Το Πάσχα στην Χαλκιδική κρύβει εκπλήξεις αιώνων!

“Σαν την Χαλκιδική δεν έχει” είναι το αγαπημένο κλισέ που δεν απογοητεύει ούτε την πασχαλινή περίοδο, καθώς ο τόπος της είναι γεμάτος πασχαλινά έθιμα και δρώμενα, τα οποία έρχονται να συνθέσουν με την σειρά τους το ιδανικό σκηνικό απόδρασης για όλους εκείνους που θέλουν μεν να φύγουν από την πόλη αλλά να παραμείνουν δε και στο κλίμα της εβδομάδας. Εκτός από την περιφορά του επιταφίου η οποία στα μικρά χωριά της Χαλκιδικής αποτελεί σχεδόν εμπειρία, από την Γομάτι και την Αρναία μέχρι την Ιερισσό την Χανιώτη και το Πευκοχώρι, η ευρύτερη περιοχή της Χαλκιδικής προσφέρει ακόμα και εποχιακούς λόγους επίσκεψης, πέραν από τα ιδιαίτερα καταλύματά της, το βραβευμένο φαγητό της, το φυσικό τοπίο και τους ιδιαίτερους οικισμούς της μέχρι και την επιβλητική σκιά του Αγίου Όρους.

Τα περισσότερα πασχαλινά έθιμα της Χαλκιδικής, έχουν τις ρίζες τους στην Τουρκοκρατία και θα τα δεις να αναβιώνουν μέχρι και την τρίτη μέρα του Πάσχα. Συγκεντρώσαμε τα πιο γνωστά που λαμβάνουν χώρα μέχρι και σήμερα αλλά και μερικά ιδιαίτερα tips που θα κάνουν σίγουρα την διαμονή σου το Πάσχα στην Χαλκιδική, ακόμα πιο ενδιαφέρουσα.

Στην Γομάτι, την Χανιώτη και το Πευκοχώρι, καίνε τον Ιούδα. Ένα έθιμο που είναι αρκετά γνωστό καθώς αναβιώνει κάθε χρόνο σε πολλές περιοχές της χώρας. Συγκεκριμένα στο Γομάτι για παράδειγμα στήνουν το μεσημέρι του Μ.Σαββάτου στην πλατεία τον φανό από ψηλά πεύκα και κλαδιά κρεμώντας στην κορυφή του τον Ιούδα και κατά την διάρκεια της ψαλμωδίας του “Χριστός Ανέστη” το βράδυ της ανάστασης τον ανάβουν, καίγοντας τον Ιούδα και το “κακό” σε ένα αρκετά εντυπωσιακό θέαμα.

Στην Αρναία, την Κυριακή του Πάσχα νέοι των πολιτιστικών συλλόγων της περιοχής υποδέχονται τον κόσμο στην κεντρική πλατεία, ντυμμένοι με παραδοσιακές στολές κερνώντας τους κόκκινα αυγά, τσουρέκι και παραδοσιακές πίτες. Την δεύτερη μέρα του Πάσχα αναβιώνει το περίεργο έθιμο του κανταριού σύμφωνα με το οποίο στήνεται ένα ζύγι, μία ζυγαριά κάτω από τον μεγάλο πλάτανο στην πλατεία και αφού πρώτα κεραστείς με ένα λουκούμι και ένα κόκκινο αυγό, περνάς με την σειρά σου να ζυγιστείς. Σκοπός είναι να διαπιστωθεί ποιος έφαγε περισσότερο το Πάσχα και κερδισμένοι βγαίνουν όσοι έχουν το μεγαλύτερο βάρος, παίρνοντας για έπαθλο από μια κατσαρόλα, με τον πρώτο να κερδίζει τη μικρότερη και τον τρίτο την μεγαλύτερη με στόχο να συναγωνισθεί την επόμενη χρονιά τον πρώτο.

Την τρίτη ημέρα μετά από την Ανάσταση, έρχεται το έθιμο «Κούτσμανος», όταν στις 8 το πρωί άνδρες με παραδοσιακές στολές και οπλισμένοι συγκεντρώνονται έφιπποι στην πλατεία της Αρναίας και πηγαίνουν τραγουδώντας μέχρι τον προφήτη Ηλία, έξω από το χωριό όπου και μετά την τέλεση της Θείας Λειτουργίας ξεκινούν την σκοποβολή αυγών. Πρόκειται για ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στην τουρκοκρατία, όταν και οι Τούρκοι δεν επέτρεπαν τη χρήση όπλων στους Αρναιώτες, παρά μόνο στις θρησκευτικές εορτές. Μετά το τέλος της σκοποβολής οι έφιπποι άντρες μαζί με τον κόσμο κατευθύνονται στο εξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής όπου στήνεται ο χορός «Κούτσμανος» προς τιμή του οπλαρχηγού Κούτσμανου.

Στην Ιερισσό κάθε χρόνο την τρίτη μέρα μετά την Ανάσταση τιμάται η μνήμη της σφαγής 400 Ιερισσιώτων από τους Τούρκους καθώς το 1821 κατά την διάρκεια της επανάστασης στην Χαλκιδική οι Τούρκοι με διαταγή του Σιντίκ Γιουσούφ Μπέη έσφαξαν 400 Ιερισσιώτες, με ύπουλο τρόπο υποσχέθηκε γενική αμνηστία σε όλους όσοι θα παραδινόταν και αφού παραδόθηκαν οι 400 που πίστεψαν στα λόγια του, τους ανάγκασε με την απειλή των όπλων να χορεύουν. Σε κάθε στροφή του χορού τα σπαθιά των Τούρκων έσφαζαν και από έναν χορευτή.

Στο Παλαιοχώρι ο τοπικός πολιτιστικός σύλλογος, διοργανώνει την τρίτη μέρα του Πάσχα στο προαύλιο του Ιερού Ναού του χωριού, το έθιμο του «του Χαρ’κού τ’ αλώνι». Ένα ακόμα έθιμο που έχει τις ρίζες του στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Τότε το Παλαιοχώρι, ήταν έδρα των καπεταναίων που ζούσαν στα γύρω βουνά και προετοιμαζόμενοι για την επανάσταση κατέβαιναν την τρίτη μέρα του Πάσχα στο χωριό, όπου γινόταν πανηγύρι και ξεγελώντας τον Μαντέμ Αγά, εξασκούσαν τους νέους του χωριού στη σκοποβολή. Στην ανάμνηση αυτού του ιστορικού πλέον πανηγυριού αναβιώνει προς τιμήν του το έθιμο κάθε Πάσχα και στο Παλαιοχώρι με τη συμμετοχή κατοίκων και επισκεπτών.

Τips που θα προσδώσουν άλλη διάσταση στο χαλκιδικιώτικο Πάσχα σου

Η Μαριγούλα στον Πολύγυρο. Τον δρόμο προς την Χαλκιδική τον ξέρεις καλά. Όταν πηγαίνεις δεύτερο πόδι πας συχνά κι από αυτόν του Πολυγύρου για να γλυτώσεις κίνηση. Καιρός να βάλεις στο πρόγραμμα και μια υποχρεωτική στάση εκεί για καλό φαγητό. Στο κέντρο του Πολυγύρου, λοιπόν, ακριβώς πίσω από τη Νομαρχία, βρίσκεται ένα από τα παλιότερα καταστήματα εστίασης στον Πολύγυρο, καθώς λειτουργεί από το 1971. Ο εξωτερικός χώρος δεν θα σου γεμίσει το μάτι αλλά τώρα το χειμώνα ο εσωτερικός θα σε αποζημιώσει, διακοσμημένος με αναπαλαιωμένα έπιπλα και ασπρόμαυρες φωτογραφίες που διηγούνται την 40χρονη ιστορία του καφεοινοπωλείου, όπως αυτοχαρακτηρίζεται στην ταμπέλα του. Όταν η κυρία Μαριγούλα, αποφάσισε να εντάξει κάποια μαγειρευτά πιάτα στο μικρό ζαχαροπλαστείο-καφενείο κατά απαίτηση των θαμώνων του μαγαζιού, το μαγαζί λοξοδρόμησε σε ένα δρόμο που το 2010 το οδήγησε στον Χρυσό Σκούφο του Αθηνοράματος-Alpha Guide.

Σπεσιαλιτέ που δεν φεύγουν απ΄τον κατάλογο η τεράστια σπαλομπριζόλα ψημένη μέτρια με βούτυρο, η χοιρινή μπριζόλα με καραμελωμένα κρεμμύδια, ο “σιδηρόδρομος” (spare ribs) με μαυροδάφνη και τα σογάνια, κρεμμύδια γεμιστά με κιμά, μυζήθρα και τραχανά. Σπεσιαλιτέ τα γεμιστά καρότα με τραχανά και κιμά … Εποχιακά αναζήτησε την μοσχαρίσια καρδιά με σάλτσα με σόγια και καπνιστή πάπρικα ή το φρέσκο ψητό χέλι με χαρουπόμελο, το ψαρονέφρι με κράνα, το κοτόπουλο με σάλτσα ινδοκάρυδου και σχοινόπρασο, κόντρα μοσχαριού με βούτυρο τρούφας Χαλκιδικής, σουτζουκάκια μπακαλιάρου με μπούκοβο και περγαμόντο, το φιλεταρισμένο μυλοκόπι με φάβα από πορτοκαλί φακές και το μαγειρευτό χταπόδι με μαραθόριζα και ελιές Χαλκιδικής.

*Πολύγυρος, Κωνσταντινουπόλεως, τηλ. 2371023171. Ώρες λειτουργίας: 12 μμ – 2 πμ. Δευτέρα ρεπό

Ένας μικρός οδηγός ανακάλυψης. ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ: Σχετικά άγνωστο χωριό, δέκα χιλιόμετρα πάνω από το Μαρμαρά. Διατηρητέο, με σπάνια αρχιτεκτονική, πλακόστρωτους δρόμους, θέα το Αιγαίο που απλώνεται μπροστά, θυμίζει Πήλιο, Ζαγοροχώρια και απέχει μονάχα δέκα λεπτά από τη θάλασσα. Ιδανικός τόπος παραθερισμού τα δωμάτια της κυρίας Βαγγελιώς.

ΝΙΚΙΤΗ: Από τα ωραιότερα χωριά της Ελλάδας με υπέροχα σοκάκια του άνω χωριού ασύλληπτα πέτρινα σπίτια τον Άγιο Νικήτα να δεσπόζει στην κορυφή.

ΔΙΑΔΡΟΜΗ: Αν αποφασίσεις να διαλέξεις μια πορεία εναλλακτική, ο παλιός δρόμος από τη Σουρωτή σε αποζημιώνει. Ξεδιψάτε με το ομώνυμο νερό, που είναι τιμή και καμάρι του χωριού και εθνική πατέντα. Συνεχίστε το δρόμο, που είναι έρημος και έχει θέα στην πλαγιά του Χορτιάτη. Στα χωριά που ακολουθούν, τον Άγιο Αντώνιο, την Κρήνη και τα Πετράλωνα, τα απογεύματα του Σαββατοκύριακου, τα κορίτσια κάνουν τη βόλτα τους, ακριβώς όπως τον καλό καιρό. Περνάς το σπήλαιο των Πετραλώνων, που εκτός του σπάνιου αρχαιολογικού, ενδιαφέροντος, έχει και τρομερή δροσιά για τις πολύ καυτές μέρες.

ΒΟΥΝΟ: Οι ανοιξιάτικες βόλτες στο Χολομώντα είναι πάντα μια συγκλονιστική εμπειρία. Μοναδικά δάση σε απόσταση αναπνοής από τον Πολύγυρο, εξαιρετικές διαδρομές προς την πλευρά του Στρυμωνικού, παρατήρηση πουλιών και εντόμων, χρώματα σπάνια συνιστούν τη γνωριμία με την άγνωστη Χαλκιδική.

ΑΝΑΤΟΛΗ: Στη μύτη του δεύτερου ποδιού με θέα τον Άθω. Τις μέρες που ο ορίζοντας είναι καθαρός η ώρα που χαράζει η μέρα είναι ονειρική. Στο βάθος το μάτι πιάνει μέχρι Σποράδες, η αύρα του πρωινού είναι θεϊκή και τα καίκια που γυρίζουν με τα πυροφάνια δημιουργούν μια αξέχαστη σύνθεση.

ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ: Το διαμάντι του νομού. Άβατον για τον μισό και πλέον πληθυσμό, μια σπάνια εμπειρία για τους υπόλοιπους αφού εκτός από θρησκευτική κατάνυξη προσφέρει μοναδική ομορφιά. Εναλλακτική λύση αντί για επίσκεψη η κρουαζιέρες που ξεκινούν από τον Όρμο της Παναγιάς.