Η Ρηχειά της Μάρθας Φριντζήλα

Του Κωστή Ζαφειράκη (από τις αφηγήσεις της Μάρθας Φριντζήλα)

Εικόνες: Μάρθα Φριντζήλα

Αγαπημένος τόπος; Η Ρηχειά, το χωριό του πατέρα μου, στον Ζάρακα Λακωνίας.

Η Ρηχειά για μένα είναι η μεγάλη παιδική ηλικία. Τότε που όλα μοιάζαν πελώρια, που οι διακοπές διαρκούσαν τουλάχιστον δύο μήνες, που οι φίλοι ήταν “τα παιδιά” και δεν μετριούνταν στο ένα χέρι. Η παιδική ηλικία που ποτέ δεν τελειώνει, που πέφτει σε λήθαργο προσωρινά για να ξυπνήσει μόλις μυρίσει σπανακόπιτα.

Θυμάμαι τις καρότσες. Κάναμε ωτοστόπ στα αγροτικά, για να πάμε σκαστοί στα πανηγύρια στα γύρω χωριά. Συνήθως έβγαινε μπροστά ένας, ο κράχτης, κι έκανε σήμα στα διερχόμενα συτοκίνητα. Οι υπόλοιποι κρυβόμασταν στα ρουμάνια γύρω. Μόλις σταμάταγε το αγροτικό, ένα σφύριγμα και ορμούσαμε όλοι στην καρότσα. Στην καρότσα, λοιπόν, για να πάμε στα πανηγύρια, στην καρότσα καθοδόν για το εκκλησάκι του προφήτη Ηλία στην κορυφή της Κουλοχέρας, στην καρότσα για να πάμε για καφέ ή για μπάνιο στο Γέρακα ή στη Μονεμβάσια ή στο Κυπαρίσσι ή στην Πλύτρα. Ο προορισμός άγνωστος- όπου πάει το αγροτικό.

Σήμα κατατεθέν: η τρύπια πέτρα, ένα πέτρινο κάδρο στα χίλια μέτρα ύψος με θέα το Μυρτώο πέλαγος.

Το μεγαλύτερο ατού: Οι δυο της παραλίες: Βλυχάδα και Μπαλογκαίρι.

Να συναντήσεις οπωσδήποτε τον Νίκο που’ χει το καφενείο «οι Μουριές» στην πλατεία του χωριού. Εύθυμος πάντοτε και μοναδικά λακωνικός.

Τοπίο μαγικό η Ράχη. Στο δρόμο προς τη Βλυχάδα. Είναι βίωμα, η μαγεία δεν παίρνει περιγραφή.

Να ανακαλύψεις το Λαογραφικό Μουσείο. Να σκαρφαλώσεις στην Ράχη του Μύνι, στην Παλαιοχώρα και στον Άη- Δημήτρη. Να περιπλανηθείς στις δεκάδες γειτονιές: Καραγαννέικα, Κουλουρέικα, Μπελεσαίικα, Σπιθέικα, Λαγγέικα και τελειωμό δεν έχουν.

Εκτός από τις παραλίες του χωριού αξίζει πραγματικά μια βουτιά στην παραλία Πίλιζα, κοντά στο Κυπαρίσσι: 2 ωρες περπάτημα, μέσα σε ένα υπέροχο φαράγγι, που καταλήγουν στην πλατωνική ιδέα της παραλίας. Να μην ξεχάσεις το λιμάνι του Γέρακα, το μοναδικό, όπως λένε, Ελληνικό φιορδ και ν’ ανεβείς στα ερείπια του Αρχαίου Ζάρακος. Και πριν από τον Γέρακα, μια παράκαμψη για να δεις το μοναστήρι της Ευαγγελίστριας με τη μοναδική θέα.

Οπωσδήποτε να δοκιμάσεις αρμάθια, χόρτα του βουνού που τα αποξηραίνουν σε γιρλάντες. Και καλτσούνια, ατομικές χορτοπιτες. Α! Και μπρούστουλα, ένα  είδος τραχανόπιτας. Και οπωσδήποτε γκόγκες, χειροποίητα ζυμαρικά. Στο δε Γέρακα να δοκιμάσεις γαριδοπέτουλες. Για γλυκό φυσικά σαμουσάδες, τοπικό παραδοσιακό γλυκό σαν μπακλαβάς, αλλά με αμύγδαλο ή πέτουλες, τηγανίτες με μέλι.

Για όσους έχουν γερά πόδια: Μια εκδρομή στο Λογγάρι, ένα εγκατελειμμένο χωριό-φάντασμα, όπου ο χρόνος σταματά να κυλάει.

Ρήχεια: το όνομά της προέρχεται μάλλον από το ράχη, λόγω της  μορφολογίας του εδάφους, μιας και ολόγυρα υψώνονται βουνά. Κατ’ άλλους προέρχεται από το ρείκι, αλλά μου φαίνεται λιγότερο πιθανό.

Ζωντανός θρύλος είναι τα Καρίκια: κάθε Ρηχειώτης που σέβεται τον εαυτό του έχει να σου διηγηθεί μια ιστορία απ’ τα Καρίκια.

Τα γλέντια σε κάθε γειτονιά, με την παραμικρή αφορμή. Τραγούδι και χορός μέχρι τελικής πτώσεως ευκαίρως, ακαίρως!

Άπειρες φράσεις και λέξεις: το βαγιούλι, η κορίτα, η γκουμουράδα. Ο επιτονισμός όμως είναι το παν. Π. χ.: Εκείνο για ε! Επιφώνημα έπληξης, σαρκασμού, θαυμασμού, απορίας. Και βέβαια, πασπαρτού: Μπα και … Έτσι ξεκινά κάθε ερώτηση.

Το περπάτημα το σούρουπο, την ώρα των αγγέλων, όπως λένε. Το περπάτημα λυτρώνει. Και στη Ρηχειά θα βρεις ανθρώπους να περπατάνε κάθε στιγμή της μέρας και της νύχτας. Keep walking!

Το στέκι μου: Εκτός από τις «Μουριές»;  Όλα τα ξωκλήσια: κατά προτίμηση ο Άη- Δημήτρης το μεσημέρι κι ο Άη- Γιαννάκης το βράδυ.

Να μαζέψεις θρούμπι, φασκόμηλο, θυμάρι  που αφθονούν στην περιοχή. Να αγοράσεις Ρηχειώτικο μέλι. Και κρασί.

Τοπικοί ήρωες; Να ρωτήσεις για τον μπάρμπα- Θοδωράκη, τον τυφλό ποιητή.