Εκεί στο Νότο…

Λίγες μέρες μετά την Πρωτοχρονιά του 2025, με την πόλη μισοάδεια από κατοίκους, λόγω της περιόδου των διακοπών περιφέρομαι σε ένα καλοκαιρινό Μπουένος Άιρες με στολισμένα Χριστουγεννιάτικα δέντρα, τις βιτρίνες γεμάτες βερμούδες και τους εναπομείναντες κατοίκους να κάθονται έξω απολαμβάνοντας ένα μάλλον δροσερό, μέχρι τώρα καλοκαίρι. Παράξενη αίσθηση τα Χριστούγεννα στο Νότο.

Στη μυθική πόλη αυτού του ημισφαιρίου, ίσως τη μυθικότερη, μια λέξη σου έρχεται ευθύς αμέσως στο μυαλό. Μεγάλο! Όλα εδώ είναι φτιαγμένα μεγάλα. Οι φαρδιές Avenidas, οι λεωφόροι δηλαδή που διασχίζουν όλο το κέντρο μετρώντας νούμερα που φτάνουν τις 3000 χωρισμένα ανά 100 στο τετράγωνο, τα πανύψηλα κτίρια, που δεν είναι φυσικά όλα αυτού του καιρού, που η επέκταση καθ΄ ύψος είναι αναγκαστική λύση στέγασης ανθρώπων και υπηρεσιών, τα θεόρατα δέντρα που προσπαθούν παντού να θαρρείς να ξεπεράσουν σε μπόι τα κτίρια, οι μεγάλες μερίδες φαγητού, ο μεγαλειώδης τρόπος που εκφράζονται τα συναισθήματα πληθωρικά σε μια επίδειξη ταγκό.

Αποδεχόμενος αυτή την εντυπωσιακή συνθήκη μεγέθους ξεκινάς να εξερευνήσεις και κυρίως να κατανοήσεις το σήμερα αυτής της μαγικής κοσμόπολης. Λίγες πόλεις στον κόσμο κουβαλούν στο dna τους τέτοιον απίστευτο κοσμοπολιτισμό. Απόρροια σαφώς της απόφασης τους να υποδεχτούν.

Από την απελευθέρωσή της από τα ισπανικά δεσμά μέχρι τα ύστερα χρόνια των δεινών, η πόλη αυτή υποδέχονταν και κυρίως ενσωμάτωνε πληθυσμούς, κουλτούρες, πληροφορίες και όνειρα όσων έφταναν εδώ από τα πέρατα του κόσμου αναζητώντας μια νέα πατρίδα, μια γη Χαναάν που θα εκπλήρωνε τους μύχιους πόθους μιας καλύτερης ζωής. Ταυτόχρονα σχεδόν με τυχοδιώκτες, κατατρεγμένους, πλάνητες αυτού του κόσμου που ο εξωτισμός της απόστασης και της γεωγραφίας οδηγούσε τα βήματα τους εδώ κάτω.

Με κυρίαρχες φυλές τους Ιταλούς, τους Ισπανούς και τους Εβραίους που έστησαν κοινότητες τρανές καλοδέχτηκε επίσης Αρμένηδες, Πολωνούς αλλά και Έλληνες και ένα σωρό άλλους αποδιωγμένους από τις πατρίδες τους ανθρώπους που έψαξαν και βρήκαν σε αυτή τη μακρινή γωνιά της γης έναν τόπο για να ξεκινήσουν ζωές. Και αν οι ιστορίες που σου περιγράφουν για τους Έλληνες πρώτης γενιάς που έφτασαν εδώ πάνω από έναν αιώνα πριν με εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες μοιάζουν μυθικές, είσαι σχεδόν σίγουρος ότι και τις άλλες εθνότητες να ρωτούσες τις ίδιες ιστορίες θα σου περιέγραφαν.

Ιστορίες δύσκολες προσαρμογής σε μια ξενιτιά που δεν ήταν έτοιμη ακόμα να υποδεχτεί επαρκώς και κοίμιζε με την ώρα σε άθλια δωμάτια στην Μπόκα ανθρώπους πονεμένους που έψαχναν για μήνες ένα κρεβάτι να ξαποστάσουν, σιωπηλοί πάντα καθώς οι γλώσσες τους δεν συναντιόταν με την ισπανική διάλεκτο που μιλιέται στη χώρα, ούτε με τις γλώσσες των άλλων εθνοτήτων.

Σε αυτή την ιδιότυπη Βαβέλ η προσπάθεια προσαρμογής ήταν επίπονη όμως άξιζε τον κόπο, λένε πια οι τρίτης γενιάς απόγονοι. Έφερε προκοπή και νέες ρίζες δυνατές. Οι πρώτοι που ήρθαν εδώ στη δεκαετία του 1910 θα συναντούσαν επόμενους και κυρίως επόμενες που κατεύθυναν με τα πλοία στο παλιό λιμάνι και θα ξεκινούσαν πια μαζί τους οικογένειες που έγιναν ο κορμός της νέας Αργεντινής.

Εκείνοι θα έχτιζαν ανάλογα με τις καταβολές και τις εικόνες που κουβαλούσαν το μεγαλύτερο αρχιτεκτονικό απόθεμα που έχω δει σε πόλη, ένα παλίμψηστο από στιλ, νοοτροπίες και τάσεις που συναντά κανείς σε πόλεις της Ευρώπης με διαφορετική αρχιτεκτονική αντίληψη. Αυτή η μοναδική σύνθεση ήρθε να συμπληρωθεί από την αστική προσθήκη της μεγάλης πολυκατοικίας, που για καλή τους τύχη των Αργεντίνων οικοδομήθηκαν με άψογη αισθητική, δίχως εκπτώσεις.

Για να έρθει τέλος το σήμερα και να προστεθούν πια τα σημάδια του παγκοσμιοποιημένου μέλλοντος, οι ουρανοξύστες που ξεφυτρώνουν παντού αλλοιώνοντας προφανώς τη μέχρι πρότινος λογική της πόλης, αλλά και τα επώνυμα σχεδιαστικά θαύματα, μπροστά σου ένα κτίριο γραφείων σχεδιασμένο από τη Ζαχά Χαντίντ παραδείγματος χάριν που θα αποτελέσει το trademark μιας γειτονιάς.

Πλάι στις παλιές elegant οικοδομές θα δει κανείς αρμονικά ενταγμένες νέες με υπέρκομψες εισόδους, σαν lounge αεροδρομίων, θυρωρούς-φύλακες και υψωμένους γυάλινους φράχτες να οριοθετούν παραμυθένιους ιδιωτικούς κήπους από τα λαίμαργα βλέμματα των περαστικών.

Το κέντρο της πόλης, ένα τεράστιο σε έκταση αποθετήριο των στιλ βρίθει ερεθισμάτων για σκέψη και παρατήρηση. Δεν μαρτυρά σε καμιά περίπτωση την εικοσαετή βαριά οικονομική κρίση που ταλανίζει τη χώρα, το αντίθετο μάλιστα σε κάνει να απορείς πώς κρύβεται τόσο καλά η απόγνωση για παράδειγμα από τον τετραπλασιασμό των τιμών που επέβαλε ο Μιλέι σε ένα χρόνο και σε κάνει να αισθάνεσαι άβολα από την πρώτη στιγμή με την ασύλληπτη ακρίβεια στα πάντα. Μια ακρίβεια που όχι απλά δεν συνηθίζεται αλλά προκαλεί το αίσθημα του επισκέπτη αλλά και φυσικά του κατοίκου, αν και υπάρχει άλλη τιμολογιακή πολιτική για τον ντόπιο σε μουσεία και θεάματα. Όχι όμως και στο φαγητό ή τα ψώνια που οι τιμές ακόμα και σε γνωστές πολυεθνικές αλυσίδες είναι μεγαλύτερες και από την Ευρώπη.

Και αν αισθάνεσαι εσύ ο ευρωπαίος ταξιδιώτης που φτάνεις εδώ με την πληροφορία μιας χώρας σε κατάρρευση, για το μέσο Αργεντίνο η νέα πραγματικότητα είναι σοκαριστική αλλά φαινομενικά μη ορατή.

Η αλήθεια είναι πώς στα εκατοντάδες εστιατόρια, μπαρ και καφέ του ευρύτερου κέντρου δεν πέφτει καρφίτσα και ας είναι κατακαλόκαιρο. Και δεν είναι οι τουρίστες που τα γεμίζουν καθώς η έκρηξη τιμών φρέναρε τον τουρισμό που επέλεξε άλλους προορισμούς.

Πρώτα τον κοντινό τουρισμό των άλλων χωρών της νότιας Αμερικής που είχαν την Αργεντινή ως τόπο κοντινής απόδρασης και αγορών αλλά και ιατρικών επισκέψεων και επεμβάσεων και ξαφνικά είδαν τα πάντα να εκτοξεύονται στρέφοντας το βλέμμα τους σε άλλες εναλλακτικές επιλογές αλλά και των Ευρωπαίων και Αμερικάνων που διαπιστώνουν πηγαίνοντας να κάνουν κρατήσεις ότι τα κόστη δεν διαφέρουν καθόλου από τις ακριβότερες πόλεις του πλανήτη.

Άρα ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι που γεμίζουν την εστίαση, τα εμπορικά κέντρα, τα νέα τεράστια κτίρια από ατσάλι και γυαλί που φιλοξενούν λουσάτα διαμερίσματα;

Είναι πιθανά όσοι έχουν ακόμα λίπος να κάψουν, όσοι δανείζονται σαν να μην υπάρχει αύριο ή απλά όσοι βρίσκουν εδώ νόημα να στήσουν μια ζωή μακριά από τους τόπους τους. Όπως περίπου έκαναν οι πρόγονοί τους.

Άδεια καταστήματα δεν θα δεις πουθενά, ούτε κτίρια σε παρακμή, όπως συνέβαινε πχ στην Ελλάδα στα χρόνια της κρίσης. Ελάχιστοι οι άστεγοι στο ευρύτερο κέντρο. Και αν σου πουν να προσέξεις των προσωπικά σου αντικείμενα γιατί κινδυνεύεις από κλοπή να σαι σίγουρος ότι το ίδιο κινδυνεύεις στην Αθήνα ή το Λονδίνο.

Η υπερβολή στην περιγραφή είναι μέρος της δημιουργίας στερεότυπων που λέει ας πούμε ότι η Μπόκα είναι από τα πιο επικίνδυνα μέρη του κόσμου. Γελάς φυσικά αν δεις τις χιλιάδες των ανθρώπων που περιμένουν να προσκυνήσουν το ναό της Boca Juniors και τα υπερπολυτελή πεντάστερα ακριβώς απέναντι που κρούουν τον κώδωνα του gentrification.

Και που είναι οι άνθρωποι που πλήττονται από την αδιανόητη κρίση, ρωτώ όσους γνωρίζω εδώ. Στα προάστια μου λένε, εκεί υπάρχει μια παράλληλη ζωή, σαν το διπλό νόμισμα που κυκλοφορούσε πολύ επί των προηγούμενων διεφθαρμένων κυβερνήσεων και υποτίθεται ότι θα καταπολεμήσει ο ακροδεξιός κλόουν που κυβερνά σε σήμερα βασισμένος σε ένα ιδιότυπο δόγμα του σοκ.

Και καθώς οι μέρες περνούν και εξοικειώνεσαι όλο και περισσότερο με την ιδέα της πιο ευρωπαϊκής πόλης εκτός Ευρώπης, σαν να έριξε κάποιος σε αυτή την μακρινή εξωτική μεριά του χάρτη ένα Παρίσι, μια Ρώμη, μια Βιέννη μαζί, παρατηρείς το πράσινο, που ναι κυρίαρχο και ζηλεύεις, τις ατέλειωτες δεντροστοιχίες με τα θεόρατα δέντρα που καλύπτουν τις όψεις των ωραίων κτιρίων, τα ατέλειωτα εντυπωσιακά πάρκα και άλση που δημιουργούν διαρκείς ανάσες, το ποτάμι που κυκλώνει την πόλη και ταυτόχρονα την υδροδοτεί εδώ και δεκαετίες, την πανίσχυρη παρουσία της μουσικής που σε συναντά σε κάθε στροφή, από τις πλατείες που συναντιούνται να χορέψουν τάνγκο μέχρι τα μπαρ που ερασιτέχνες τραγουδιστές θα σηκωθούν να δοκιμάσουν την αποδοχή του κόσμου σε αυτοσχέδιες σκηνές.

Όλα αυτά μαζί με την αίσθηση μιας πεντακάθαρης πόλης, με οργανωμένες συγκοινωνίες, εξαιρετικό σεβασμό στο δημόσιο χώρο χωρίς παρεκτροπές, έντονη κοινωνικότητα και διάθεση για διαρκή αξιοποίηση κάθε νέας προοπτικής αλλαγής.

Από την υπέρκομψη Ρικολέτα, στο χαλαρό Παλέρμο, το χιπστερικό Σαν Τέλμο, την ανερχόμενη γειτονιά του ποταμού στο Μορένο, τα vibes μιας πόλης που διαφέρει από κάθε τι που έχεις δει εκτός Ευρώπης είναι δυνατά.

Και που βρίσκεται το ερωτηματικό; Σε όσα κουβαλά αυτή η πονεμένη χώρα και υποβόσκουν στα dna των ανθρώπων της. Και θα σου φανερώσουν με λίγη κουβέντα. Στις σκληρές δικτατορίες, στις διεφθαρμένες κυβερνήσεις, στη λεηλασία. Στις μάνες που μαζεύονται ακόμα Τρίτη μεσημέρι, τόσα χρόνια μετά, στην πλατεία φορώντας λευκές μαντήλες για τα χαμένα παιδιά της δικτατορίας που δεν έμαθαν ποτέ τους τι απέγιναν. Για όσους ζουν σε μακρινά προάστια μακριά από την καλή ζωή του κέντρου και με το ζόρι βγάζουν το μήνα.

Το Μπουένος Άιρες είναι μια από τις πιο γοητευτικές πόλεις στον κόσμο, παρά την απαγορευτική συνθήκη του κόστους που θυμίζει πόλη της Ελβετίας. Τα στοιχεία του κοσμοπολιτισμού που κουβαλά παραμένουν κυρίαρχα και σαγηνευτικά, οι κάτοικοι του κουβαλούν μια έμφυτη ευγένεια, η ποιότητα ζωής είναι πολύ υψηλή και οι εναλλαγές του συναρπαστικές.

Μια πόλη που λατρεύεις από την πρώτη στιγμή και δικαιώνει το μύθο της. Μια πόλη που ήταν για δεκαετίες ανάμεσα στις πλουσιότερες του κόσμου, ένας αληθινός ονειρικός προορισμός για όσους έψαχναν εκεί κάτω ένα νέο ξεκίνημα. Και φυσικά το έβρισκαν. Μου έκλεψε την καρδιά.