Περί… «Τήνος»

Λέξεις- Εικόνες: Κατερίνα Χατζηδάκη

Η σχέση μου με το νησί της Τήνου μετρά χρόνια πολλά. Για την ακρίβεια ξεκινά από τα γεννοφάσκια μου, όταν 42 ημερών βρέφος 17 Σεπτέμβρη ανήμερα της γιορτής της Αγίας Σοφίας και των θυγατέρων της Πίστεως, Ελπίδας και Αγάπης εμένα με βάπτιζαν Κατερίνα-Μαρία εκπληρώνοντας ένα μητρικό τάμα. Κατά την παιδική μου ηλικία ακολούθησαν μερικές Αυγουστιάτικες οικογενειακές επισκέψεις-αστραπή στο νησί, καθαρά θρησκευτικού χαρακτήρα, από τις οποίες εκείνα που θυμάμαι είναι τον συνωστισμό στην Εκκλησία της Ευαγγελίστριας, τη γονατιστή πορεία των πιστών από το λιμάνι στον Ναό, στη λεγόμενη Λεωφόρο της Μεγαλόχαρης, τα τάματα και τις γιγάντιες λαμπάδες. Αρκετά χρόνια μετά, στην ενήλικη πια ζωή μου, σε μια ημερήσια εκδρομή εκ Σύρου ορμώμενη διαπίστωσα ότι η Τήνος, ναι μεν κρατά τα σκήπτρα του θρησκευτικού τουρισμού, αλλά στην ενδοχώρα της έχει καλά κρυμμένα μυστικά τα οποία αξίζει να εξερευνήσει κανείς.

Ιούλιος 2019: Η Επιστροφή

Επιστροφή στην Τήνο ή μάλλον «Τήνος από την αρχή» αφού αυτή τη φορά η επιλογή του νησιού έγινε συνειδητά και με σκοπό να ανακαλύψουμε τις ομορφιές τις νοστιμιές, την κουλτούρα και τους ανθρώπους του. Η εκδρομή είχε χαρακτήρα οικογενειακό-παρεΐστικο: τρεις οικογένειες αποτελούμενες από έξι ενήλικες και τέσσερα παιδιά από 3,5 έως 6 ετών. Παρόλο που η σύνθεση παρέπεμπε περισσότερο σε στίβο περιπέτειας παρά σε ταξίδι αναψυχής η αποστολή εξετελέσθη με επιτυχία αφού δεδομένων των προϋποθέσεων και τηρουμένων των αναλογιών καταφέραμε εντός έξι ημερών να εξαντλήσουμε σχεδόν τη λίστα μας (χωρίς ευτυχώς να συμβεί το ίδιο και με τους μικρούς συνταξιδιώτες μας). Βάση μας ήταν ένα σπίτι με αλησμόνητη θέα στην παραλία του Αγίου Φωκά, μια τοποθεσία που αποδείχθηκε πολύ βολική για τις εξορμήσεις μας.

Κάθε μέρα στην Τήνο ήταν ένα μικρό road trip κάθε άλλο παρά βαρετό. Είναι απορίας άξιο πόσο αχόρταγα φέρεται το μάτι εμπρός στα κάλλη ενός τόπου. Το τηνιακό σκηνικό συνθέτουν καρτποσταλικά φυσικά τοπία, περίτεχνοι περιστεριώνες (σήμα κατατεθέν του νησιού), ιδιαίτερα καμπαναριά, μικρά εκκλησάκια-κόσμημα καρφιτσωμένα στους βράχους, δαιδαλώδη σοκάκια, περιπατητικά μονοπάτια, εξαιρετικής αρχιτεκτονικής κατοικίες σε χρώμα λευκό-γαλάζιο. Η αίσθηση των Κυκλάδων σε ακολουθεί παντού, μένεις αμίλητος στη διαδρομή και «ρουφάς» εικόνες γνήσιου ελληνικού καλοκαιριού. Μα πάνω απ’ όλα απολαμβάνεις το πάντρεμα απλότητας- καλαισθησίας που επιβεβαιώνει τον Κορνήλιο Καστοριάδη που χαρακτήρισε την Τήνο ως «το χειροποίητο νησί».

Για μπάνιο:

Η παραλία Καλύβια με το Kalyvia Beach Bar αποτελεί μια ασφαλή επιλογή, αντίδοτο στους ανέμους. Αν σας συνεπάρουν οι funky, rock ρυθμοί δοκιμάστε την ξακουστή Καλυβάδα, ένα sui generis Mohito, με έντονο το τοπικό στοιχείο, καθώς αντί για ρούμι χρησιμοποιείται τηνιακή ρακή.

Αντίστοιχης «απάνεμης» φιλοσοφίας είναι οι παραλίες Αγίου Φωκά, Αγίου Σώστη, Αγίας Κυριακής, Αγίου Ιωάννη Πόρτο, αλλά και οι παραλίες στα Κιόνια, τον Αγίο Ρωμανό, Όρμο Γιαννάκη, και η μικρή παραλία στον Όρμο Υστερνίων οι οποίες είναι οργανωμένες και ενδείκνυνται για οικογενειακές καταστάσεις. Στην παραλία του Αγίου Φωκά η πασίγνωστη πλέον «Μαραθιά» του Μαρίνου Σουράνη έχει εξελιχθεί σε ολοήμερο πολυχώρο αφού στο εστιατόριο σερβίρεται εκπληκτικό παραδοσιακό πρωινό από τις 8.30 πμ- 11.30 πμ με έμφαση στα τοπικά υλικά, στο beach bar απολαμβάνει κανείς τις οργανωμένες παροχές της παραλίας, ενώ από το μεσημέρι και μετά μας μυεί στην τέχνη της ψαρομαγειρικής.

Σχετικά προστατευμένη από τους αέρηδες είναι και η παραλία Μπάλλος, ένας  μικρός κόλπος κοντά στη χώρα. Το Beach House Restaurant Bianco αποτελεί νέα άφιξη ιδιαίτερα καλαίσθητη με υπηρεσίες υψηλού επιπέδου τόσο στην παραλία όσο στο μπαρ και στο εστιατόριο. Ταυτόχρονα, τα αρμυρίκια κοντά στην ακτή που προσφέρουν φυσική σκιά ικανοποιούν και εκείνους που δεν αγαπούν την ξαπλώστρα

Ανέμελη και χαλαρή ατμόσφαιρα επικρατεί στην παραλία Ρόχαρη με το ομώνυμο Beach Bar την οποία απολαμβάνει κανείς καλύτερα όταν δε φυσάει.

Η Βορειανατολική πλευρά της Τήνου κρύβει την πιο άγρια πλευρά της: Λιβάδα, Σάντα Μαργαρίτα, Παχιά Άμμος, είναι απολαυστικές όταν δε φυσάει με την τελευταία να αποτελεί μια φυσική παιδική χαρά με τους τεράστιους αμμόλοφους να παίζουν ρόλο τσουλήθρας προσφέροντας ώρες διασκεδαστικού παιχνιδιού.

Δαμάστε τα κύματα στην Κολυμπήθρα και -γιατί όχι- ξεκινήστε μαθήματα surf με τους καλύτερους. Εμείς, ωστόσο, ήμασταν από τους τυχερούς που κολυμπήσαμε στα νερά της σε μέρα χωρίς αέρα. Το Beach Bar που συναντάμε στη Μεγάλη Κολυμπήθρα είναι υποδειγματικά ιδιαίτερο, σε ένα εναλλακτικό σκηνικό με έντονα καλλιτεχνικά στοιχεία και οικολογική συνείδηση (προτιμήστε καλαμάκι από μακαρόνι αντί πλαστικού και χρησιμοποιήστε τα ειδικά καλάθια ανακύκλωσης για τα απορρίμματα σας, ενώ οι πιο γενναίοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν το Bio WC-έκπληξη).

Δυσπρόσιτη αλλά με τιρκουάζ νερά και υπέροχο φυσικό τοπίο η Απηγανιά, απόμερη και γνωστή σε λίγους η παραλία Βαθύ, ειδυλλιακή η ακρογιαλιά  της Αγίας Θάλασσας, η Τήνος αναμφίβολα προσφέρει πολλές επιλογές από αμμουδερές και με κρυστάλλινα νερά παραλίες.

Για Φαγητό:

Η Τήνος αποτελεί έναν κατεξοχήν γαστρονομικό προορισμό. Τα φημισμένα τηνιακά  προϊόντα καταλαμβάνουν περίοπτη θέση τόσο στις τοπικές αγορές, όσο και στις ταβέρνες και τα καφενεία της περιοχής. Πάντα υπάρχει διάθεση για μια δοκιμή: τηνιακό τυράκι, αγκιναράκι, κάππαρη (την οποία οι νοικοκυρές αποξηραίνουν στα χωριά σε μπολ και λεκανίτσες πλάι στον ελληνικό καφέ που απολαμβάνουν τα απογεύματα στις αυλές τους), ντομάτα λιαστή, κοπανιστή και λούζα συνοδεύονται εξαιρετικά με τοπική ρακή, ενώ δε λείπουν οι ντόπιοι οινοπαραγωγοί αλλά και η τηνιακή μπίρα Νήσος, «παιδί» της Μάγιας Τσόκλη και του συντρόφου της Αλέξανδρου Κουρή. Η γαστρονομία του νησιού αναδεικνύεται τα τελευταία χρόνια μέσα από τη δράση Tinos Food Paths (www.tinosfoodpaths.gr) οι διοργανωτές της οποίας κάθε άνοιξη από το 2015 μέχρι σήμερα δημιουργούν μια γιορτή τοπικών γεύσεων.

Η δική μας γαστρονομική διαδρομή ξεκινά από το Παλιό Λιμάνι στη Χώρα και την απίθανη καταπράσινη αυλή-έκπληξη του εστιατορίου Ήταν Ένα Μικρό Καράβι το οποίο παντρεύει αριστοτεχνικά τη δημιουργική κουζίνα με το τοπικό στοιχείο. Επόμενη στάση στον Τριαντάρο και στο αγαπημένο πολλών Τριανταράκι, ένα πανέμορφο καφενεδάκι της παρέας με νόστιμους μεζέδες και εξαιρετικό brunch. Στα «συν» τα πολύχρωμα σκαλοπάτια του και η παιδική χαρά που ενθουσίασε τους μικρούς ταξιδιώτες. Στα Δυο Χωριά κάναμε στάση στην ομώνυμη ταβέρνα με την εξαιρετική εξυπηρέτηση, ενώ λίγο πιο ψηλά στο ίδιο χωριό μας άρεσε πολύ η μικρή πλατεία του Καφενείου Ακροβάτης με την πανέμορφη θέα τους σπιτικούς μεζέδες, τα πρωινά και τα υπέροχα γλυκά. Όλα τα παραπάνω σερβίρονται υπό τη συνοδεία ιδιαίτερων μουσικών επιλογών που εισφέρουν στην όλη ατμόσφαιρα κάτι από παραμύθι.

Πηγαίνοντας στην Παχιά Άμμο μας είχε πιάσει πια το μεσημέρι. Παρηγοριά για την πείνα μας βρήκαμε στο χωριό Φαλατάδος και στην Ταβέρνα Λεύκες, σε μια δροσερή βεράντα που ανοίγει την όρεξη. Στο χωριό Κτικάδος βρίσκεται η ταβέρνα Δροσιά (όνομα και πράγμα) με εξαιρετικά μαγειρευτά και παραδοσιακές νοστιμιές. Την αγκιναρόπιτα και τη φρουταλιά που δοκιμάσαμε θα τις θυμόμαστε για καιρό. Σαν βγείτε στον δρόμο προς παραλία Ρόχαρη θα συναντήσετε ένα πανέμορφο, γραφικό λιμανάκι στον Πάνορμο. Εκτός από στάση για φωτογραφία αξίζει και μια στάση για φαγητό: στον Μαϊστρο για θαλασσινά ή στο Περί Ανέμων όπου η ευγένεια της οικοδέσποινας περισσεύει. Επιστρέφοντας από το χωριό Βωλάξ το πρόγραμμα περιελάμβανε στάση στο καθολικό χωριό Μυρσίνη. Εκεί, βρίσκεται το διάσημο πια Καφεοινοπαντοπωλείο της Τερέζας. Από μέσα παντοπωλείο (με  τα όλα του: τα ψιλικά του, τα φαγώσιμά του,  τα απορρυπαντικά του) και απ’ έξω μια αυλή μακρόστενη, σχεδόν μυσταγωγική όπου σερβίρονται τα σπιτικά καλούδια της Τερέζας: παστίτσιο, μουσακάς, κεφτέδες, κοκκινιστό με μακαρόνια, αλλά και μεζέδες πρώτης τάξεως!

Ακριβώς εκεί που σκάει το κύμα στον Όρμο Υστερνίων βρίσκεται το πασίγνωστο  Θαλασσάκι όπου γίνεται η σύναξη των απανταχού καλοφαγάδων. Υπηρεσίες υψηλού επιπέδου και ευφάνταστα πιάτα που καλύπτουν υψηλές γαστρονομικές απαιτήσεις. Τα σκάφη από τη Μύκονο δένουν για μια στάση για μεσημεριανό φαγητό κι έπειτα ξανά πίσω. Ωστόσο, κατά την ταπεινή μου προσωπική άποψη, αν ανατρέξω 7 καλοκαίρια πίσω όταν το είχα πρωτοεπισκεφθεί θα θυμηθώ ένα πιο φιλόξενο και πιο οικείο Θαλασσάκι το οποίο έχει εξελιχθεί πια σε ένα μεγάλο εστιατόριο με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Στον Όρμο Γιαννάκη, στην Καρδιανή βρίσκεται ο Ντίνος: ένα γνήσιο εστιατόριο για θαλασσινά και ψάρια με υπέροχη θέα και ευγενέστατο προσωπικό. Πεντανόστιμες γαριδομακαρονάδες, ευρηματικά μεζεδάκια και φρέσκα ψάρια συγκαταλέγονται στα ατού του.

Άξιος αναφοράς είναι ο Φούρνος το Σπιτικό με τα φρέσκα σάντουιτς, τα γεμιστά κουλούρια, τα σπιτικά κριτσίνια, τα ανεπανάληπτα κουρού και τα γλυκά τυροπιτάκια, κάτι σαν τα κρητικά λυχναράκια στην τηνιακή εκδοχή τους. Για παραδοσιακά αμυγδαλωτά γλυκά το ζαχαροπλαστείο Χάλαρης έχει γράψει τη δική του ιστορία στο νησί.

Οι μέρες μας στην Τήνο ήταν λίγες για τόσους γευστικούς πειρασμούς. Ωστόσο, έχουμε τη λίστα μας έτοιμη και για την επόμενη επίσκεψή μας. Σε αυτήν περιλαμβάνονται: Το καφενείο της Κυρά Λένης στον Κρόκο, Το καφενείο της Δήμητρας στην Καρδιανή για κεφτεδάκια με πατατούλες τηγανητές, κατσικάκι και άλλες μαγειρευτές νοστιμιές, η Κουναριά της Ζωζεφίνας ή το Φύσ’ αέρα στην Αετοφωλιά, Το Κατώι στο μικρό χωριό Σμαρδάκιτο, το Μπεε για Κρεατοφαγία (επαρχιακή οδός Τριαντάρου- Φαλατάδου), το Κουτούκι της Ελένης στη Χώρα. Επομένως, έχουμε σίγουρα πολλούς «νόστιμους» λόγους να επιστρέψουμε.

Για ποτό (και όχι μόνο):

Η Εξωμεριά στα Υστέρνια είναι γνωστή όχι μόνο για  το εξαιρετικό brunch της, αλλά και για τα cocktail της σε ένα ειδυλλιακό σκηνικό με καταπληκτική θέα. Συνοδεύστε με pizza, finger food ή κάποιο άλλο πιάτο. Στην ίδια περιοχή βρίσκεται και το MAYOU All Day Café bar με τα custom made cocktails του, τη μαγική ατμόσφαιρα και τις πολύ καλές μουσικές επιλογές του. Λειτουργεί και το πρωί όπου σερβίρονται πλουσιοπάροχα πρωινά.

Καθαρόαιμο bar αποτελεί ο Kaktos και μάλιστα από τα πιο γνωστά και τα πιο αγαπητά του νησιού. Στην ίδια κατηγορία κατατάσσονται και τα bars Αργοναύτης και Three Donkeys. Όλα τα παραπάνω βρίσκονται στη Χώρα.

Νέα άφιξη αποτελεί το Omma Bar Restaurant, λίγο έξω από τη Χώρα, με θέα που κόβει την ανάσα. Ήδη από το ξεκίνημά του συζητήθηκε στο νησί διοργανώνοντας θεματικά events με γνωστούς DJs.

Τα αγαπημένα μας: 

– Το χωριό Πύργος: το καλλιτεχνικό χωριό με τα πολύ αξιόλογα Μουσεία: Το Μουσείο Μαρμαροτεχνίας με την ιστορία της τέχνης του Μαρμάρου η οποία παρουσιάζεται με διαδραστικό τρόπο σε κάθε έκφανσή της, το Σπίτι-Μουσείο του Γιαννούλη Χαλεπά, το Μουσείο Τηνίων Καλλιτεχνών. Καλλιτεχνικό ενδιαφέρον παρουσιάζει κάθε σημείο του χωριού με τη γραφική Πλατεία, τις ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής κατοικίες, το μαρμάρινο νεκροταφείο. Εκεί βρίσκουμε και τη Σχολή Καλών Τεχνών. Πριν φύγετε επιβάλλεται να δοκιμάσετε  γαλακτομπούρεκο στον Πλάτανο ή στον Μεγάλο Καφενέ, στην Πλατεία.

– Το χωριό Καρδιανή, ο παραδοσιακός οικισμός με τα τρεχούμενα νερά, τις κρήνες και την απίστευτη θέα την οποία απολαύσαμε πίνοντας καφέ στο ακαταμάχητο φυσικό μπαλκόνι που προσφέρει το Περιβόλι.

– Το χωριό Ταραμπάδος με τους 20 και πλέον περιστεριώνες-έργα τέχνης. Ακολουθήστε τη διαδρομή των περιστεριώνων μέσα από κάποιο μονοπάτι και απολαύστε το εκπληκτκό τοπίο.

– Το Μουσείο Τσόκλη στον Κάμπο με την εμβληματική εγκατάσταση του Άη-Γιώργη με τον δράκο στο προαύλιό του.

– Το χωριό Βωλάξ με τους γρανιτένιους βράχους του και το σεληνιακό τοπίο. Ακούστε τους μεταφυσικούς θρύλους που αφορούν στην προέλευση των βράχων, επισκεφτείτε τα παραδοσιακά εργαστήρια καλαθοπλεκτικής, περιπλανηθείτε στα στενά του, φωτογραφίστε τους τοίχους στους οποίους είναι γραμμένοι από άκρη σ’ άκρη στίχοι τραγουδιών και ποιήματα, χαζέψτε στα μαγαζάκια λαϊκής τέχνης, επισκεφτείτε το Λαογραφικό Μουσείο και το Ανοιχτό Θεατράκι το οποίο επιμελήθηκε ο Κώστας Τσόκλης και αφεθείτε στη μαγεία του.

Η Τήνος ήταν ιδιαίτερα γενναιόδωρη μαζί μας. Επιστρέψαμε γεμάτοι από εικόνες, γεύσεις, μυρωδιές μα πάνω απ’ όλα γεμάτοι ευγνωμοσύνη για τις όμορφες αναμνήσεις. Εις το επανιδείν…