Το Παλάτι της Τέχνης και η Οικία κάτω από την Υδρόγειο

Το Παλάτι της Τέχνης έργο του Πολωνού αρχιτέκτονα της αρ νουβό Φραντσίσεκ Μοντσίνσκι ανεγέρθηκε σε ρυθμό αρ νουβό το 1898-1901, έχοντας ως πρότυπο το περίφημο εκθεσιακό περίπτερο της Ζετσεσιόν στη Βιέννη.

Οι πιο εξέχοντες καλλιτέχνες της Κρακοβίας συμμετείχαν στη διακόσμησή του. Η εντυπωσιακή επιχρυσωμένη ζωφόρος, που αντιπροσωπεύει συμβολικά τη μεταβλητότητα της μοίρας του καλλιτέχνη, σχεδιάστηκε από τον Γιάτσεκ Μαλτσέφσκι. Η πρόσοψη του ανακτόρου είναι διακοσμημένη με μια στοά με κίονες, στην κορυφή της οποίας υπάρχει μια κεφαλή του προστάτη της τέχνης, Απόλλωνα, σε ένα ηλιόλουστο φωτοστέφανο.

Η οροφή είναι από κασσίτερο και γυαλί, ενώ στους πλαϊνούς τοίχους του κτηρίου υπάρχουν προτομές διάσημων Πολωνών ζωγράφων και γλυπτών. Από την πλευρά της Πλατείας Στσεπάνσκι υπάρχει η προτομή του Γιαν Ματέικο, έργο του Αντόνι Μαντεΐσκι και από την άλλη πλευρά του Πάρκου Πλάντι υπάρχει η προτομή του Στανίσουαφ Βισπιάνσκι.

Σήμερα, το κτήριο λειτουργεί ως έκθεση τέχνης. Με πρωτοβουλία μελών της Εταιρείας Φίλων Καλών Τεχνών και εκπροσώπων του Ροταριανού Ομίλου, πραγματοποιούνται εκεί παρουσιάσεις Πολωνικής σύγχρονης τέχνης, καθώς και εκθέσεις ξένων καλλιτεχνών. Στο κτήριο διοργανώνονται επίσης δημοπρασίες τέχνης.

Η Οικία κάτω από την Υδρόγειο

Η Οικία κάτω από την Υδρόγειο, χτίστηκε το 1904–1906 σε σχέδια των Φραντσίσεκ Μοντσίνσκι και Ταντέους Στραϊγιένσκι ως έδρα του Βιομηχανικού και Εμπορικού Επιμελητηρίου της Κρακοβίας.

Είναι τούβλινο διώροφο κτήριο, με κύριο χαρακτηριστικό τον γωνιακό πύργο με το ρολόι πάνω από τον οποίο υπάρχει ένας πυραμιδοειδής θόλος με μια διάτρητη μεταλλική σφαίρα, εξ ου και το όνομα του κτηρίου. Η είσοδος από την οδό Ντλούγκα είναι διακοσμημένη με ανάγλυφα: αλληγορίες του εμπορίου και της βιομηχανίας, καθώς και μια κουκουβάγια – σύμβολο σοφίας, κατασκευασμένα από τον Κονστάντι Λάστσκα.

Στο επάνω μέρος της εισόδου υπάρχει ένα ιστιοφόρο με το έμβλημα του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου, κατασκευασμένο το 1905 από σφυρήλατο σίδερο. Στον πρώτο όροφο του κτιρίου βρίσκεται η Αίθουσα Συνεδριάσεων και αποτελεί έναν από τους πιο υπέροχους εσωτερικούς χώρους της περιόδου αρ Νουβό στην Κρακοβία.

Ο σχεδιασμός ανατέθηκε αρχικά στον Στάνισλαβ Βισπιάνσκι, και παρόλο που η ιδέα του αξιολογήθηκε θετικά, ο καλλιτέχνης στη συνέχεια παραιτήθηκε. Αυτό συνέβη τόσο για ιδεολογικούς όσο και για προσωπικούς λόγους (ο καλλιτέχνης δεν δέχτηκε να προσθέσει την εικόνα του αυτοκράτορα Φραγκίσκου Ιωσήφ στη συνεκτική και κλειστή ιδέα του εσωτερικού σχεδιασμού), αλλά και λόγω της ταχέως επιδεινούμενης κατάστασης της υγείας του. Η διακόσμηση της αίθουσας έγινε τελικά από τον Τζόζεφ Μεχόφερ, ο οποίος χώρισε τους τοίχους σε τρία μέρη.

Το κάτω ήταν καλυμμένο με ελαφριά επένδυση διακοσμημένη με μοτίβα σε σχήμα βεντάλιας στα πάνελ και με ορειχάλκινα διακοσμητικά με λαϊκές αναμνήσεις. Το μεσαίο και το πάνω τμήμα, που χωρίζονται από μια μονόχρωμη λωρίδα, είναι γεμάτα με γεωμετρικά και φυτικά μοτίβα.

Χρωματικά, η διακόσμηση κυριαρχείται από απαλό πράσινο με τόνους κίτρινων και κόκκινων λουλουδιών. Η οροφή είναι διακοσμημένη με μια ζωγραφιά οκτώ φιδιών που στριφογυρίζουν ανάμεσα σε φτερά παγωνιού.

Στον προεδρικό τοίχο υπάρχει ένας καμβάς με τίτλο “Δαμάζοντας τα Στοιχεία” όπου μια ανθρώπινη ιδιοφυΐα με τη μορφή ενός γυμνού νεαρού άνδρα δαμάζει τα στοιχεία (γυναικείες προσωποποιήσεις της Γης, της Φωτιάς, του Νερού και του Αέρα). Η αναφορά στην ιδέα της προόδου και της εξέλιξης σε αυτόν τον πίνακα ήταν σύμφωνη με τις προτάσεις των πελατών και ήταν πολύ σαφής.

Τα επιτοίχια φωτιστικά, τα προεδρικά έπιπλα και οι πολυθρόνες της αίθουσας αποτελούν επίσης έργο του Μεχόφερ. Το 1918, στη θέση της αφαιρεθείσας προτομής του αυτοκράτορα Φραγκίσκου Ιωσήφ, τοποθετήθηκε ένα ανάγλυφο του Πολωνικού Αετού.

Πηγή:

Παλάτι της Τέχνης (Κρακοβία) – Wikipedia