Εν τω μεταξύ στην Τεχεράνη

του Γεράσιμου Καμπίτση Εικόνες: Γιώργος Παπαργύρης

Τρεις η ώρα το πρωί και το αεροπλάνο κατεβαίνει για προσγείωση στην Ισλαμική Δημοκρατία του ΙΡΑΝ (θερμός τόπος στα Περσικά). Ξυπνάς λοιπόν στο αεροπλάνο και διαπιστώνεις με έκπληξη ότι γύρω σου υπάρχει ένας διαφορετικός κόσμος! Η μαντήλα.

Η Τεχεράνη μέσα από το φινιστρίνι τεράστια καρφωμένη στη ρίζα της οροσειράς Αλμπόρζ (συνέχεια του Καυκάσου) ήσυχη αστραφτερή και απόκοσμη.

Καλώς ήρθατε στην Τεχεράνη και καλή διαμονή, ακούμε από τα μεγάφωνα του αεροπλάνου. Το Αεροδρόμιο πολύ μεγάλο κτισμένο στο όριο της κεντρικής ερήμου του Ιράν. Ο έλεγχος και η ασφάλεια διακριτική. Οι χώροι υγιεινής όχι ιδιαίτερα καθαροί και οι λεκάνες τούρκικου τύπου. Μετά τον έλεγχο βίζας αμέσως για συνάλλαγμα όπου διαπιστώνουμε capital controls (και εδώ) με ημερήσια ταρίφα ανά άτομο 50 Ευρώ που αντιστοιχεί σε κάτι λιγότερο από 2.000.000 Ριάλ! Εκατομμυριούχοι λοιπόν. Στην έξοδο διαπιστώνουμε ότι δεν φύγαμε από τα Βαλκάνια. Πολύχρωμα ταξί (πράσινα, κίτρινα ή λευκά), νόμιμα αλλά και λαθραία, στοιβαγμένα στην έξοδο αδημονούν για πελάτες με έντονο το σχετικό ψάρεμα. Η πρώτη έκπληξη είναι το κόστος: 500.000 «Ριάλια». Στα παζάρια λοιπόν (ξυπνάει η Ανατολή μέσα μας)! Διαπιστώνουμε ότι τα εκατομμύρια ξοδεύονται τελικά τόσο εύκολα όσο αποκτήθηκαν.

Ο Αυτοκινητόδρομος που συνδέει το Αεροδρόμιο με την πόλη (ένας από τους δύο) είναι φαρδύς και άνετος με πολύ καλή σήμανση στα Περσικά αλλά και τα Αγγλικά (όπως παντού). Έχουμε λοιπόν σχεδόν 45 λεπτά ταξίδι για να προσαρμοστούμε. Ταξιδεύουμε σε ένα σχετικά ξερό και απόλυτα επίπεδο υψίπεδο στα 1600 μέτρα πάνω από τη θάλασσα. Οι δρόμοι άδειοι μέχρι τα σχετικά διόδια και το μυαλό ταξιδεύει στην Περσία που διαβάζαμε κάποτε στο σχολείο. Μετά τους αλλεπάλληλους περιφερειακούς δρόμους και ανισόπεδους κόμβους η Τεχεράνη μας αγκαλιάζει, άδεια και στοιχειωδώς φωτισμένη. Η περιοχή (νότια) θυμίζει έντονα είσοδο στη Θεσσαλονίκη από την οδό Μοναστηρίου. Ελάχιστα αυτοκίνητα γύρω μας και σκοτεινά κτίρια. Πλησιάζοντας στο κέντρο οι εικόνα των κτιρίων σταδιακά βελτιώνεται. Κίνηση δεν υπάρχει καθόλου, ούτε από αυτοκίνητα ούτε από ανθρώπους. Η μεγαλούπολη κοιμάται.

Τα ξενοδοχεία της πόλης είναι λίγα και πολύ ακριβά. Πολλά από αυτά δεν ανταποκρίνονται στα Δυτικά κριτήρια κατάταξης σε Αστέρια. Οι άνθρωποι σε αυτά είναι πάντως ευγενικοί και εξυπηρετικοί. Σε καμία περίπτωση δεν ανησυχείς για την ασφάλειά σου, ειδικά αν έχεις ταξιδέψει σε άλλες χώρες της ανατολής. Εκτός αν είσαι Αμερικανός ή Εβραίος (ακόμη και η σφραγίδα στο διαβατήριο μπορεί να είναι πρόβλημα).

Ξημέρωμα και η εικόνα αλλάζει. Η κίνηση. Κι όταν λέμε κίνηση εννοούμε πολύ κίνηση. Το κυκλοφοριακό της πόλης είναι διάσημο και συγκρίνεται (αν δεν το ξεπερνάει) με αυτό του Λος Άντζελες και του Σάο Πάολο. Όχι ότι δεν υπάρχουν υποδομές, κάθε άλλο. Η πόλη διασχίζεται από αυτοκινητόδρομους και λεωφόρους ταχείας κυκλοφορίας και στους δύο άξονες της αλλά η κίνηση είναι ατελείωτη! Οι δρόμοι έχουν καλή σήμανση, διαγραμμίσεις, ελάχιστα φανάρια τεράστιες γέφυρες, ανισόπεδες διασταυρώσεις και σήραγγες αλλά δεν καταφέρνουν να λύσουν το πρόβλημα. Όπως και η ατμόσφαιρα που έχει αποκτήσει το προβλεπόμενο νέφος της. Και ο κόσμος παντού στο κέντρο να γυρίζει. Κόσμος απίστευτα πολύς. Η πόλη φέρεται να έχει ξεπεράσει τα 12 εκατομμύρια κατοίκους ήδη από την προηγούμενη δεκαετία.

Στο δρόμο μην περιμένετε ότι θα σταματήσει κανείς στις διαβάσεις για να περάσετε. Γενικά η κατάσταση κυκλοφορίας είναι ένα απίστευτο παιχνίδι του ποιος θα δειλιάσει («κοτίσει») πρώτος (the chicken game!). Τα φανάρια είναι σταθερά ή αναλάμποντα κόκκινα! Πράσινα δεν είδαμε. Εμείς πάντως δεν είμαστε σίγουροι ότι καταλάβαμε τον Κ.Ο.Κ τους! Αν θέλετε να οδηγήσετε εδώ πρέπει να το λέει η καρδούλα σας. Επίσης αν τρομάζετε εύκολα μην κάθεστε στη θέση του συνοδηγού! Ευτυχώς οι ταχύτητές τους είναι χαμηλές και αυτό βοηθάει πολύ. Η πιο περίεργη εικόνα είναι τα μηχανάκια τύπου Zundapp (οι παλιότεροι θα τα θυμούνται) με όλη την οικογένεια φορτωμένη μαζί με τα ψώνια! Εικόνα που έχουμε χάσει προ πολλού στην Ελλάδα. Γενικά το ιστορικό κέντρο θυμίζει Αθήνα του 80 (χωρίς φυσικά τα ιδιαίτερα στοιχεία της). Χαρακτηριστική εικόνα της πόλης τα ανοιχτά κανάλια αποχέτευσης ομβρίων στο πλευρό των λεωφόρων, που λειτουργούν και σαν τεράστιες δενδροδόχοι για τα μεγάλα πλατάνια που τις σκιάζουν.

Ανεβαίνοντας προς τα Βόρεια Προάστια της πόλης η εικόνα αλλάζει δραματικά. Οι λεωφόροι είναι πιο φαρδιές, διαθέτουν λεωφορειολωρίδες (ενίοτε στην κεντρική νησίδα σαν τραμ) με κατάφυτα και περιποιημένα πρανή με λουλούδια σημαίες και πεύκα και φυσικά ποδηλατοδρόμους. Στα βόρεια προάστια λοιπόν όπου οι εικόνες φέρνουν πολύ σε Κολωνάκι (πάντα του 80) με περιποιημένα ακριβά και περιφραγμένα κτίρια. Εκεί ανάμεσα εμφανίζονται και τα πρώτα εμπορικά κέντρα, όπου η ζωή είναι πάντα η ίδια. Και πιστέψτε με όλοι οι οίκοι ειδών πολυτελείας Γάλλων και Ιταλών φαίνεται να κάνουν πάρτι εκεί μέσα. Οι άνθρωποι εκεί είναι επίσης ντυμένοι με ακριβότερα ρούχα εντελώς δυτικά. Ακόμη και τα ταξί στην είσοδο τους είναι δυτικού τύπου, όπως και όλα τα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν εκεί γύρω. Γύρω από αυτή τη περιοχή τεράστια κτίρια κατακλύζουν την σύγχρονη πόλη σε μια προσπάθεια να χωρέσουν κι άλλοι άνθρωποι στην καλή βόρεια περιοχή της πόλης. Οι πλαγιές του (ακόμη χιονισμένου) βουνού που έχουν γίνει πια εξαιρετικά απότομες περιορίζουν την επέκταση της πόλης προς τα βόρεια. Το χιονοδρομικό λειτουργούσε ακόμη και με πρόσβαση από το μετρό της πόλης φυσικά.

Ακόμη και εκεί όμως δύο «μικρές» λεπτομέρειες που αφορούν ιδιαίτερα το γυναικείο πληθυσμό ήταν πολύ έντονες: Στην καλύτερη περίπτωση η μαντήλα (ευτυχώς πολύχρωμη) ή η κλασική μπούρκα και ένα απαραίτητο πανωφόρι, το οποίο ποικίλει μεταξύ του πολύχρωμου-ημιδιαφανούς μέχρι το κλασικό αδιαφανές μαύρο ντύσιμο των γυναικών του Ισλάμ. Ναι υπάρχουν και δωδεκάποντα και σκισμένα παντελόνια, αλλά πάντα κάτω από!. Μέσα στα εμπορικά κέντρα πάντως η νεολαία προσπαθεί πολύ να κάνει τα παραπάνω αξεσουάρ όσο πιο διακριτικά μπορεί. Μας είπαν δε ότι ένα πολύ μικρό ποσοστό πιστεύει πια στην υποχρεωτική τήρηση αυτού του «πρωτοκόλλου» (κάτι που δεν είμασταν σε θέση να διασταυρώσουμε). Αν ξεπεράσεις τελικά το θέμα της μαντήλας η ζωή στα εμπορικά κέντρα είναι όπως τη ξέρουμε με ανθρώπους να διασκεδάζουν σε παρέες πίνοντας όλα τα είδη καφέ, τσαγιού, αναψυκτικών και κοκτέιλς, χωρίς φυσικά αλκοόλ (ναι έχει και mojito). Δεν πωλείται πουθενά επίσημα αλκοόλ. Ανεπίσημα υπάρχουν πολλές φήμες, αν και πάντα για κατανάλωση σε ιδιωτικούς χώρους. Σε καιρούς ποτοαπαγόρευσης λοιπόν.

Εστιατόρια υπάρχουν πολλά από ταχυφαγεία (με το “delivery” να γνωρίζει δόξες), απλά, πολυτελή και φυσικά, όπως αυτοχαρακτηρίζονται, σύγχρονης Περσικής κουζίνας. Οι τιμές είναι εξαιρετικά λογικές σε ευρώ (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων) αν και σε τοπικό νόμισμα πάντα μας άφηναν με ένα έντονο χαμόγελο εκατομμυρίων! Στα καλύτερα ακριβά εστιατόρια το κόστος δεν ξεπερνά τα 30 ευρώ για ένα υπερπλήρες, καθαρό, φρέσκο και νόστιμο γεύμα.

Αν επιθυμείτε ζωή τη νύχτα, απλά αλλάξτε προορισμό. Τα περισσότερα μαγαζιά κλείνουν μέχρι τις 11 (οι κουζίνες στις 10) και ελάχιστα καταστήματα λειτουργούν μετά τα μεσάνυχτα (συνήθως εντός ξενοδοχείων). Οι νύχτες της Τεχεράνης είναι ήσυχες, εκτός από τα ιδιωτικά πάρτι όπου φήμες αναφέρουν ότι επικρατούν συνθήκες Δύσης (ελπίζω όχι άγριας Δύσης). Επίσης κλασικό κέντρο πόλης για διασκέδαση δεν υπάρχει. Υπάρχει ένα καινούριο πάρκο με πολλά καταστήματα γύρω από την πεζογέφυρα Tabiaat το οποίο ελπίζουμε να επισκεφτούμε στο μέλλον. Εκεί είναι το σημείο συνάντησης της νεολαίας της πόλης.

Μαντήλα και Αλκοόλ στα πλην λοιπόν, αν και οι γυναίκες κατά τα άλλα συμμετέχουν πλήρως και (μοιάζει) ισότιμα στην κοινωνική ζωή της πόλης. Ο κόσμος είναι πολύ φιλικός και άνετος, ακούει αρκετά τη μουσική που ακούμε και εμείς (ειδικά οι νεότεροι) και διψάει να ενσωματωθεί στον πλανήτη Γη από τον οποίο έχει μάθει να ζει απομονωνόμενος για πολλά συνεχόμενα χρόνια. Ο καιρός ήταν πολύ καλός (Μάιος). Η θερμοκρασία ήταν 34^o C αλλά η έλλειψη υγρασίας και ένα θαυματουργό αεράκι από το βουνό βοήθησαν να είναι εξαιρετικά άνετη η διαβίωση στη πόλη.

Τους Άραβες γείτονες τους δεν τους λατρεύουν και γενικά ούτε τους Τούρκους, αν και τους τελευταίους τους επισκέπτονται πολύ συχνά για να διασκεδάσουν. Υπάρχει μια έμφυτη συμπάθεια για τους Αρχαίους Πολιτισμούς (όπως τους χαρακτηρίζουν οι ίδιοι), δηλαδή τους Έλληνες τους Ινδούς και τους Κινέζους και μια αντιπάθεια για τους Αμερικανούς, όχι όμως και για τα προϊόντα τους (ειδικά τα γνωστά τηλέφωνά τους). Ναι υπάρχει και Coca Cola & Pepsi Cola (φήμες αναφέρουν ότι παρασκευάζονται στο ίδιο εργοστάσιο). Πρέπει επίσης να μην ξεχνάμε ότι τον καιρό αυτό η χώρα είναι σε πόλεμο με το ISIS στα εδάφη της Συρίας και του Ιράκ. Μια που είπαμε για τηλέφωνα η επικοινωνία με Ελλάδα δεν στρέφεται πάντα με επιτυχία. Μάλλον ξυπνήσαμε πολύ κόσμο στις προσπάθειες επικοινωνίας μας. Το internet δε έχει φραγμούς προς τα περισσότερα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αν και με ένα μαγικό τρόπο όλοι έχουν τις δικές τους σελίδες εκεί!.

Το κέντρο της πόλης είναι σίγουρα σημαδεμένο από τα graffiti έξω από την πρώην Αμερικάνικη Πρεσβεία, τα οποία αν πάτε θα ήταν καλό να μην τα φωτογραφίσετε. Διαγώνια απέναντι θα βρείτε και την μοναδική Ελληνική Εκκλησία της Τεχεράνης. Εμείς είμασταν τυχεροί γιατί πέσαμε σε ταξιτζή με Έλληνα θείο (Γιώργο!) και αυτό βοήθησε. Σε κάθε περίπτωση πάντως αποφύγετε τις πολλές φωτογραφίες γιατί υπάρχουν πολλά κυβερνητικά κτίρια και δεν θέλετε να τα γνωρίσετε από μέσα. Αν και το κράτος ονομάζεται Ισλαμική Δημοκρατία, οι εικόνα στον ορίζοντα δεν χαρακτηρίζεται από τεράστια τεμένη (όπως στην Βαγδάτη και την Κωνσταντινούπολη). Υπάρχουν φυσικά πολλά «τζαμιά» αλλά διακριτικού μεγέθους. Σε κάθε περίπτωση σε επίσημες εκδηλώσεις θα ακούσετε οπωσδήποτε τις σχετικές ψαλμωδίες και ευχές τους.

Τέλος στο πάρκο Laleh είδαμε πολλές οικογένειες να ξεπροβάλουν από τον αστικό ιστό για μια δροσερή βόλτα και ένα πικ-νικ στο γρασίδι. Τα παιδιά έδειχναν να διασκεδάζουν πολύ εκεί!

Εμείς ελπίζουμε να ξαναπάμε και να δούμε περισσότερη Τεχεράνη (όπως και το ονειρικό Ισπαχάν). Είμαστε σίγουροι ότι έχει πολλά ακόμη να μας δείξει. Η πόλη έχει τεράστια αστική ιστορία, ενδιαφέρουσα κουλτούρα, βιομηχανία και πάνω από όλα φιλικούς προς εμάς (Γιουνάν πάντα) ανθρώπους. Μια πόλη που είναι περήφανη και για τα ερευνητικά της κέντρα στο Pardis  (λέγε με σίλικον βάλευ αλά Περσικά).

Η πλούσια σε εικόνες αυτή χώρα που μιλάει Περσικά αλλά δεν λέγεται Περσία μας κλείνει το μάτι. Και είμαι σίγουρος ότι θα έχει να μας πει πολλά στην επόμενη δεκαετία.

Τεχεράνη 1395/03/02 – Θεσσαλονίκη ​22/05/2016