H Ηγουμενίτσα είναι πολλά περισσότερα από ένα πέρασμα για απέναντι

Στα βορειοδυτικά της χώρας, υπάρχει μια πόλη που έχει ταυτίσει το όνομά της με τις μεταφορές.

Ίσως, και με την αίσθηση εγκατάλειψης, αφού πρόκειται για μια πόλη που δεν έχει αξιοποιηθεί ορθά βάσει των δυνατοτήτων της.

Ο λόγος… για την Ηγουμενίτσα. Όχι όμως για την Ηγουμενίτσα που είναι απέναντι από την Κέρκυρα και την Ιταλία. Όχι για το λιμάνι της Ηγουμενίτσας και την εξαγορά του, ούτε για τα ΚΤΕΛ. Για την Ηγουμενίτσα, την μικρή, παραθαλάσσια πρωτεύουσα του νομού Θεσπρωτίας.

Η πόλη έχει πολλά πλεονεκτήματα, ειδικά αν την επισκεφθεί κάποιος τους καλοκαιρινούς μήνες. Αρχικά, όντως το λιμάνι της εξυπηρετεί για να δει κανείς το όμορφο Ιόνιο, με δρομολόγια για Κέρκυρα, Λευκίμμη και Παξούς. Ακόμη, οι κάτοικοι της πόλης εκμεταλλεύονται τα δρομολόγια για Ιταλία, και ιδίως τα δρομολόγια για τα πιο νότια (Μπάρι, Πρίντεζι, Ανκόνα). Παρόλα αυτά, και το να μείνεις  στην Ηγουμενίτσα μπορεί να είναι μια πολύ όμορφη εμπειρία. Οι πανέμορφες παραλίες στα περίχωρα, η απόσταση 20 λεπτών οδικώς από τα μαγευτικά Σύβοτα με τις συγκλονιστικές παραλίες αλλά και άλλες, πιο μικρές πριν τα Σύβοτα, τα μικρά “διαμάντια” της περιοχής. Τα τοπία που παρέχει η ένωση βουνού-θάλασσας είναι απλά μοναδικό.

Η Ηγουμενίτσα έχει υπέροχο ηλιοβασίλεμα. Μάλιστα, αν βρίσκεσαι μέσα στην πόλη, κοντά στο λιμανάκι μπορείς να δεις πολύ όμορφες εικόνες.

Η πόλη έχει επίσης έντονο θρησκευτικό χαρακτήρα, με πολλούς ναούς και γραφικά μοναστήρια τόσο εντός όσο και στα περίχωρα της πόλης.

Το μεγάλο θετικό της Ηγουμενίτσας είναι σίγουρα η θέα. Έχει αρκετά υψωματάκια, από τα οποία μπορεί κανείς να δει βουνό και θάλασσα να ενώνονται, βλέποντας ταυτόχρονα όλη την πόλη. Επίσης, το καλοκαίρι έχει διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις, τόσο σε αρχαίους χώρους, αλλά και στο μουσείο ή στον πολιτιστικό χώρο “Πάνθεον”, ενώ τα παραδοσιακά ηπειρώτικα πανηγύρια τραβούν το ενδιαφέρον μικρών και μεγάλων.

Παρόλα αυτά, η πόλη αντιμετωπίζεται μονίμως σαν μια στάση πριν το Ιόνιο. Φταίει, βέβαια, σε μεγάλο βαθμό και η αίσθηση παραμέλησης ή εγκατάλειψης που δίνει η πόλη αφού υστερεί σε κομβικά σημεία, όπως η καθαριότητα ενώ υπάρχει και μεγάλο ζήτημα με την στάθμευση. Σημαντικό γεγονός που έχει οδηγήσει την Ηγουμενίτσα σε αυτό είναι και το κλείσιμο των τμημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από το 2019, αρχικά με αναστολή και πλέον με οριστικό κλείσιμο. Τα ΤΕΙ της πόλης, που μετετράπηκαν σε ΑΕΙ αργότερα όπως έγινε με όλες τις σχολές και αποτελούσαν τμήματα πια του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, έφερναν φοιτητές και, όπως γνωρίζουμε, οι φοιτητές δίνουν ζωντάνια σε μια πόλη. Τόσο η νυχτερινή ζωή της Ηγουμενίτσας όσο και γενικά η συνολική εικόνα της πόλης διέφερε σημαντικά από την σημερινή εικόνα της.

Όμως, η Ηγουμενίτσα ακόμα έχει ομορφιές και πράγματα να κάνεις, τόσο εντός όσο και στις πολύ κοντινές επιλογές που έχει κανείς. Η γεωγραφική της θέση και το φυσικό της κάλλος μας δίνει την ελπίδα ότι κάποια στιγμή θα αξιοποιηθούν οι δυνατότητες της. Πριν, λοιπόν, βιαστούμε να επιβιβαστούμε σε ένα καράβι για την Κέρκυρα ή την Ιταλία, ας δώσουμε μια ευκαιρία και σε αυτήν την μικρή επαρχιακή πόλη, Και, ίσως να κρύβει περισσότερες εκπλήξεις απ’ όσες περιμένουμε!

Ας δούμε, όμως, και κάποια από τα σημαντικά “όπλα” της πόλης!

Παραλία Δρέπανο

Σε απόσταση αναπνοής από την πόλη, βρίσκει κανείς την παραλία Δρέπανο. Μια παραλία 4 χλμ, αμμώδης, ρηχή και με ζεστά νερά. Ακριβώς δίπλα της, χωρίς να χωρίζονται στην ουσία, βρίκσεται το Μακρυγυάλι με τα πεντακάθαρα νερά, κι έτσι η συνολική έκταση είναι 7 χλμ. Η παραλία προσφέρεται τόσο για οικογένειες όσο και για κάθε έναν που επιθυμεί να κολυμπήσει.

Αποτελεί μέρος συνάντησης και για τους πιο αθλητικούς τύπους, και γενικά ο ντόπιος κόσμος της Ηγουμενίτσας συνηθίζει να κάνει μια βόλτα, είτε πεζός είτε με αυτοκίνητο, για να δει αυτό το τοπίο. Ακριβώς από την απέναντι μεριά, με μοναδικό χώρισμα τον δρόμο, βρίσκεται η λιμνοθάλασσα της Βατάτσας, όπου διοργανώνονται δράσεις παρατήρησεις πουλιών, όπως το ευρωπαϊκό Eurobirdwatch. Είδη που μπορεί κανείς να δει εκεί είναι φλαμίνγκο, αργυροπελεκάνους, λευκοτσικνιάδες, σταχτοτσικνιάδες, λαγγόνες, κορμοράνους.

Στην παραλία μπορεί να φτάσει κανείς οδικώς, αλλά και πεζός ή με ποδήλατο, αφού πλέον υπάρχει σύνδεση μέσω του ποδηλατόδρομου της Ηγουμενίτσας. Ο ποδηλατόδρομος αποτελεί επίσης σημαντικό σημείο για τους ντόπιους, καθώς είναι μια πολύ όμορφη διαδρομή μέσα από τα δέντρα και πλάι στη θάλασσα. Όταν ανοίγει ο καιρός, μικροί και μεγάλοι κατευθύνονται προς τα εκεί για τη βόλτα τους και την άθληση τους.

Ο ποδηλατόδρομος, αν και αρχικά αποτελούσε ξεχωριστό κομμάτι, συνολικής έκτασης λίγο παραπάνω από τα 2,5 χλμ, πλέον ενώνεται και με ποδηλατόδρομο μέσα στην πόλη αλλά συνεχίζει πια μέχρι το Δρέπανο, δίνοντας τη δυνατότητα να τελειώσει κανείς τη σωματική του άσκηση με μια ωραία βουτιά. Εντός του ποδηλατοδρόμου βρίσκεται και ο Ναυταθλητικός Όμιλος Ηγουμενίτσας, οπότε είναι πολύ πιθανό σε μια βόλτα να δείτε να περνούν κωπηλατικές βάρκες δίπλα σας, στο πλαίσιο της προπόνησης των παιδιών.

Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας αποτελεί ένα σύγχρονο περιφερειακό μουσείο που λειτουργεί από τα τέλη του 2009 σε νεόδμητο κτίριο στη βόρεια είσοδο της πόλης, επί της παλαιάς Ε.Ο. Ηγουμενίτσας-Ιωαννίνων, έναντι του Τ.Ε.Ι. Ηπείρου και του δημοτικού σταδίου. Δεν αποτελεί ανεξάρτητο, διοικητικά, οργανισμό αλλά λειτουργεί υπό την εποπτεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας.

Το 1989, επί Υπουργίας Μελίνας Μερκούρη, αποφασίζεται η ανέγερση Αρχαιολογικού Μουσείου στην πόλη της Ηγουμενίτσας. Η θέση που είχε αρχικά επιλεγεί ήταν στο δασύλλιο της πόλης (λόφος Διοικητηρίου), όπου τα ερείπια μεσαιωνικού κάστρου. Πέρασαν άλλα επτά χρόνια μέχρι να οριστικοποιηθεί η χωροθέτηση του μουσείου στη σημερινή του θέση, σε οικόπεδο που παραχώρησε ο Δήμος Ηγουμενίτσας.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας αποτελεί, πλέον, έναν ζωντανό πολιτιστικό πυρήνα μέσα στην πόλη της Ηγουμενίτσας, με όλες τις σύγχρονες υποδομές για το κοινό. Εκτός από τους χώρους της μόνιμης έκθεσης το μουσείο διαθέτει αίθουσα πολλαπλών χρήσεων («Αίθουσα Σωτήρης Δάκαρης»), αίθουσα βιντεοπροβολών, μικρό αμφιθέατρο και ανοικτή ταράτσα, όπου διοργανώνονται και φιλοξενούνται περιοδικές εκθέσεις, ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα κ.α., καθόλη τη διάρκεια του έτους, διατηρώντας ζωντανή τη σχέση του μουσείου με το κοινό και προσφέροντας εναλλακτικούς τρόπους μάθησης και ψυχαγωγίας.

Παράλληλα, το μουσείο λειτουργεί και ως σημείο πληροφόρησης και ενημέρωσης του κοινού για τους επισκέψιμους, οργανωμένους αρχαιολογικούς χώρους της Θεσπρωτίας, από τους οποίους προέρχεται η πλειονότητα των ευρημάτων που συμπεριλαμβάνονται στη μόνιμη έκθεση.

Το μουσείο καλύπτει, επιπλέον, τις ανάγκες του διοικητικού και επιστημονικού προσωπικού, διαθέτοντας χώρους γραφείων, ένα πλήρως εξοπλισμένο εργαστήριο συντήρησης και χώρο καταγραφής των ευρημάτων, εργαστήριο οστεοαρχαιολογίας, το οποίο εξοπλίστηκε με την ευγενική χορηγία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, φωτογραφικό αρχείο, καθώς και βιβλιοθήκη, η οποία αναμένεται να λειτουργήσει μελλοντικά και ως δανειστική για το ευρύ κοινό.

Κάστρο Ηγουμενίτσας

Το κάστρο της Ηγουμενίτσας είναι χτισμένο επάνω στο “δασάκι” όπως το αποκαλούν, στη θέση αρχαίου οχυρού, πιθανόν των ύστερων ρωμαϊκών χρόνων, το οποίο είναι κατά τόπους ορατό στα κατώτερα τμήματα της νότιας πλευράς των τειχών.

Τα τείχη έχουν δεχτεί επισκευαστικές επεμβάσεις σε διάφορες χρονικές περιόδους. Η βορειανατολική πλευρά του έκλεινε με διατείχισμα και λειτουργούσε ως εσωτερική ακρόπολη. Η κύρια πύλη εισόδου στο κάστρο βρισκόταν πιθανότατα στην ανατολική πλευρά της οχύρωσης και προστατευόταν από δύο ορθογώνιους πύργους.

Το κάστρο συνδέεται με την ιστορία της Ηγουμενίτσας από τον 15ο αι. και εξής, όταν ο οικισμός αποτέλεσε εμπορικό σταθμό και ένα από τα προκεχωρημένα φυλάκια της Βενετίας στη δυτική Ελλάδα μέχρι τη οριστική κατάληψή της από τους Οθωμανούς το 1540. Το 1685 το τούρκικο πλέον οχυρό της Ηγουμενίτσας ανατινάχθηκε από τον βενετσιάνικο στόλο, με επικεφαλής το ναύαρχο Μοροζίνι, και έναν αιώνα αργότερα επισκευάστηκε μερικώς, μετά την κατάληψή του από τον Αλή Πασά των Ιωαννίνων.

Έχει γίνει αποψίλωση στο εσωτερικό του κάστρου και έχουν γίνει εργασίες αποκατάστασης. Το κάστρο δεν κρύβεται πλέον από το «δασύλλιο» και έχει φανεί το περίγραμμά του. Βρισκόταν σε αρκετά κακή κατάσταση πριν το 2015, αλλά αυτό έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια αφού στον χώρο πραγματοποιούνται εργασίες ανάδειξης στο πλαίσιο του έργου «Δίκτυο Παράκτιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς» (Coastal Heritage Network – CoHeN) του Ε.Π. Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας Interreg Ελλάδα – Ιταλία 2014-2020.

Πύργος Ραγίου

Όπως μπορεί κανείς να διαβάσει και στην ιστοσελίδα του Δήμου Ηγουμενίτσας, ο αρχαιολογικός χώρος του Πύργου Ραγίου καταλαμβάνει την κορυφή λόφου στο μέσον του κάμπου Ραγίου-Κεστρίνης, κοντά στις παλαιές εκβολές του ποταμού Καλαμά. Η θέση παρουσιάζει διαχρονική χρήση από τη Μέση Παλαιολιθική περίοδο έως τους χρόνους της Οθωμανικής κυριαρχίας. Το οχυρό θεωρείται ότι αποτέλεσε τμήμα της «Κερκυραϊκής Περαίας», της στρατιωτικής βάσης που -σύμφωνα με τον ιστορικό Θουκυδίδη- ίδρυσαν οι Κερκυραίοι στις θεσπρωτικές ακτές, στις αρχές του Πελοποννησιακού Πολέμου. Ο Πύργος της Οθωμανικής περιόδου έχει σήμερα αποκατασταθεί στην αρχική του μορφή και λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος.

Ο Πύργος Ραγίου βρίσκεται σε απόσταση 11 χλμ. βορειοδυτικά της Ηγουμενίτσας. Η πρόσβαση γίνεται από τον δρόμο κατά μήκος της παραλίας Δρέπανο-Μακρυγιάλι. Φτάνοντας στον υποσταθμό της ΔΕΗ ο επισκέπτης ακολουθεί τον δρόμο προς τα δεξιά και τις σχετικές οδικές πινακίδες σήμανσης προς τον αρχαιολογικό χώρο. Ο χώρος είναι επισκέψιμος μόνο κατόπιν συνεννόησης με την ΕΦ.Α. Θεσπρωτίας.

Αρχαίο Θέατρο Γιτάνων

Το θέατρο των Γιτάνων οικοδομήθηκε τον 3ο αι. π.Χ. στο βορειοδυτικό άκρο της πόλης, έξω από το τείχος και δίπλα στον πλωτό κατά την αρχαιότητα Καλαμά, από όπου θα υπήρχε άμεση πρόσβαση για όσους έφθαναν εδώ δια της ποτάμιας οδού. Πέραν της διδασκαλίας αρχαίου δράματος, στο θέατρο πιθανότατα γίνονταν συνελεύσεις της πόλης, του Κοινού των Θεσπρωτών, του οποίου τα Γίτανα ήταν το πολιτικό κέντρο, αλλά και του Κοινού των Ηπειρωτών.

Το έργο της συντήρησης και αποκατάστασης του μνημείου με τίτλο «Βασικές υποδομές και εργασίες αποκατάστασης και ανάδειξης αρχαίου θεάτρου Γιτάνων (Α΄ Φάση)» και συνολικό προϋπολογισμό 1.534.753,60 ευρώ εντάχθηκε στο Ε.Π. Ήπειρος 2014-2020 του ΕΣΠΑ και υλοποιήθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας με τη μέθοδο της αρχαιολογικής αυτεπιστασίας.

Τα Γίτανα βρίσκονται, περίπου, 16 χλμ. βόρεια της Ηγουμενίτσας. Εκεί φτάνει κανείς μέσω της επαρχιακής οδού Ηγουμενίτσα – Σαγιάδα. Περνά τη γέφυρα στο Φράγμα Καλαμά και στη συνέχεια στρίβει δεξιά στον ασφαλτοστρωμένο δρόμο ο οποίος, μετά από σύντομη πορεία 1 χλμ, καταλήγει στην είσοδο του αρχαιολογικού χώρου. Το μνημείο βρίσκεται εντός του αρχαιολογικού χώρου Γιτάνων και είναι επισκέψιμο στο πλαίσιο του ισχύοντος ωραρίου λειτουργίας.

Εκεί, πλέον, γίνονται και διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως παραστάσεις και χορωδιακές εκδηλώσεις.

*Με πληροφορίες από την ιστοσελίδα του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηγουμενίτσας.