Κοντογούνι αντί για μπολερό, ξύλο για τις σάρισες του Μ. Αλεξάνδρου και παραδοσιακό χρώμα στην ορεινή Όρμα

Σε έναν τόπο που κάποιοι παρομοιάζουν με τα ελβετικά spa, οι γυναίκες του χωριού πριν από λίγα χρόνια άνοιξαν τα σεντούκια των γιαγιάδων και ανακάλυψαν «θησαυρούς» της ελληνικής παράδοσης, όπως οι γιορτινές φορεσιές ανδρών και γυναικών. Μεταξύ αυτών και ένα ξεχωριστό κομμάτι, ηλικίας εκατό και πλέον χρόνων: το παραδοσιακό κοντογούνι που φορούσαν οι γυναίκες στα μεγάλα κρύα και είναι πανομοιότυπο με το σημερινό μπολερό που επιτάσσει η γυναικεία μόδα. Αφού ξεσκόνισαν και φρόντισαν τις στολές, δημιούργησαν έναν χώρο για τις εκθέσουν, μαζί με άλλα αντικείμενα της παραδοσιακής ζωής του τόπου.

Αργότερα ανέβηκαν στο «μαύρο δάσος» πάνω από το χωριό τους, για να θαυμάσουν τα ψηλά δέντρα, από τα οποία, όπως λέγεται, ο Μέγας Αλέξανδρος είχε επιλέξει να κατασκευάζονται οι φημισμένες σάρισες των στρατιωτών του. Άρχισαν να μαζεύουν μύρτιλα, βατόμουρα και σμέουρα από το βουνό για να φτιάξουν περίφημες μαρμελάδες και γλυκά του κουταλιού, ενώ «επινόησαν» το γλυκό κάστανο που διαφέρει από τα άλλα, καθώς είναι ψημένο στη γνωστή φουφού και μετά δεμένο με το γλυκό σιρόπι.

Όλα τα παραπάνω συμβαίνουν στην Όρμα του Δήμου Αλμωπίας Πέλλας, σε μικρή απόσταση από τη λουτρόπολη των ιαματικών λουτρών Πόζαρ, που δέχεται πάνω από ένα εκατομμύριο επισκέπτες ετησίως, και μάλιστα κάθε ηλικίας καθώς πρόσφατα όλο και περισσότεροι νέοι επιλέγουν τα λουτρά για χαλάρωση, ξεκούραση και διασκέδαση.

«Ο κόσμος που έρχεται εδώ βρίσκει ένα χωριό ορεινό, παραδοσιακό, με αυτή τη φυσική ομορφιά που δεν υπάρχει αλλού, με ένα πολύ υγιεινό κλίμα, πλούσια νερά και ζεστούς ανθρώπους. Έχω την αίσθηση ότι ο συνδυασμός αυτός “κερδίζει” τον επισκέπτη», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η πρόεδρος του Συλλόγου Γυναικών Όρμας, Σταυρούλα Κώστα.

Η Μύκονος και η Σαντορίνη «μετακομίζουν» τον χειμώνα στην Όρμα

Αυτός είναι, άλλωστε, και ο λόγος που η ορεινή Όρμα έχει γίνει γνωστή στη νησιωτική Ελλάδα. «Ειδικά αυτή την εποχή μας επισκέπτονται άνθρωποι από τα νησιά μας. Κόσμος από τη Μύκονο και τη Σαντορίνη, που δεν μπορεί να έρθει το καλοκαίρι, έρχεται τώρα. Κάνει το μπάνιο του στα λουτρά που είναι δίπλα μας και μένει εδώ, απολαμβάνοντας το φυσικό τοπίο, τις γεύσεις του χωριού, τη φιλοξενία των κατοίκων», σημειώνει η κ. Κώστα.

Δεν παραλείπει, όμως, να αναφέρει ότι στους δρόμους του χωριού οι κάτοικοι βλέπουν διαρκώς λεωφορεία με τουρίστες από την Τουρκία, τη Γερμανία, τη Φιλανδία και το Βέλγιο. «Βλέπουμε πάρα πολλές πινακίδες από το εξωτερικό», σχολιάζει, από την πλευρά του, ο δήμαρχος Αλμωπίας, Δημήτρης Μπίνος και κάνει λόγο για εκατοντάδες τουρίστες από τη Ρωσία, το Ισραήλ, την Ουκρανία, τη Βουλγαρία, την ΠΓΔΜ, τη Σερβία, τη Ρουμανία και αλλού.

Περιγράφοντας την τουριστική εικόνα της περιοχής, μιλά για το χιονοδρομικό κέντρο του Καϊμακτσαλάν, τον ορεινό όγκο της ανατολικής Αλμωπίας, τις πολύ ωραίες διαδρομές στο Πίνοβο και στην Τζένα, τον περιπατητικό τουρισμό που συνδυάζει τα σπήλαια, τα ρέματα και τις διαδρομές που έχουν καταγραφεί ως διαδρομές περιπάτου από το Ευρωπαϊκο Δίκτυο αλλά και τον θρησκευτικό τουρισμό στα δύο μοναστήρια του Αγίου Ιλαρίωνος και του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στον Αρχάγγελο.

Έργα υποδομής από το Σύλλογο Γυναικών Όρμας

Τα συγκεκριμένα πλεονεκτήματα έγιναν αντιληπτά από τις γυναίκες του τόπου, οι οποίες πριν από δέκα χρόνια αποφάσισαν να «σηκώσουν τα μανίκια» και να αναλάβουν δράση, για να βελτιώσουν την εικόνα του χωριού αλλά και να ξεφύγουν από την καθημερινότητά τους.

«Ίσως να φαίνεται περίεργο στους περισσότερους ότι κάνουμε έργα υποδομής», παραδέχεται η κ. Κώστα, δηλώνοντας περήφανη δίπλα στη βρύση του χωριού, που είναι παραδοσιακή αλλά για πολλά χρόνια ήταν εγκαταλελειμμένη. Η βρύση αυτή επισκευάστηκε και διακοσμήθηκε με ευθύνη του Συλλόγου και αποτελεί, πλέον, σημείο συνάντησης και σημείο αναφοράς στην πλατεία της Όρμας.

«Προσπαθούμε να βρίσκουμε χορηγούς. Βοηθούν τα καταστήματα εδώ και τα ξενοδοχεία. Και έξω από το χωριό υπάρχουν άνθρωποι που το αγαπούν και προσφέρουν. Με όσα λοιπόν συγκεντρώνουμε, κάνουμε έργα υποδομής. Έτσι φτιάχτηκε η βρύση, κάναμε τη δεύτερη γέφυρα στο κέντρο του χωριού, δημιουργήσαμε κτίριο για τις ανάγκες του νεκροταφείου, στολίζουμε το χωριό τα Χριστούγεννα και διαρκής μέριμνά μας είναι η καθαριότητα», σχολιάζει. Και αυτό είναι πραγματικότητα καθώς δεν υπάρχει το παραμικρό σκουπίδι στους δρόμους της Όρμας.

Σε κάθε περίπτωση, τα σχέδια του συλλόγου καταστρώνουν οι 65 γυναίκες του, στο παραδοσιακό κτίριο που τους παραχώρησε ο Δήμος και έχουν αξιοποιήσει με μεράκι. Ο χώρος είναι επισκέψιμος και ο καθένας μπορεί να δει από κοντά το περίφημο κοντογούνι, τη μαύρη νυφιάτικη στολή από στόφα, το εντυπωσιακό πορτοκαλί καπέλο της, τις υπόλοιπες στολές, τον αργαλειό με τον οποίο οι γυναίκες δημιουργούσαν υφαντά, παραδοσιακά οικιακά σκεύη, το σίδερο που λειτουργούσε με κάρβουνο, το λανάρι για το ξάσιμο του μαλλιού, την ξύλινη ανέμη για το τύλιγμα του νήματος και πολλά ακόμη.

«Έχουμε συνεργασία με πολλούς λαογραφικούς συλλόγους, μας επισκέπτονται σχολεία ενώ δημιουργήσαμε και το δικό μας χορευτικό», τονίζει η κ. Κώστα.

Πιπεριές, κεράσι και κάστανα τα τοπικά προϊόντα

Την προσοχή του επισκέπτη, όμως, δεν είναι δυνατόν να μην τραβήξουν και οι πάγκοι των γυναικών στο κέντρο του χωριού, πάνω στους οποίους έχουν τοποθετηθεί με προσοχή τα παραδοσιακά προϊόντα. Χειροποίητα γλυκά του κουταλιού, μαρμελάδες, τουρσιά, ζυμαρικά, σάλτσες, αλλά και φρούτα, καρύδια, κάστανα, όσπρια και τσάι ανοίγουν την …όρεξη του περιπατητή. Πρωταγωνιστές της πρωτογενούς παραγωγής της Όρμας είναι οι πιπεριές, τα καρύδια, τα κεράσια και τα μήλα, ενώ δεν λείπει ποτέ από τους πάγκους η πάστα πιπεριάς και το γλυκό κεράσι.

«Δουλεύουμε διαρκώς τα γλυκά του κουταλιού από τον Μάιο μέχρι τη γιορτή του Αη Δημήτρη τον Οκτώβριο», λέει η Κατερίνα Μίχου. Δική της ιδέα, άλλωστε, ήταν να δημιουργήσει γλυκό του κουταλιού κάστανο με καρπό ψημένο στη φουφού και προσεκτικά καθαρισμένο και αποφλοιωμένο ώστε να μπει στη συνέχεια στο σιρόπι «για να τραβήξει». «Θέλει πολλή δουλειά, έχει και πολύ φύρα αλλά είναι πολύ ωραίο και αξίζει τον κόπο», προσθέτει.

Τους γευστικούς πειρασμούς του τόπου συμπληρώνουν τα παραδοσιακά πιάτα με πιπεριά στα εστιατόρια της περιοχής αλλά και τα ψητά κρέατα καθώς επίσης και οι πίτες που σερβίρουν οι γυναίκες του Συλλόγου σε γιορτές και πανηγύρια.

«Ψήνουμε κολοκυθόπιτα, χορτόπιτα, τυρόπιτα με πιπεριά, γαλατόπιτα και κρεμμυδόπιτα με παραδοσιακό φύλλο και συνταγές από τις μητέρες μας” αναφέρει η κ. Κώστα. Δεν παραλείπει, επίσης, να αναφερθεί στη γιορτή του κάστανου που έγινε πριν από λίγες μέρες και συγκέντρωσε τέσσερις χιλιάδες επισκέπτες. Όλοι τους βρέθηκαν εκεί, στο κέντρο της πλατείας, όπου σε παραδοσιακά καζάνια έβραζαν μεγάλες ποσότητες από κάστανο ενώ τα κάρβουνα υποδέχονταν, επίσης, το κύριο προϊόν της περιοχής.

Η γοητεία της Όρμας στον επισκέπτη

Κάπου ανάμεσα στις γεύσεις και τα αρώματα της Όρμας, το παραδοσιακό χρώμα του χωριού, τη ζεστασιά στο χαμόγελο των γυναικών και την εθελοντική τους προσφορά στον τόπο κρύβεται και το μυστικό της γοητείας που ασκεί η περιοχή στον επισκέπτη.

«Εκπροσωπώ την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας εδώ και δύο χρόνια στην Πέλλα, αναπληρώνοντας τον χωρικό αντιπεριφερειάρχη. Ήρθα σε έναν χώρο που δεν τον γνώριζα καλά, τον γνώριζα όπως κάθε τρίτος. Τώρα, δύο χρόνια μετά, οφείλω να πω ότι τον αγαπώ ιδιαίτερα, σαν να είναι πραγματικά η γενέτειρά μου», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η αναπληρώτρια αντιπεριφερειάρχης Πέλλας, Αθηνά Αηδονά.

Ιδιαίτερα για τον Σύλλογο Γυναικών δηλώνει ενθουσιασμένη από «συμπεριφορές και πρωτοβουλίες όπως αυτές των μελών του μικρού συλλόγου, με δυναμικές γυναίκες, που αποκλειστικά και μόνο με βάση τον εθελοντισμό, μπορούν να προσφέρουν πράγματα που εντυπωσιάζουν τον καθένα».

Πηγή: ΑΠΕ