αντιλαμβάνεστε όλη αυτή την αγάπη;

Είναι στ’ αλήθεια προνόμιο να μιλάω για όσα κάνω με ανθρώπους από τη χώρα για την οποία γράφω. Κάποιες φορές μου φαίνεται κάπως σουρρεαλιστικό – αλλά το να με εκτιμούν τόσο πολύ όπως στην Ελλάδα είναι «υπέρ» ικανοποιητικό. Νομίζω ότι είναι ακόμη πιο ξεχωριστή εμπειρία από το να έχεις αυτές τις αντιδράσεις στη χώρα σου, την Αγγλία στην περίπτωσή μου.

Αγγλία, Ελλάδα, Γαλλία. Γνωρίζω πως αγαπάτε και τις τρεις αυτές χώρες. Ποια στοιχεία από την κάθε μία χώρα όμως ξεχωρίζετε;

Η Ελλάδα είναι ένα μέρος που αγαπώ για σχεδόν υπερβολικά πολλούς λόγους ώστε να χωρέσουν σε μία σελίδα – τα τοπία, οι άνθρωποι, το φαγητό, ο πλούτος της ιστορίας (και δεν υπάρχει πόλη που να ξέρω και να περιλαμβάνει κομμάτια όλων όσα συνέβησαν στην Ελλάδα περισσότερο από τη Θεσσαλονίκη). Και λατρεύω τη γλώσσα – ακόμη και το να βλέπω τα γράμματα στη σελίδα φαίνεται περισσότερο σαν τέχνη, παρά σαν πρόζα.

Τη Γαλλία την αγαπάω για τη δίχως ντροπή «joie de vivre» (χαρά της ζωής) και την αγάπη για το φαγητό και το κρασί που είναι πραγματικά μοναδική (σε μία πρόσφατη επίσκεψή μου, ακριβώς πριν από τον λόγο που επρόκειτο να εκφωνήσω, ζήτησα μία κόκα κόλα για ενέργεια. Απολογήθηκαν επειδή το μόνο διαθέσιμο ποτό ήταν η σαμπάνια. Μόνο στη Γαλλία…) Και το πιο σημαντικό, το πάθος τους για τη λογοτεχνία και τον πολιτισμό είναι μία κατηγορία από μόνο του σε σύγκριση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Σέβονται τους συγγραφείς και τους καλλιτέχνες με έναν πολύ διαφορετικό τρόπο.

Η Αγγλία – το ατού της είναι ότι είναι γεμάτη με τους φίλους και την οικογένειά μου. Και όταν βγαίνει ο ήλιος η μεταμόρφωσή της είναι θεαματική – αξίζει να παρακολουθήσει κανείς πώς οι άνθρωποι ξαφνικά χαμογελούν και μιλούν ο ένας στον άλλο.

Με τη Θεσσαλονίκη ασχοληθήκατε στο «Νήμα» γράφοντας για την πυρκαγιά του 1917. Υπάρχουν άλλες περίοδοι της πόλης που έχουν ενδιαφέρον για εσάς;

Υπάρχουν τόσο πολλά κάτω από τους πλακόστρωτους δρόμους της Θεσσαλονίκης – είναι μια πόλη γεμάτη έμπνευση. Η παρουσία και στη συνέχεια η απουσία του Εβραϊκού πληθυσμού ακόμη με σοκάρει με το πόσο αναπάντεχη και βίαιη ήταν. Νομίζω ότι υπάρχουν πολλές ακόμη ιστορίες να ειπωθούν για αυτό, αλλά εγώ δε γράφω κάτι σχετικό αυτή τη στιγμή.