Το μικρό χωριό της Λήμνου που πριν 100 χρόνια έγραψε ιστορία
Το Κέντρο Ναυτικής Ιστορίας Μούδρου και τα Συμμαχικά νεκροταφεία εκατό χρόνια μετά την υπογραφή της Συμφωνίας του Μούδρου.
Ένα μικρό και ήσυχο χωριό της Λήμνου έμελλε να πρωταγωνιστήσει σε κάποια από τα σημαντικότερα γεγονότα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο Μούδρος είναι ένα μικρό ήσυχο παραλιακό χωριό της Λήμνου. Έτσι ήταν πάντα, έτσι είναι και σήμερα. Στην διάρκεια της ιστορίας όμως γνώρισε πολύ μεγάλη κινητικότητα και φήμη κι έπαιξε τον δικό του ρόλο στην διεξαγωγή σημαντικών συρράξεων.
Ο Ναύαρχος Κουντουριώτης, του οποίου αγάλματα δεσπόζουν παντού μέσα στο νησί, αποφασίζει να κάνει τον Μούδρο ορμητήριο του θαλάσσιου στόλου του κατά την διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων, αλλάζοντας την ιστορία του νησιού και του χωριού για πάντα.
Στην συνέχεια, κατά την διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αυτό το ήσυχο χωριουδάκι γέμισε ασφυκτικά με στρατιώτες μιας και αποτέλεσε έδρα της Αγγλικής στρατιωτικής διοίκησης. Χιλιάδες Άγγλοι στρατιώτες, αλλά και κάτοικοι από τις αποικίες του Ηνωμένου Βασιλείου, στρατοπέδευσαν γύρω από το χωριό. Ο Μούδρος έγινε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα η έδρα του ναυτικού στόλου των συμμάχων, ένα κράμα διαφορετικών λαών και πολιτισμών.
Η πολεμική ιστορία της περιοχής θα συνεχίσει με την εκστρατεία στην Καλλίπολη, η οποία έλαβε χώρα στην χερσόνησο της Καλλίπολης κατά την διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ήταν μια από τις μεγαλύτερες αποτυχίες των συμμάχων στον πόλεμο, αφήνοντας εκατοντάδες νεκρούς στρατιώτες που βρίσκονται θαμμένοι στο συμμαχικό νεκροταφείο του Μούδρου, το οποίο πολλοί τουρίστες επισκέπτονται κατά την διάρκεια των καλοκαιρινών τους διακοπών.
Το συμμαχικό νεκροταφείο ανήκει και συντηρείται όπως και όλα τα άλλα από την Κοινοπολιτειακή επιτροπή στρατιωτικών τάφων. Αρχιτέκτονας του, ο Sir John Burnet. Εκεί βρίσκονται συνολικά 887 στρατιώτες. Οι 672 από το Ηνωμένο βασίλειο, 98 Αυστραλοί, 47 Νεοζηλανδοί, 64 Ινδοί και 4 από την Νέα Γη. Δύο μνημεία τιμούν τη μνήμη των πεσόντων στην μάχη της Καλλίπολης, αλλά και των ναυτικών του θωρηκτού του Βασιλικού Ναυτικού της Βρετανίας ‘Αγαμέμνων’ (HMS Agamemnon), στο οποίο και υπογράφηκε στις 30/10/1918 η συνθήκη του Mούδρου μεταξύ της Τουρκίας και των συμμάχων, κάνοντας το χωριό παγκοσμίως γνωστό. Το 2008 ανεγέρθηκε και μνημείο για τους Γάλλους στρατιώτες της Καλλίπολης.
Το 2015, άνοιξε για το κοινό το πολύ ενδιαφέρον «Κέντρο Ενημέρωσης Ιστορίας και Ναυτικής Παράδοσης Μούδρου», που δημιούργησε η TETRAGON στο κτήριο του παλιού σχολείου του Μούδρου, το οποίο χτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και χρησιμοποιήθηκε ως δημοτικό σχολείο και ως ειρηνοδικείο. Έξω από το κτήριο δεσπόζει η προτομή του Κουντουριώτη, έργο του γλύπτη Μωραΐτη. Το Κέντρο Ενημέρωσης ήταν ένα απαραίτητο και σημαντικό έργο, μιας και συνέβαλε στην καταγραφή, κατανόηση και παρουσίαση της ιστορίας του Μούδρου και της Λήμνου γενικότερα.
Η ξενάγηση στον χώρο ξεκινά με την προβολή ενός σύντομου ντοκιμαντέρ που σκιαγραφεί τον ρόλο του νησιού στην ιστορία, και στην συνέχεια με την παρουσίαση αντικειμένων, φωτογραφικού υλικού, προσπαθεί να ενημερώσει τους επισκέπτες για τους σημαντικότερους ιστορικούς σταθμούς του Μούδρου. Αποτελεί έναν συνδετικό κρίκο με τα άλλα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους του νησιού, αλλά και σημείο αναφοράς για τους βετεράνους της ANZAC και των απογόνων τους που επισκέπτονται κάθε χρόνο τον Μούδρο για να αποδώσουν φόρο τιμής στους προγόνους τους.
