Ιαπωνία: Ένα ταξίδι στο χρόνο

Λέξεις-Εικόνες: Γιώργος Κουρτίδης

Ταξίδι στο μέλλον αλλά και στο μακρινό παρελθόν. Ένα ταξίδι τόσο ιδιαίτερο και μοναδικό που περίπου 2 μήνες μετά ακόμα προσπαθώ να απορροφήσω τα ερεθίσματα που απλόχερα μου προσέφερε.

Είναι πραγματικά δύσκολο να επικεντρωθείς σε κάτι όταν δέχεσαι έναν κυκεώνα καινούριων πραγμάτων σε έναν πολιτισμό που απέχει χιλιόμετρα από τον Ευρωπαϊκό με τα θετικά και τα αρνητικά του φυσικά. Το πρόβλημα σε εισαγωγικά είναι πως ότι και να κάνεις εκεί είναι για σένα στην αρχή μία καινούργια -εξωσωματική θα την χαρακτήριζα- εμπειρία.

Για παράδειγμα, πατάς το πόδι σου στο αεροδρόμιο και σε 5 λεπτά βρίσκεσαι με ένα wifi modemακι στην τσάντα σου, έχοντας ίντερνετ ακόμα και στα έγκατα της γης. Και μετά από λίγα λεπτά, σου φαίνεται αυτό απολύτως φυσιολογικό. Πηγαίνεις να ρωτήσεις πληροφορίες στο tourist info kiosk και σε πλησιάζει ο εκπαιδευόμενος Peter, ένα ρομπότακι με τάμπλετ για να σε εξυπηρετήσει και να σε καλωσορίσει στην Ιαπωνία. Μετά από μια σφαλιάρα στον εαυτό σου, σου φαίνεται και αυτό νορμάλ. Το μεσαίο σε ταχύτητα τραίνο, με 300 χιλιόμετρα την ώρα, και αυτό νορμάλ. Το μετρό ένας μεγάλος οργανωμένος λαβύρινθος όπου όλα λειτουργούν με ακρίβεια δευτερολέπτου, εξυπηρετώντας ασύλληπτους αριθμούς ανθρώπων. Νομίζω η καθυστέρηση είναι από τα πιο σπάνια φαινόμενα γενικά στην Ιαπωνία και αιτία για χαρακίρι, και δεν είχαμε ποτέ, ούτε δευτερόλεπτο. Οι κανόνες ένα χόμπι που δεν έχει τέλος, σε σημείο καταπιεστικό ακόμα και για τους Βόρειο-Ευρωπαίους. Η καθαριότητα σε δρόμους, σταθμούς, μουσεία και ό,τι μπορείς να φανταστείς, φτάνει στα επίπεδα καθαριότητας δωματίου ακριβού ξενοδοχείου. Το φαγητό μια νέα φιλοσοφία, αφού τρως άλλωστε τα πάντα με διαφορετικές τεχνικές μαγειρικής. Η τουαλέτα το βασίλειο μας, ο θρόνος με πολλά κουμπάκια σαν τηλεχειριστήριο από playstation. Τόσα ερεθίσματα, τόσα καινούρια πράγματα, τόσες φωτεινές ταμπέλες και καρτούν στους δρόμους. Τόσες σεϊλορμούν μαζεμένες και ντράγκονμπολ, λες και είσαι κομμάτι των comic Manga. Τόσοι ναοί σαμουράι, ντυμένος κόσμος με παραδοσιακές στολές στους δρόμους, φύση με μπαμπού δάση και τελετές λατρείας που είναι βγαλμένα σαν από ταινία.

Ήταν λοιπόν ένα ταξίδι ζωής 12 ημερών και επισκέφθηκα την Οσάκα, το Κιότο, τη Χιροσίμα, τη Μιγιατζίμα, τη Νάρα και το Τόκιο. Και από κάθε μέρος είχες κάτι να κερδίσεις. Από την Οσάκα, που είναι αρκετά μακριά από τον τουριστικό χάρτη (σε βλέπουν τα παιδάκια και σαν εξωγήινο) με το φανταστικό street food και τα ατελείωτα pachinko (φρουτάκια). Το ανεπανάληπτο Κιότο με τους μοναδικούς ναούς και τις πανέμορφες γειτονιές του, που σε οδηγούν στα σκηνικά της ταινίας “Οι αναμνήσεις μια γκέισας”, η Χιροσίμα και το συγκλονιστικό μουσείο της με τις μαρτυρίες των ανθρώπων, μάθημα για την λάθος πορεία που έχει πάρει ο κόσμος μας, η Μιγιατζίμα με την μοναδική παλίρροιά της, η Νάρα με τους ναούς και τα ελάφια, που τα βλέπεις στους δρόμους της πόλης και προσπαθούν να φάνε το φαγητό σου. Τέλος, το Τόκιο που κάθε γειτονιά του είναι σαν να προσγειώνεσαι σε άλλη πόλη με αρχιτεκτονικά στοιχεία, γευστικές απολαύσεις, τέχνη και μουσεία, καραόκε και μπαρ που σε σερβιρούν ρομπότ και άλλα τόσα που σε ταξιδεύουν στο “Χαμένοι στην Μετάφραση”.

Στην ερώτηση αν θα μπορούσες να ζήσεις εκεί θα απαντούσα φυσικά και όχι χωρίς δεύτερη σκέψη. Γιατί όλο αυτό, νιώθεις ότι σε ξεπερνά, νιώθεις ασήμαντος, μικρός και αναλώσιμος. Με ρυθμούς διαστημικούς, με ανθρώπους σκυμμένους στο κινητό τους από την στιγμή που θα βγουν από το σπίτι τους μέχρι το βράδυ που θα γυρίσουν από την δουλειά εξαντλημένοι, με σπίτια 22 τμ μετρά για μια οικογένεια και ξενοδοχεία με δωμάτια κάψουλες, με καθημερινές σεισμικές δονήσεις στα 5 Ρίχτερ, με κανόνες που καταπιέζουν τους πάντες και τα πάντα, με την γυναίκα να έχει υποδεέστερο ρόλο σε μια σύγχρονη κοινωνία που λειτουργεί ρολόι και με το ανθρώπινο στοιχείο σε ρόλο ασήμαντου ρομπότ από την υπερεξειδίκευση. Και είναι άξιο απορίας πως σε μία τέτοια κοινωνία ο άνθρωπος δεν ζει ευχάριστα, πως δεν χαίρεται την άνθιση της οικονομίας και της τεχνολογίας και πως έχει καταφέρει ο ίδιος να χρησιμοποιήσει την τεχνολογία εναντίον του… Πως;

Γιατί είναι τελείως διαφορετικό να πας για 12 μέρες κάπου και άλλο να ζήσεις εκεί την καθημερινότητα σου και την υπόλοιπη ζωή σου.