Εικόνες: Επισκεφτήκαμε το χωριό της Νάουσας που διεκδικεί το βραβείο «Best Villages 2023»

Γνώρισα τον Γρηγόρη Μαρκοβίτη στις Βρυξέλλες όταν ο ίδιος επισκέφθηκε την Ευρωπαϊκή πρωτεύουσα για να αναζητήσει ιδέες, λύσεις και προοπτικές για την γενέτειρα του την Νάουσα. Καταλαβαίνεις πως και ο ίδιος και τα παιδιά του τρέφουν μεγάλη αγάπη για την περιοχή που ζουν και θέλουν να δουν αλλαγές να συμβαίνουν σε θέματα εκπαίδευσης, εργασίας, τουρισμού και εξωστρέφειας.

Βρέθηκα καλεσμένος του για να επισκεφθούμε το Αρκοχώρι που διεκδικεί το βραβείο «Best Villages 2023».

Η Ηρωική πόλη της Νάουσας βρίσκεται σε ένα σημείο με πολλά πλεονεκτήματα. Κτισμένη στους πρόποδες του Βερμίου, συνδυάζει βουνό, το χιονοδρομικό στο Σέλι, πράσινο, το υγρό στοιχείο, τα νερά του Αγίου Νικολάου, καλό φαγητό, γειτνιάζει με την Βέροια, με το νέο μουσείο των Αιγών και στους περισσότερους είναι γνωστή για το παραδοσιακό της καρναβάλι. Την διασχίσει η Αραπίτσα ένα από τα λίγα ποτάμια με θηλυκό όνομα το οποίο έμεινε στην ιστορία για την θυσία των γυναικών που το 1822 αποφάσισαν να πέσουν στα νερά του και να σκοτωθούν για να μην τις πιάσουν οι Τούρκοι.

Η αρχιτεκτονική κάνει την πόλη ξεχωριστή, παρ’όλο που πολλά κτήρια της δεν έχουν αξιοποιηθεί. Στην Νάουσα θα βρει κανείς παραδοσιακά κτήρια μακεδονικού ρυθμού, νεοκλασικά του Ευρωπαϊκού εκλεκτισμού, βιομηχανικά που χρησιμοποιήθηκαν ως κλωστοϋφαντουργεία την εποχή που η πόλη ήταν διάσημη για τις κουβέρτες και τα υφαντά της.

Αρκετά από αυτά τα κτήρια έχουν περιέλθει στον Δήμο ο οποίος αρχίζει να τους αλλάζει χρήση και μετατρέπονται σε Μουσεία και πολυχώρους πολιτισμού. Πολλά από αυτά όμως παραμένουν άδεια αναξιοποίητα κουφάρια που ρημάζουν.

Η Νάουσα γίνεται πόλος έλξης για δύο εβδομάδες κατά την διάρκεια της Αποκριάς μιας και χιλιάδες κόσμου την επισκέπτεται για το έθιμο «Γενίτσαροι και Μπούλες», ένα παραδοσιακό δρώμενο με ιδιαίτερο χαρακτήρα, που δημιουργεί μια ξεχωριστή ατμόσφαιρα στην πόλη, διαφορετική από τα συνηθισμένα «καρναβάλια» με τα οποία έχει συνδεθεί γενικότερα η περίοδος της αποκριάς.

Αξίζει όμως η επίσκεψη και τις περιόδους εκτός της Αποκριάς και γίνεται μεγάλη προσπάθεια να δοθούν κίνητρα για να γίνει η πόλη πόλος έλξης για παραπάνω από έναν λόγους. Αυτό είναι που ενδιαφέρει τον Γρηγόρη Μαρκοβίτη και την κόρη του Αντωνία που μου μιλούν με πάθος για την ιστορία της Νάουσας και τις προοπτικές που βλέπουν ότι μπορεί να ξεδιπλώσει η πόλη Νάουσα .

Ένα σημαντικό success story της περιοχής θεωρείται το Αρκοχώρι και η προβολή του από τους ίδιους τους κατοίκους του που το αγαπούν και κατάφεραν να το βάλουν στον διεθνή χαρτί διεκδικώντας το βραβείο Best Villages για το τρέχον έτος.

Το Αρκοχώρι -από το παλαιότερο όνομα της περιοχής: Αρκουδοχώρι με σήμα κατατεθέν την αρκούδα, είναι ένας όμορφος παραδοσιακός οικισμός που βρίσκεται σε απόσταση 7 περίπου χιλιομέτρων από τη Νάουσα, σε υψόμετρο 600 μέτρων και έχει περίπου 350 κατοίκους οι οποίοι φημίζονται για την φιλοξενία τους.

Ένα από τα πιο όμορφα σημεία που αξίζει να επισκεφθεί κανείς είναι το «Παλιό σχολείο» που έχει μετατραπεί σε μουσείο. Το πρώτο σχολείο του χωριού λειτούργησε για πρώτη φορά το 1885 στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Το 1910, αφού έφυγαν οι Τούρκοι, τα μαθήματα γινόταν στο Κονάκι του Μπέη, εκεί που είναι σήμερα το σχολείο. Το 1927 γκρέμισαν το Κονάκι του Μπέη και μέχρι να χτίσουν το καινούργιο σχολείο, τα μαθήματα γινόταν στον νάρθηκα του Αγίου Νικολάου. Αφού ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του σχολείου, λειτούργησε σαν εξατάξιο 2θέσιο δημοτικό σχολείο. Είχε περίπου πενήντα παιδιά και τα μαθήματα που διδάσκονταν ήταν: ανάγνωση, γραμματική, αριθμητική, γεωγραφία, ιστορία και θρησκευτικά. Το μάθημα γινόταν από τις 8:30 το πρωί μέχρι τη 1:00 το μεσημέρι και συνέχιζαν πάλι από τις 4 μέχρι τις 6 το απόγευμα. Περίπου την δεκαετία του ‘60 φοιτούσαν 95 παιδιά. Το σχολείο σταμάτησε να λειτουργεί περίπου αρχές της δεκαετίας του ’80, όπου και μεταφέρθηκε στη Νάουσα.

Στις δύο αίθουσές του ξεδιπλώνεται ένα κομμάτι της ιστορίας του χωριού. Στην πρώτη μπορεί κανείς να θαυμάσει μια πιστή αναπαράσταση της σχολικής αίθουσας όπως ήταν πριν κλείσει το δημοτικό. Στην απέναντι έχουν συγκεντρωθεί εργαλεία και αντικείμενα καθημερινής χρήσης που χρησιμοποιούνταν τα παλαιά χρόνια. Στην μέση δεσπόζει το γραφείο του δασκάλου.

Όποιος περάσει από το Αρκοχώρι δεν πρέπει να παραλείψει να δοκιμάσει κάποιο γλυκό του κουταλιού και τοπικά εδέσματα. Οι ταβέρνες και τα εστιατόρια της περιοχής κάθε χρόνο κερδίζουν σημαντικά βραβεία γαστρονομίας.

Το Αρκοχώρι εντάχθηκε, με πρωτοβουλία της Περιφερειακής Ενότητας Ημαθίας, στο δίκτυο «Αυθεντικών Χωριών της Adrionet Ανδριατικής-Ιονίου», που έχει ως στόχο την προώθηση της διατήρησης των φυσικών και πολιτιστικών αγαθών μιας περιοχής, την προσπάθεια ανάπτυξης με βάση την κοινωνική, περιβαλλοντική και οικονομική βιωσιμότητα, με έμφαση πρωτίστως στην ποιότητα ζωής και ευημερίας του τοπικού πληθυσμού, την ενίσχυση της επισκεψιμότητας.

Η προσπάθεια ανάδειξης ενός τόσο μικρού τόπου αποτελεί μια καλή πρακτική ενίσχυσης, διατήρησης και προστασίας των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών μιας περιοχής και ταυτόχρονα την τουριστική και οικονομικής της ενίσχυση. Ελπίζουμε ο παγκόσμιος Οργανισμός τουρισμού να αναγνωρίσει την αγάπη και την προσπάθεια των κατοίκων αυτού του μικρού ιδιαίτερου τόπου.