Κόπραινα: Ένας άγνωστος και ζηλευτός τόπος που πρέπει να δεις

Οι ράγες όπου άλλοτε έσερναν οι αχθοφόροι τα εμπορεύματα, τα παλιά πέτρινα κτήρια του τελωνείου, ο φάρος και το σπίτι του φαροφύλακα πάνω σε μια στενή λωρίδα ξηράς, κομμάτια ιστορίας ενός τόπου, που γνώρισε μέρες πολύβουες, αποτελούν τους «εν ζωή» μάρτυρες, του άλλοτε σπουδαίου λιμανιού της Άρτας, την Κόπραινα.

Στην «αγκαλιά» του Αμβρακικού κόλπου και στην «ανάσα» του ποταμού Βωβού, τα απομεινάρια μιας εποχής ανθηρής, αναδύουν το άρωμα και τις εικόνες της, τα εμπορικά πλοία, τις γεμάτες με κόσμο μαούνες, τους βαρκάρηδες, τα κάρα με τα άλογα, που περίμεναν να φορτώσουν και να μεταφέρουν τα εμπορεύματα στην ενδοχώρα.

Με ξεναγό, τον συγγραφέα Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη, η περιήγηση στην γραφική Κόπραινα έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον. Ο κ. Ιντζέμπελης, ο οποίος έχει κάνει ιστορική έρευνα στην περιοχή και την οποία έχει αποτυπώσει σε λευκώματα και βιβλία, αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, πως η πρώτη αναφορά στο λιμάνι της Κόπραινας γίνεται το 1304, όταν ο ιππότης Ραϋµούνδος της Προβηγκίας και ο Ιωάννης, κόµης της Κεφαλληνίας, κατέφθασαν εκεί για να πολεμήσουν στο όνομα του βασιλιά Καρόλου Β’ την Παλαιολογίνα.

Στη συνέχεια τον 15ο αιώνα, σε έγγραφα της Δαλματίας καταγράφονται φορτία άλατος από την αλυκή στην Κόπραινα, ενώ σύμφωνα με την ιστορική έρευνα, ως επίνειο της Άρτας, ανέπτυξε εμπορικό ενδιαφέρον και για άλλα προϊόντα της περιοχής.

Την σπουδαία θέση του λιμανιού διέκριναν και οι Ενετοί, οι οποίοι επιχείρησαν να διευρύνουν την επιρροή τους και στην Άρτα, γι αυτό το 1730 όρισαν ως πρόξενο στην Άρτα τον Γεώργιο Κουµάνο. Όμως και οι Γάλλοι, είδαν την Άρτα ως πύλη εμπορίου και λειτούργησαν εκεί Προξενείο. Ο Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης επισημαίνει, πως ο στόχος των προξένων στην Άρτα, ήταν όχι µόνο η επιστασία του εμπορίου της, αλλά και η δημιουργία αγορών για τα βιομηχανικά προϊόντα, όμως οι συνθήκες εκείνης της εποχής, δεν διευκόλυναν το εγχείρημα. Το λιμάνι της Κόπραινας, δεν είχε προστασία και πολλές φορές, τα καράβια γίνονταν στόχος πειρατών. Υπό την κυριαρχία των Τούρκων το λιμάνι βρέθηκε μέχρι το 1881.

Μετά την απελευθέρωση της Άρτας, η ελληνική κυβέρνηση προχώρησε στην οργάνωση υποδομών, έχτισε τα πέτρινα κτίρια, που αποτέλεσαν το συγκρότημα του Τελωνείου και τις αποθήκες, ενώ αργότερα λειτούργησε εκεί και αστυνομικός σταθμός. Οι εργασίες διήρκεσαν από το 1904 ως το 1907, υπό την εποπτεία του τότε δημάρχου Άρτας Αντώνιου Γαρουφαλλιά. Στην Κόπραινα αποβιβαστήκαν οι πρόσφυγες που είχαν προορισμό την Ήπειρο μετά την Μικρασιατική καταστροφή. Επίσης το 1928, έφτασε με πλοίο στην Κόπραινα ο Ελευθέριος Βενιζέλος, τον οποίο οι Αρτινοί υποδέχτηκαν µε ζητωκραυγές. Αλλά και ο δικτάτορας Ιωάννης Μεταξάς, δεν παρέλειψε να καταπλεύσει εκεί τον Αύγουστο του 1939 για να επισκεφτεί την Άρτα.

Το λιμάνι γνωρίζει μεγάλη ακμή μέχρι το 1940, οπότε και βομβαρδίστηκε. Μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς, η Κόπραινα επαναλειτουργεί, όμως η δημιουργία του αυτοκινητόδρομου από το Αντίρριο προς την Ήπειρο περιόρισε τις μεταφορές εμπορευμάτων, οι οποίες γίνονταν καλύτερα από τη στεριά. Πλέον, όλο και λιγότερα πλοία καταφθάνουν στο ιστορικό λιμάνι. Το 1967 σταματά τη λειτουργία του και μεταφέρεται στην Αμφιλοχία.

Σήμερα, στα κτήρια που έχουν αναπαλαιωθεί στεγάζεται το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Άρτας, ενώ λειτουργεί και Μουσείο Φυσικής Ιστορίας.

Τα αβαθή νερά στην Κόπραινα επέβαλαν τη λειτουργία φάρου, ώστε να είναι ασφαλή τα πλοία. Σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από τις παλιές εγκαταστάσεις του λιμανιού ένα πλακόστρωτο δρομάκι οδηγεί τον επισκέπτη στον πέτρινο φάρο και στα «μυστικά του», που στέκει επιβλητικά, στον μαγικό υγροβιότοπο του Αμβρακικού στην άκρη μιας, λωρίδας ξηράς, «λουρονησίδας», όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι.

Ο φάρος, άρχισε να χτίζεται το 1904 με πέτρες και ξύλα, λόγω του σαθρού εδάφους και λειτούργησε το 1907. Πρόκειται για έναν κυλινδρικό πύργο, ύψους 9 μέτρων ,ο οποίος στα αριστερά του έχει την κατοικία για τον φαροφύλακα.

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, ο πύργος του φάρου καταστράφηκε κατά τον βομβαρδισμό του λιμανιού και παρέμεινε σβηστός. Το 1945, επαναλειτούργησε µε πηγή ενέργειας το πετρέλαιο έως το 1957 οπότε αντικαταστάθηκε µε αυτόματο πυρσό ασετιλίνης. Το 1985, έγινε η μετατροπή του σε ηλιακό µε φωτοβολία πέντε ναυτικά μίλια.

Το σπίτι του φαροφύλακα έγινε Μουσείο Φάρων. Στο χώρο φιλοξενούνται αντικείμενα και όργανα παλιών φάρων, ξεδιπλώνεται η ζωή του φαροφύλακα αλλά και πτυχές της τοπικής ιστορίας της Κόπραινας.

Το 1927, η Κόπραινα, με Διάταγμα μετονομάστηκε σε Αλυκή, όμως η ονομασία δεν υιοθετήθηκε από την τοπική κοινωνία.

Η Κόπραινα απέχει 19 χιλιόμετρα από την Άρτα. Είναι ο τόπος, με το ιστορικό παρελθόν και την μαγεία του ιδιαίτερου φυσικού περιβάλλοντος του Αμβρακικού. 

Πηγή: AΠΕ-ΜΠΕ