Η ξεχασμένη Σιθωνία του Γιάννη Στυλιανού
Ο Άρης Στυλιανού γράφει για το φωτογραφικό έργο του πατέρα του στη Χαλκιδική του εξήντα
Λέξεις: Άρης Στυλιανού / Εικόνες: Αρχείο Γιάννη Στυλιανού / MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης
Ο Γιάννης Στυλιανού (που γεννήθηκε και πέθανε στη Θεσσαλονίκη: 8.9.1941-27.2.1996) ήταν ο πατέρας μου.
Ο Στυλιανού, μεταξύ άλλων πολλών καλλιτεχνικών και δημιουργικών ασχολιών του (μουσική, ζωγραφική, γλυπτική, υποδηματοποιΐα, γεωπονία), υπήρξε μανιώδης φωτογράφος για λίγα χρόνια, με επίκεντρο την περίοδο 1965-1970.
Ανάμεσα στα πολλά τοπία και ανθρώπινα στιγμιότυπα που φωτογράφισε, η Σιθωνία κατέχει μια ξεχωριστή θέση. Στις δεκαετίες του ‘60 και του ‘70, ο Στυλιανού έκανε πολλά ταξίδια στη Σιθωνία, κυρίως με ένα κατσαριδάκι Φολκσβάγκεν και αργότερα με ένα Φίατ.
Τον γοήτευε το τότε παρθένο και ανεξερεύνητο τοπίο της Χαλκιδικής, κυρίως της ορεινής, αλλά και της παράλιας. Αγαπώντας τη θάλασσα και το κολύμπι, έχοντας θητεύσει στους Ναυτοπρόσκοπους ήδη από τη δεκαετία του ‘50, γνώριζε ήδη από θαλάσσης πολλά μέρη της Σιθωνίας (κυρίως τον Άγιο Νικόλαο, τον Μαρμαρά, και τις γύρω περιοχές).
Τον είχε επίσης γοητεύσει η χερσόνησος του Άθω και το Όρος, όπου είχε κάνει δύο ταξίδια με φίλους του, φωτογραφίζοντας συστηματικά τους καλόγερους, τα μοναστήρια, λεπτομέρειες των διαφόρων κτισμάτων και πολλούς σταυρούς (πάνω από 100) κάθε είδους και μεγέθους.
Στη Σιθωνία αγαπούσε ιδιαίτερα τη βλάστηση, τα πευκοδάση, το κοκκινόχωμα, τα άσπρα βράχια, τους χωματόδρομους και τα ζώα, πρωτίστως τα γαϊδουράκια και τα αμνοερίφια.
Ενδιαφερόταν πολύ για τους ανθρώπους του μόχθου, ψαράδες, εργάτες, αγρότες, ριτινοσυλλέκτες, μελισσοκόμους, φουρνάρηδες, ταβερνιάρηδες.
Είχε γίνει φίλος με τον Άγγελο Πλούμη, έναν κωφό φτωχό ριτινοσυλλέκτη, που ζούσε μαζί με τον ηλικιωμένο πατέρα του μέσα στο δάσος, κοντά στη Νικήτη. Τον απαθανάτισε σε μερικά ωραία φωτογραφικά στιγμιότυπα. Επίσης, είχε γνωρίσει και συνάψει φιλίες με τσομπάνηδες και με αγρότες από τη Μεταμόρφωση, το Βατοπέδι και την Ορμύλια.
Από το 1966 και μετά, η οικογένειά του (μαζί με το σόι της γυναίκας του) παραθέριζε σχεδόν κάθε καλοκαίρι στη Μεταμόρφωση.
Έτσι, ο Γιάννης Στυλιανού είχε την ευκαιρία να κάνει εξερευνήσεις σε απόκρημνες και άγνωστες παραλίες, φωτογραφίζοντας τα πεύκα και τα βράχια, κυρίως στην περιοχή της Μεταμόρφωσης-Νικήτης, στη Βουρβουρού, στις Καβουρότρυπες και στη Σάρτη-Συκιά.
Μάζευε ξύλα, κοχύλια, όστρακα, βότσαλα, έχοντας μεγάλη αδυναμία στις γυαλόπετρες. Έκανε όμορφες συλλογές από όλα αυτά τα, γενικώς ευτελή, υλικά, τα οποία όμως αποτελούσαν αληθινά έργα τέχνης. Αγαπούσε ιδιαίτερα το Πόρτο-Κουφό και τον γοήτευε ο Παρθενώνας.
Τρέφοντας ιδιαίτερη αγάπη για τα βουνά, έμαθε καλά όλη την οδική διαδρομή του Χολομώντα, τον Πολύγυρο, την Αρναία, κλπ, γνωρίζοντας λεπτομερώς τα δέντρα, τις πηγές και άλλα μυστικά του μαγικού αυτού βουνού.
Μάλιστα, τον είχαν εντυπωσιάσει ιδιαίτερα κάποια ορεινά χωριά της Χαλκιδικής, όπου οι κάτοικοι ζούσαν ξεχασμένοι, πίσω από τον χρόνο, τουλάχιστον τον χρόνο της Θεσσαλονίκης, όπως για παράδειγμα το Μεταγγίτσι.
Αυτά τα λίγα μπορώ να θυμηθώ τώρα, κάπως πρόχειρα, αλλά πολύ νοσταλγικά, για τον πατέρα μου και τη μεγάλη αγάπη που είχε για τη φύση, για τους απλούς ανθρώπους και για την υψηλή τέχνη της ασπρόμαυρης φωτογραφίας.
*Ο Άρης Στυλιανού είναι Καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο ΑΠΘ
