Μια ωδή στην άλλη όψη της Χαλκιδικής

«10 παραλίες για να κολυμπήσεις φέτος στη Χαλκιδική», «Πού θα φας, τι θα πιείς στο πρώτο ή στο δεύτερο πόδι», «Εξωφρενικές τιμές σε ξαπλώστρες», «Οι Βαλκάνιοι περισσότεροι από τους Έλληνες», «Πρωταθλήτρια η Χαλκιδική στις καταγγελίες για τις παραβιάσεις ακτών».

Πόσες φορές (και) το φετινό καλοκαίρι εμφανίστηκαν στα timeline των λογαριασμών σας στα social media ειδήσεις όπως οι παραπάνω;

Έχουμε «κολλήσει» στο να παρουσιάζουμε τη Χαλκιδική μόνο όσον αφορά το υδάτινο της στοιχείο και λησμονούμε να ανακαλύψουμε την άλλη της πλευρά, σε πολλούς από εμάς ακόμα αθέατη, που συνήθως την προσπερνάς για να προλάβεις να πας στην παραλία μη δε βρεις ξαπλώστρα στο beach bar.

Είναι λοιπόν ώρα για μια ωδή στην ορεινή Χαλκιδική, εκείνα τα μέρη δηλαδή που απλώνεται γύρω από τον Χολομώντα το δεύτερο ψηλότερο βουνό του νομού, μετά από τον Άθω.

Αν νομίζατε ότι ανάσες δροσιάς προσφέρουν οι παραλίες της Χαλκιδικής, κάνετε λάθος.

Πηγαίνετε μια βόλτα στον Ταξιάρχη, την Αρναία, το Παλαιοχώρι, τη Μεγάλη Παναγιά, τον Άγιο Πρόδρομο και θα μας θυμηθείτε.

Αφεθείτε στην απαράμιλλη ομορφιά της φύσης, δοκιμάστε τα περίφημα σουβλάκια του Αγίου Προδρόμου, φάτε τις πατάτες του Χολομώντα, πάρτε μαζί σας τοπικό μέλι και συσκευασίες τραχανά για το χειμώνα, μην παραλείψετε να δοκιμάσετε κάστανα, αλλά και τα μπαρμπουνοφάσουλα από το Νεοχώρι.

Εάν λοιπόν αυτό το άρθρο σε βρίσκει να το διαβάζεις ξαπλωμένο/ξαπλωμένη σε κάποια ξαπλώστρα, μάζεψε τα πράγματα σου, βάλε ένα από τους παρακάτω έξι προορισμούς στο gps σου και… φύγαμε!

Άγιος Πρόδρομος

Ο Άγιος Πρόδρομος είναι ένα μικρό χωριουδάκι στην Χαλκιδική που απέχει 50 χιλιόμετρα από την πόλη της Θεσσαλονίκης και μόλις 14 από τον Πολύγυρο. Βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Χολομώντα. Αποτελεί ιδανική στάση για τους επισκέπτες του Αγίου Όρους, αλλά και της Χαλκιδικής γενικότερα.

Έχει 450 περίπου μόνιμους κατοίκους και είναι σε κύριο λόγο διάσημο για τα σουβλάκια του. Η αναγνώρισή του αυτή δεν περιορίζεται μόνο στην Ελλάδα. Στην πραγματικότητα, πριν κάποια χρόνια, τα σουβλάκια του Αγίου Προδρόμου βραβεύτηκαν μέχρι και από την κυβέρνηση της Νέας Ζηλανδίας!

Για το χωριό αυτό, όπως αναφέρουν κάτοικοι της περιοχής, το σουβλάκι είναι τέχνη που μεταφέρεται αναλλοίωτη από γενιά σε γενιά. Τα συστατικά της τόσο μεγάλης επιτυχίας του σε παγκόσμια κλίμακα, αλλά και της διαφοράς του από τα υπόλοιπα σουβλάκια είναι μυστικά. Πάντως, γνωρίζουμε πως είναι ο συνδυασμός καλού και ντόπιου κρέατος (οι κάτοικοι του Αγίου Προδρόμου που δεν ασχολούνται με το σουβλάκι και τον τουρισμό είναι κτηνοτρόφοι), οι κατάλληλες αναλογίες μπαχαρικών και ένας ιδιαίτερος τρόπος ψησίματος.

Μεταξύ άλλων ο Άγιος Πρόδρομος διαθέτει μια μικρή γραφική πλατεία, νηπιαγωγείο, ταχυδρομείο, αστυνομικό τμήμα και ποδοσφαιρική ομάδα, που αγωνίζεται στη Β΄ ερασιτεχνική κατηγορία του πρωταθλήματος της Χαλκιδικής.

Αν βρεθείτε στο γραφικό αυτό χωριό, φυσικά για να γευτείτε τα μοναδικά σουβλάκια του, μην ξεχάσετε επίσης να δοκιμάσετε παραδοσιακό ψωμί, γλυκά και μέλι. Επιπλέον, θα έχετε την ευκαιρία να θαυμάσετε το ποτάμι Ρεσετνικιώτη (Ολύνθιο) που το διασχίζει και περιβάλλεται από έντονη βλάστηση, αλλά και το όμορφο και μικρό μεταβυζαντινό ξωκλήσι του Αγίου προδρόμου, από το οποίο πήρε και το όνομά του.

Τέλος, σημαντικές γιορτές που πραγματοποιούνται εκεί αποτελούν η Κοίμηση της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου, το πανηγύρι στο εξωκλήσι του Αγίου Προδρόμου στις 28 και 29 Αυγούστου, το οποίο είναι αρκετά διάσημο και προσφιλές σε όλη την ευρύτερη περιοχή, το πανηγύρι του Αγίου Χριστοφόρου , του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Ηλία και τέλος, της Αγίας Άννας.

Απόσταση από τη Θεσσαλονίκη: 52 λεπτά

Μεγάλη Παναγιά

Η Μεγάλη Παναγιά είναι ένας από τους μεγαλύτερους και σημαντικότερους οικισμούς του Δήμου Αριστοτέλη, γνωστή για το Μεγάλο Προσκύνημα χάρη στο οποίο πολύς κόσμος την επισκέπτεται κάθε χρόνο. Είναι ένα ορεινό παραδοσιακό χωριό εξαιρετικής ομορφιάς στην Κεντρική Χαλκιιδκής, περιτριγυρισμένο από πυκνόφυτους λόφους.

Ο οικισμός παλιότερα ονομαζόταν Ρεβενίκια και το σημερινό του όνομα το πήρε επίσημα το 1928. Είναι από τα παλαιότερα της Χαλκιδικής και αναφέρεται συχνά σε βυζαντινά έγγραφα του Αγίου Ορους. Η τρέχουσα ονομασία αναφέρεται στο μικρό παρεκκλήσιο, που χτίστηκε κοντά στο χωριό κατά τον 19ο αιώνα. Το εκκλησάκι αυτό προσέλκυε τόσους πολλούς προσκυνητές, ώστε τελικά, οι προσκυνητές κατέληξαν να αποδώσουν το όνομά του στο χωριό και να το αλλάξουν σε “Μεγάλη Παναγιά”.

Τον οικισμό παλαιότερα διέρρεαν τρία ποταμάκια, αλλά μονάχα ένα είναι ορατό στις μέρες μας. Ένα αναστηλωμένο, πέτρινο, τοξωτό γεφύρι με χιλιόχρονη ιστορία, στέκεται ακόμα δίπλα στον ασφαλτοστρωμένο δρόμο ενώνοντας τις δυο όχθες. Οι κάτοικοι ασχολούνται με τις ελιές, την κτηνοτροφία, τον αγροτουρισμό, την υλοτομία. Παλιά είχε καλούς χτίστες που δούλευαν και στο Άγιο Όρος, καθώς και πολλές υφάντρες.

Μη τα χάσετε

• Σε απόσταση περίπου 4 χλμ. σε βατό χωματόδρομο υπάρχει ακόμα ένα μοναστήρι -γυναικείο- που ονομάζεται Παναγία-Φοβερά Προστασία.
• Ο πιο παλιός ναός, πάντως, στη Μεγάλη Παναγιά είναι η λεγόμενη Παναγούδα, η οποία, σύμφωνα με την τοπική παράδοση, κτίστηκε στα 1007 στο ψηλότερο σημείο του οικισμού.
• Επίσης, ο σημαντικός ναός είναι αυτός του Αγίου Βασιλείου, κτισμένος το 1955.
• Να περπατήσετε στα σοκάκια του χωριού και να θαυμάσετε τα παλιά σπίτια που χρονολογούνται το 19ο αιώνα.

Απόσταση από Θεσσαλονίκη: 1 ώρα και 27 λεπτά

Παλαιοχώρι

Το Παλαιοχώρι είναι ένα πανέμορφο χωριό και αποτελεί σημαντικό συγκοινωνιακό κόμβος ανάμεσα στην Αρναία και το Νεοχώρι.

Ο οικισμός διατηρεί ακόμη και σήμερα κάποια παραδοσιακά χαρακτηριστικά. Τα σπίτια βρίσκονται διασκορπισμένα γύρω από την κεντρική πλατεία με τον αιωνόβιο πλάτανο. Εκεί βρίσκονται τα καταστήματα και τα καφενεία. Το Παλαιοχώρι είναι χτισμένο σε υψόμετρο 550 μέτρων και κατοικείται από 1500 ανθρώπους. Η βλάστηση γύρω από τον οικισμό είναι θαυμάσια και παρθένα. Εκεί βρίσκονται εξαιρετικά περιπατητικά μονοπάτια.

Το Παλαιοχώρι αναζητά τις ρίζες του στο βάθος των αιώνων. Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι σε κοντινή απόσταση βρίσκεται το κάστρο Νέπωσι, ενώ κατά καιρούς έχουν εντοπιστεί νομίσματα, αγγεία, όστρακα και έχουν βρεθεί ερείπια από οχυρώσεις και τάφοι στην ευρύτερη περιοχή.

Η ακριβής χρονολογία της ίδρυσης του Παλαιοχωρίου δεν είναι γνωστή. Στο κάστρο Νέπωσι βρέθηκε μια πλάκα που δηλώνει ότι ο οικισμός υπήρχε πριν από περίπου 1000 χρόνια. Σύμφωνα, μάλιστα, με κάποιες ενδείξεις, το Παλαιοχώρι ήταν μία από τις 32 πόλεις της Ολυνθιακής Ομοσπονδίας που καταστράφηκε το 348 π.Χ. από τον Φίλιππο Β’. Μνημονεύεται και το ξακουστό «Καστέλι». Εικάζεται ότι πρόκειται για το μεγαλύτερο κάστρο στη Χαλκιδική το οποίο θα πρέπει να καταστράφηκε, για πρώτη φορά από τους Ούννους το 540 μ.Χ. Τη θέση του, ύστερα από δύο αιώνες, πήρε «ένα μεγάλο χωριό».

Μη τα χάσετε

Το Παλαιοχώρι ιδιαίτερης ιστορικής και θρησκευτικής σημασίας είναι ο ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών με τις υπέροχες τοιχογραφίες και το άγαλμα του Οικουμενικού Πατριάρχη Ιωακείμ Γ΄ του Μεγαλοπρεπούς στον προαύλιο χώρο. Εκεί υπάρχει και η, κατά την παράδοση, θαυματουργή εικόνα του Ταξιάρχη Μιχαήλ (16ος αι., κρητικομακεδονική τέχνη) και η εικόνα της Παναγίας της Γοργοεπηκόου (μοναδικό πιστό αντίγραφο της θαυματουργής εικόνας που υπάρχει εντοιχισμένη στη μονή Δοχειαρίου του Αγίου Ορους).

Ακολουθώντας το δρόμο που οδηγεί προς τη Μεγάλη Παναγιά, θα βρείτε αριστερά σας ένα από τα ομορφότερα μοναστικά αρχονταρίκια, της Παναγίας «χαράς των θλιβομένων», στο προαύλιο του οποίου βρίσκεται ο ναός του Αγίου Αθανασίου του Αθωνίτη. Ο ναός πανηγυρίζει στις 5 Ιουλίου.

Απόσταση από Θεσσαλονίκη: 1 ώρα και 21 λεπτά

Ταξιάρχης

Ο Ταξιάρχης είναι ένα παραδοσιακό ορεινό χωριό, που βρίσκεται σε υψόμετρο 670 μέτρων στην καρδιά του Χολομώντα.

Το χωριό είναι χτισμένο σε δύο πλαγιές, μια δυτική και μία νοτιοανατολική και βρίσκεται ανάμεσα σε δύο φυσικές πηγές: την Σιποτούρα και το Κάτω Πηγάδι. Ο Ταξιάρχης φημίζεται για τα μανιτάρια του, τα άγρια βότανα, το τσάι του βουνού και άλλα τοπικά προϊόντα, όπως τα φασόλια και οι πατάτες Χολομώντα. Ο τοπικός σύλλογος γυναικών παράγει επίσης τοπικά προϊόντα, όπως μαρμελάδες και τουρσιά ή κομπόστες.

Πρόσφατα, αναπτύχθηκε και η καλλιέργεια της ελάτης, για να καλύψει τη ζήτηση για χριστουγεννιάτικα δέντρα.

Το χωριό του Ταξιάρχη αποτελεί τουριστικό προορισμό όλο το χρόνο! Η περιοχή του Ταξιάρχη είναι ιδανική για πεζοπορία και mountain bike. Υπάρχουν παραδοσιακοί ξενώνες, ανοιχτοί όλον τον χρόνο, που προσφέρουν ευχάριστη και άνετη διαμονή σε όλους τους επισκέπτες.

Επιπλέον στον Ταξιάρχη υπάρχει το Πανεπιστημιακό δάσος το οποίο οργάνωσε πριν από χρόνια τη συστηματική καλλιέργεια ελάτων που έδωσε δουλειά στους μόνιμους κατοίκους και πλέον, η περιοχή παράγει το 70% των Χριστουγεννιάτικων δέντρων της Ελλάδος.

Μη τα χάσετε

Τη βρύση “Κάτω Πηγάδι”, τα παραδοσιακά σπίτια και παλιά αρχοντικά, διάσπαρτα μέσα στο χωριό, την πετρόκτιστη κεντρική πλατεία, το Χάνι, την κεντρική βασιλική με τρούλο εκκλησία και τα διάφορα παρεκκλήσια μέσα και γύρω από το χωριό.

Υπάρχουν πολλά διατηρητέα κτίρια, τα οποία αποτελούν δείγματα της τοπικής αρχιτεκτονικής. Τέτοια είναι η οικία του Μακεδονομάχου οπλαρχηγού, καπετάν Γιάννη Παρλιάρη και το Χάνι. Επίσης αξίζει να δείτε τη βρύση Σιποτούρα αλλά και τον Αρκουδόλακκα, ένα ρέμα με πολύ πυκνή βλάστηση.

Το δασικό μουσείο, όπου μπορείτε να δείτε εκθέσεις της χλωρίδας και πανίδας της περιοχής.

Απόσταση από τη Θεσσαλονίκη: 1 ώρα και 11 λεπτά

Αρναία

Η Αρναία είναι ένα “διαφορετικό” χωριό της Χαλκιδικής που συνδυάζει την παράδοση και την αυθεντικότητα με τα πανέμορφα πλακόστρωτα, όμορφες αυλές, αναπαλαιωμένες κατοικίες. Μακριά από τις παραλίες, τα beach bars και τους τουρίστες, η Αρναία έχει μία αινιγματική γοητεία κρατώντας τον παραδοσιακό της χαρακτήρα και διατηρώντας ακόμη και σήμερα δείγματα μιας παλιάς τοπικής κοινωνίας όσον αφορά το αρχιτεκτονικό της ύφος.

Ο οικισμός δεν αναπτύχθηκε πάνω σε κάποιον οργανωμένο προϋπάρχοντα ιστό. Είναι παλιός, χωρίς πολεοδομικό σχέδιο και πυκνοδομημένος. Σύμφωνα με την παράδοση, οι κάτοικοι που επέστρεψαν στην πόλη μετά την καταστροφή της από τους Τούρκους άρχισαν να ξαναχτίζουν τον οικισμό γύρω από τις πλατείες. Τα σπίτια είναι χτισμένα πολύ κοντά το ένα στο άλλο και χωρίς αυλές για να προφυλάσσονται με αυτόν τον τρόπο από τον αέρα και να διατηρούνται ζεστά κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Δεν υπάρχουν ελεύθεροι χώροι μέσα στον οικοδομικό ιστό αλλά στενά δρομάκια και πλατείες.

Ο πυρήνας του οικισμού είναι η κεντρική πλατεία, το «παζάρι», όπου υπάρχει ένας μεγάλος πλάτανος μέσα από τον οποίο κυλά πόσιμο νερό. Γύρω από την πλατεία και τον κεντρικό δρόμο, όπου είναι συγκεντρωμένες οι δημόσιες υπηρεσίες, οι τράπεζες, τα καταστήματα και οι χώροι εστίασης με τα παραδοσιακά καφενεία και τις ταβέρνες, αναπτύσσεται το εμπορικό κέντρο της Αρναίας.

Η Αρναία ανακηρύχθηκε το 1987 από το Υπουργείο Πολιτισμού ως “ιστορικός τόπος” και “παραδοσιακός οικισμός”.

Αν κάτι δεν πρέπει να παραλείψετε κατά την επίσκεψη σας στην Αρναία, είναι το Μουσείο Υφαντικής. Η υφαντική τέχνη αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας της Αρναίας. Ο τόπος γνώρισε μεγάλη οικονομική ακμή στο παρελθόν λόγω της υφαντικής που ήταν η κύρια ασχολία των γυναικών. Η καλλιτεχνική δε αξία των προϊόντων έκανε γνωστή την Αρναία ως κέντρο υφαντικής τέχνης σε όλη την Ελλάδα.

Η ιστορία των χειροποίητων χαλιών της Αρναίας χάνεται στο βάθος του χρόνου: σχέδια κλασικά γεωμετρικά, όπως «η κρικέλα», «ο ψαλιδωτός ήλιος» κυριαρχούν στους πολύχρωμους χώρους, όμως κυρίαρχο σχέδιο είναι τα «καλλιγραφικά» αρνιώτικα χαλιά, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν και χρησιμοποιούνται (κυρίως) στη διακόσμηση των τοίχων.

Στο μουσείο υπάρχουν αντικείμενα και εργαλεία της υφαντικής, όπως π.χ. ο αργαλειός ή η ρόκα, καθώς επίσης και πλήθος υφαντών που με τον πλούτο των θεμάτων, των τεχνικών (όπως π.χ. «θηλωτά» και «με το νύχι») και των χρωμάτων αποκαλύπτουν έναν θησαυρό της τοπικής παράδοσης. Τα εκθέματα του μουσείου κατά κύριο λόγο είναι δωρεά και προέρχονται από την προσωπική συλλογή της Χαρίκλειας Δημητρακούδη, φημισμένης υφάντρας και εμπόρισσας και μιας από τις σπουδαιότερες εκπροσώπους των γυναικών υφάντρων της χώρας που δούλεψαν με μεράκι και σκληρή δουλειά κρατώντας ζωντανή την παράδοση και ενισχύοντας σε καθοριστικό βαθμό την διάδοση της τοπικής πολιτιστικής παράδοσης.

Το Μουσείο στεγάζεται σ’ ένα παραδοσιακό διώροφο πέτρινο κτίριο του 1870, το οποίο αποτελούσε ιδιωτική κατοικία και είναι γνωστό ως οικία Γιαννούδενας.

Μη τα χάσετε

Το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο που βρίσκεται σε ένα πετρόκτιστο, στενό δρομάκι κοντά στην κεντρική πλατεία της Αρναίας και στεγάζεται στο αρχοντικό Ιατρού, ή Γιατράδικο, ένα από τα ωραιότερα κτίσματα του οικισμού και το παλαιότερο της Χαλκιδικής. Χρονολογείται πιθανώς στο β΄ μισό του 18ου αιώνα, ή στις αρχές του 19ου

Τον ιερό Μητροπολιτικό ναό του Αγίου Στεφάνου. Πρόκειται για τον μοναδικό αυτή τη στιγμή ναό στην Ελλάδα που ενώ λειτουργεί κανονικά, εξυπηρετώντας τις ανάγκες των πιστών, ταυτόχρονα είναι κτισμένος επάνω σε σημαντικές αρχαιότητες ανεκτίμητης ιστορικής αξίας, οι οποίες είναι στο μεγαλύτερό τους μέρος ορατές. Εκτός, δηλαδή, από τόπο θρησκευτικής λατρείας αποτελεί κι έναν επισκέψιμο χώρο ιστορικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος.

Να δοκιμάσετε από τα διάσημα τοπικά προϊόντα της Αρναίας όπως το μέλι, το κρασί και τη μοναδική Μουντοβίνα, ένα ξεχωριστό τσίπουρο από μέλι (προϊόν ΠΟΠ).

Απόσταση από τη Θεσσαλονίκη: 1 ώρα και 16 λεπτά

Βάβδος

Η Βάβδος είναι ένα γραφικό ορεινό χωριό χτισμένο σε καταπράσινους λόφους. Τα πλακόστρωτα σοκάκια της και τα κουκλίστικα της καλντερίμια με τα παλιά σπίτια την καθιστούν ένα από τα σημεία που αξίζει να δείτε και να φωτογραφίσετε.

Η Βάβδος χτίστηκε, κατά πάσα πιθανότητα, κατά τη διάρκεια των ρωμαϊκών χρόνων. Παρόλα αυτά, αναφέρεται για πρώτη φορά σε ιστορικές καταγραφές το 1321. Εδώ γεννήθηκε και ο Νικόλαος Γερμανός, ο πολιτικός και βουλευτής από τη Βόρεια Ελλάδα, που ίδρυσε τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, το 1926.

Ο Δέκιος διόρισε τον Βάβδο –Vavdus- άρχοντα της Ανδριανούπολης, που εξουσίαζε την Μακεδονία και Θράκη, όταν αυτοκράτωρ των Ρωμαίων ήταν ο Δέκιος, που κατέλαβε τον θρόνο το 249 μ.Χ. και φονεύθηκε με προδοσία το 251 μ.Χ.

Ο Ρωμαίος αυτός στρατηγός εγκατέστησε στην Κορυφή του βουνού του Βάβδου, στο υψόμετρο 1050 μ. που φέρει και σήμερα το όνομα “ΒΙΓΛΑ” και έχει ευρύτατο ορίζοντα, παρατηρητήριο, για να ελέγχει τον κόλπο του Θερμαϊκού και την γύρω περιοχή και να την προφυλάσσει από τους πειρατές . Οι ντόπιοι που έμεναν στα παράλια στην εμφάνιση των πειρατών άναβαν φωτιές κατά μήκος των παραλίων και έδιναν μήνυμα στο χιλίαρχο Vavdus Βάβδο για να τους προστατέψει με το ιππικό του. Σιγά-σιγά για τις ανάγκες του στρατού κτίσθηκαν σπίτια και δημιουργήθηκε ο οικισμός που πήρε το όνομά του από τον Ρωμαίο χιλίαρχο Βάβδο.

Μη χάσετε

Το μεγάλο γέρικο πλατάνι στην πλατεία διατηρητέο μνημείο της φύσης από το 1976. Συνολικά υπάρχουν πέντε πλατάνια σε μια πλατεία πλακόστρωτη και περιποιημένη έκτασης 1.000 τ.μ.

Απόσταση από Θεσσαλονίκη: 54 λεπτά

*με πληροφορίες από

halkidikitravel.com

visit-halkidiki.gr