Η Λήμνος της Χρύσας Ζαρκαλή

Βούργιαδος, Λωλονοτιάς, Ντραμ’ντάνα, Λεβάτ’ς, όλοι τους περνούν από το νησί. Η Χρύσα Ζαρκαλή (Υπεύθυνη Δημοσίων Σχέσεων & Επικοινωνίας ΚΜΣΤ/ Μουσειολόγος) αποκαλύπτει στον Κωστή τα φανερά και τα μυστικά ενός νησιού που’ χει πλούτο πολύ- υπόγειο, υπέργειο, εναέριο.

Στη Λήμνο οφείλω τη μισή μου καταγωγή και πολλές Αυγουστιάτικες κυρίως μέρες, πολλά καλοκαίρια που με φορτίζουν σαν μπαταρία. Γιατί αυτό είναι η Λήμνος, φορτιστής.

Θα σου πω για το νησί, όπως είναι καλοκαίρι. Μόνο τότε το ξέρω. Ξέρω επίσης ότι, τις άλλες εποχές, είναι ένα άλλο νησί, διαφορετικό, το ίδιο γοητευτικό. Πρωτεύουσα, η Μύρινα ή Κάστρο, με τον Τούρκικο και Ρωμαίικο Γιαλό, όπου κρυφοκοιτάζεις μέσα από τα –επίτηδες- ανοιχτά παράθυρα, τοίχους άλλης εποχής. Είναι οι Λημνιοί που έφυγαν κάποτε στην Αίγυπτο, λόγω εμπορίου με το εξαιρετικό τους βαμβάκι, πλούτισαν και γύρισαν. Εκεί και ο Καραγκιόζης, το θρυλικό καφέ-μπαρ-club, το οποίο μέρες- όχι τουριστικές, μπορείς και να πιστέψεις ότι είναι ΚΨΜ στρατοπέδου. Το νησί έχει πολλά στρατόπεδα, ακόμη… Στη Μύρινα και η νέα γκαλερί του καλού φίλου και καλλιτέχνη της πόλης μας Νικόλα Μπλιάτκα…Ώχρα-Μπλε την είπαν και ανυπομονώ να την δω. Εδώ τα φετινά events (!) του νησιού, όσοι πάτε με πρόγραμμα. Το Κάστρο στέκει αγέρωχο από πάνω, αν έχεις γόνατα, ανέβα…

Αριστερά της Μύρινας, ο Άη Γιάννης και ο Κάσπακας. Ηλιοβασίλεμα, που αν έχει καλό καιρό θα σου φανερώσει τον Άθω. Αν συνεχίσεις από εκείνη την πλευρά, να φας στον «Μαντέλα», στις Σαρδές (πάρε πρώτα τηλέφωνο για ρεζερβέ) και να επισκεφθείς τις αμμ’δές (αμμοθίνες τις λένε οι επιστήμονες, εμείς τις λέμε αμμ’δές). Μια έρημος στο πουθενά. Βάλε καπέλο και πήγαινε ή νωρίς το πρωί, ή αργά το απόγευμα. Το αυτοκίνητό σου να έχει καλά λάστιχα.

Δεξιά της Μύρινας το Πλατύ και το Θάνος. Ρηχές οικογενειακές, κυρίως, θάλασσες, κλειστοί κόλποι προφυλαγμένοι από τους αέρηδες. Γιατί όταν φυσάει, και φυσάει πολύ, και συχνά, θα θες να προφυλαχθείς….

Νεβγάτης ή Εβγάτης, προτεινόμενη παραλία, όταν θες κόσμο. Αν και με κόσμο να είσαι, πάλι μόνος σου νιώθεις, και ας είναι high season για άλλα νησιά, στη Λήμνο θα βρεις μέρη και παραλίες που θα καταφέρεις να χαθείς. Για αυτό….μην το λυπάσαι το λάστιχο.

Ο Κοντιάς είναι για περπάτημα στα σπίτια των καραβοκύρηδων. Η Λήμνος είναι τυχερό νησί γιατί λόγω της φτώχειας του, έφυγαν πολλοί στα ξένα, Αυστραλία και Αμερική, Αθήνα και Θεσσαλονίκη- τώρα γυρνούν και φτιάχνουν τα σπίτια τους, χωρίς το μισητό λευκό αλουμίνιο στα παράθυρα.

Το παλιό Πεδινό το περπατάμε. Οι κάτοικοι του έφυγαν μετά τον σεισμό στα μέσα της δεκαετίας του ’60. Σπίτια χαλάσματα, γη αγαπημένη. Στην Νέα Κούταλη αγαπώ το λιμανάκι της, τα τετραγωνισμένα προσφυγικά οικόπεδα, και την «Μάρθα», την ψαροταβέρνα.

Ξανά στον κεντρικό δρόμο. Το νησί είναι κυρίως κάμπος, λίγοι ορεινοί όγκοι και θάλασσες κρυμμένες καθώς το κεντρικό οδικό δίκτυο δεν είναι παραθαλάσσιο. Ο Μούδρος είναι ωραίο χωριό, η «συμπρωτεύουσα», τόπος εξορίας όπως και άλλα χωριά στο νησί, και μια συνθήκη σε ένα βιβλίο που κάποιοι αποστηθίσαμε κάποτε. Δίπλα 3 παραλίες: Μικρό Φαναράκι για 15 ομπρέλες, Μεγάλο Φαναράκι, για περισσότερες, Χαβούλη για καλά λάστιχα (καλά πας, μην φοβάσαι ότι χάθηκες….). Στον Μούδρο θα βρείτε και ένα από τα 3 συμμαχικά νεκροταφεία που έχει το νησί. Το καταπράσινο γκαζόν και η τάξη, μέσα στο κατάξερο περιβάλλον, σου κάνει κάτι.

Φυσίνη, Σκανδάλη, Αγία Σοφία: Τα χωριά Ηνωμένες Πολιτείες. Εκεί που είναι, θα καταλάβεις γιατί τα λένε έτσι. Η ταβέρνα «Το Τέρμα», σερβίρει σουβλάκια στην αυλή του παλιού σχολείου. Έτσι απλά. Ο κόλπος στον Κότσινα έχει ταβέρνες και φυσικά την Μαρούλα…γενναίο κορτσούδ’, ήρωας! Ωραίο τοπίο, γραφικό, με όχι πολλά πολλά.

Και πάμε στο far-east! Ρεπανίδ’ (γενικά τρώμε τις καταλήξεις!), Κοντοπουλ’, Καλλιόπ’, Παναγιά, Πλάκα. Θα επισκεφτείτε την Ηφαιστεία, την παραλία στο Κέρος όπου kite surfers ‘χτίζουν’ τα κορμιά τους και ‘χτυπιούνται’ ανελέητα, θα δείτε από μακριά την αλυκή θα πάτε στο κουφάρι του υπερπολυτελούς ξενοδοχείου στο δρόμο για τα Καβείρια το οποίο στέκει εκεί χωρίς κεραμίδια, κάσες και είδη υγιεινής (!), θα κολυμπήσετε στην Νεφτίνα, στον Ζεματά και την Σωτήρα. Η Πλάκα, στο τέρμα πάνω, μια ειδυλλιακή (γνωστή πλέον) τοποθεσία στο εκκλησάκι του Αγίου Χαράλαμπου- η ταβέρνα εκεί αλλάζει κάθε χρονιά χέρια, επομένως δεν εγγυώμαι τίποτα! Η Ίμβρος η Τένεδος και η Σαμοθράκη, τρεις βράχοι μπροστά σου.

Με όλα τα παραπάνω θα νομίζεις ότι θα είσαι όλη την ώρα στο τιμόνι. Η αλήθεια είναι ότι η Λήμνος είναι ένα μεγάλο νησί. Γύρισε το και ανακάλυψε εσύ το σημείο που θα φορτίσεις την δικιά σου μπαταρία. Μπορεί να είναι το σταχτί χρώμα της γης, οι χωματόδρομοι που χαράζουν το νησί, το μπλε της θάλασσας, το βουητό του αέρα, οι γιαγιάδες με τα άσπρα βαμβακερά μαντήλια, σκυφτές ‘ένα κ’βάρ’ από τα χρόνια στα βαμβάκια και τα σιτάρια, τα όχι πλούσια αλλά όμορφα σπίτια, οι μάντρες (οι…εξοχικές κατοικίες τα χρόνια που όλοι ζούσαν τα καλοκαίρια στα χωράφια για τις σχετικές εργασίες) στη μέση του πουθενά, τα αμέτρητα εκκλησάκια, οι εκκλησίες με τα όμορφα χρώματα, οι συκιές που είναι φορτωμένες το καλοκαίρι, οι σκαμνιές (μουριές) και οι κοντούλες αχλαδιές, ο πιο έναστρος ουρανός (σταμάτα κάπου στην ερημιά, σβήσε τη μηχανή, και μείνε εκεί), τα σαλακούδια (σαλιγκαράκια) που έχει ψήσει η αλμύρα της θάλασσας, τα άσπρα κρινάκια στην άμμο που ευωδιάζουν αλλά δεν τα κόβουμε ποτέ, ακόμη κι ο ψαράς ή μικροπωλητής που σε ξυπνάνε το πρωί…

Απίθανο φαΐ. Ψάρι, κακαβιά, αστακομακαρονάδα, χταπόδι λιαστό, φλωμάρια και αυτούδια (είδη ζυμαρικών), κ’νέλι (αγριοκούνελα, είναι παντού!), κόκκορας κοκκινιστός (μπορεί βέβαια να είναι και κότα, γιατί πόσα κοκόρια μπορεί να έχει ένα νησί!), παϊδάκια, καλαθάκι Λήμνου (σίγουρα μελίπαστο, αναζητήστε και το χλωρό), βανίλια υποβρύχιο, σαμσάδες (γλυκό με μούστο και σουσάμι), βενιζελικά για να νιώσετε ωσάν τον Βενιζέλο (μετά μετρηθείτε για σάκχαρο!). Πιείτε: κρασί Λήμνου (φυσικά!), ούζο (κατά βάση με γλυκάνισο), πολλή θάλασσα από τις βουτιές που θα κάνετε για να την χορτάσετε. Αγαπημένη ταβέρνα, δεν ξέρω…κάθε καλοκαίρι όλο και κάποια νέα ανοίγει, όλο και κάποια παλιά κλείνει. Προσωπικά, τρώω κάτω από μια σκαμνιά στην αυλή μου.

Μερικές οδηγίες ακόμα:

-Αγαπημένη παραλία έχω. Βρείτε τη δικιά σας. -Γενικά, δεν βιαζόμαστε. -Έχουμε υπομονή με τα ΜΜΜ. Μέχρι να ανακαλύψουν τον διακτινισμό, καράβια και αεροπλάνα μας ταλαιπωρούν (πολύ) –και πιο πολύ τους μόνιμους κατοίκους χρόνια τώρα- ή μας κλέβουν (αρκετά). Μην διανοηθείτε να πάτε χωρίς ένα είδος ρόδας. Τα τοπικά λεωφορεία είναι ανύπαρκτα και συνδέουν μόνο τα χωριά, τα οποία ως επί το πλείστον είναι μακριά από τη θάλασσα. -Φοράμε καπέλο. Μπουκαλάκι νερό πάντα μαζί σας παντού. -Ομπρέλα ναι, αν και με τον αέρα που συνήθως φυσάει το αλμυρίκι είναι πιο χρήσιμο.

-Το νησί ενδείκνυται για πεζοπορία και ποδήλατο. Αν βρεθείτε να περπατάτε στα χωράφια, προσοχή στα αφύλαχτα πηγάδια. -Τα εμπορικά μαγαζιά κλείνουν το μεσημέρι, ακόμη και αυτά στη Μύρινα. -Οι ντόπιοι πάμε για μπάνιο μετά τις 15:00. Αν πάτε πιο νωρίς και δεν βρείτε κανέναν, μην ανησυχείτε, είμαστε και εμείς στο νησί απλά θα έρθουμε αργότερα! -Το νησί δεν θα έλεγες ότι έχει τις κατάλληλες υποδομές για να κοιμίσει, ταΐσει, ποτίσει όλον τον κόσμο που το επισκέπτεται, για αυτό οργανώστε σχετικά καλά το ταξίδι σας και πηγαίνετε νωρίς για φαγητό! Το σύνηθες ‘έλα μωρέ κάπου θα βρούμε να κοιμηθούμε’, δεν ισχύει, εκτός και αν σας αρέσουν τα άστρα…. ! -Και κάτι τελευταίο αγαπημένο: Βούργιαδος, Λωλονοτιάς, Ντραμ’ντάνα, Λεβάτ’ς, όλοι τους ‘περνούν’ από το νησί.