Road trip στις Δαλματικές ακτές

Λέξεις: Βαγγέλης Πράππας

Τα road trips είναι ο πλέον αγαπημένος μου τρόπος ταξιδιού.

Εμπεριέχουν όλα εκείνα τα στοιχεία της εξερεύνησης, της οργάνωσης, της προμελέτης, της ευθύνης του τιμονιού, τις διατυπώσεις στα σύνορα, τις εσφαλμένες υποδείξεις του gps, της αγωνίας για την άφιξη, που δεν είναι δυνατό να προκαθοριστεί ακριβώς ως συμβαίνει με τις πτήσεις, τους πλόες και τους συρμούς. Τις συνεννοήσεις με τους τοπικούς ξενοδόχους για το τσεκ ιν, που δεν είναι πάντα εφικτές, λόγω ελλιπούς γνώσης της λίγκουα φράνκα και των αντιστοίχων μητρικών εκάστου. Την αναγνωριστική διαδικασία της οδηγικής συμπεριφοράς των συνεποχούμενων, η οποία ποικίλλει από χώρα σε χώρα. Το είδος και το ύψος των διοδίων, προπληρωμένα ή κλασικά γκισέ.

Όλα αυτά, βέβαια, μπορεί να εμπεριέχουν μια υπόνοια ταλαιπωρίας, που δεν είναι ακριβώς συμβατή με τη χαλαρότητα της έννοιας των διακοπών. Μα, είναι ακριβώς τα ίδια που κάνουν το ταξίδι ενδιαφέρον. Δίχως την πλήξη της πεπατημένης. Ξεκινώντας λοιπόν από τα ελληνοαλβανικά σύνορα στο ύψος της Κρυσταλλοπηγής, ήμουν ψυχολογικά προετοιμασμένος για τα χειρότερα, από άποψη ποιότητας οδοστρώματος και σήμανσης. Μόνο που διαψεύστηκα οικτρά. Ο ασφαλτοτάπητας ήταν σε όλο το μήκος του οδικού δικτύου της Αλβανίας αψεγάδιαστος και αντιολισθητικός, με σωστές κλίσεις στις στροφές και τη σήμανση υπερπλήρη και πλευρικά και επόδια. Τα μπλόκα της τροχαίας, συχνά και η συμμόρφωση των οδηγών, πλήρης. Βέβαια, η έλλειψη αυτοκινητοδρόμων επιμηκύνει το χρόνο της διέλευσης κάπως εξοργιστικά, ώρες- ώρες, αλλά με τα πολλά, αφού διήλθαμε το εντυπωσιακότατο σε πλάτος, ορμή και βαθυκύανους ιριδισμούς ποτάμι του Δρίνου, που ξεχύνεται από τη νερομάνα λίμνη της Σκόδρας, μπήκαμε στο Μαυροβούνιο σχετικά εύκολα, τη συνδρομή ενός υπαλλήλου της Frontex, που μας συλλυπήθηκε ως Έλληνες, για το δράμα στο Μάτι.

Ενώ στο νότο της Αλβανίας αντικρύζαμε συνήθως ορθόδοξες εκκλησιές, στο βορρά επικρατούσαν τα τζαμιά, τα οποία συνέχισαν να μας συντροφεύουν στο νότο πλέον του Μαυροβούνιου.

Έως ότου τουλάχιστον φανεί η θάλασσα, όπου εκεί το βαλκάνιο αγροτικό περιβάλλον που μας συντρόφευε, μετατράπηκε αιφνιδίως σε κοσμοπολίτικα τουριστικό με το οδόστρωμα ωστόσο να χειροτερεύει και την κίνηση να γίνεται απελπιστική. Ο κόλπος του Κότορ φιλοτεχνείται από μια βαθιά εισχώρηση της Αδριατικής στην ενδοχώρα του Μοντενέγκρο, ελισσόμενη ανάμεσα σε κάθετες κορφές, που υψώνονται ευθύς από το κύμα έως και τα 1500 μέτρα, θυμίζοντας, όντως, νορβηγικά φιόρδ. Μια στενή είσοδος ίσα που επιτρέπει στα κολοσσιαία κρουαζιερόπλοια να εισέλθουν, ώστε να αποβιβάσουν τις ορδές των τουριστών που προτιμούν τις κρουαζιέρες, με τις ολιγόωρες απελευθερώσεις τους στους διάφορους προορισμούς.

Στην εκτενή του οροκυκλωμένη περίμετρο, πετρόκτιστοι και περιτειχισμένοι, συνήθως, οικισμοί ενετικής αρχιτεκτονικής είναι αραδιασμένοι στις ακτές, με κάποια ανάλογης πετροκατασκευής χωριά, να βιγλίζουν απ’ τα ψηλότερα. Έως ότου αντικρύσεις την ίδια την καστροπολιτεία του Κότορ, σ’ ένα βραχωμένο μυχό, γαντζωμένη και περίκλειστη από στιβαρά τείχη και τάφρους θαλασσινές. Οι Βενετσιάνοι, βλέπετε, δεν αποχωρίζονται τα κανάλια και τις υπόλοιπες υδραυλικές κατασκευές απ’ όπου κι αν περάσουν. Η πολιτεία, εντός των τειχών, είναι το λιγότερο παραμυθένια, πλήρως διατηρημένη, αλλά και αξιοποιημένη, με τα πλακόστρωτα και τις βοτσαλόστρατες, γυαλισμένες απ’ τα σουλάτσα των αναρίθμητων επισκεπτών. Διαδοχικά πυργόσπιτα, αρχοντικά, παλάτια, καθολικές και ορθόδοξες εκκλησιές, φρουριακές κατασκευές, προμαχώνες, πύργοι, επάλξεις, θεόρατες πύλες – καλοδιατηρημένα όλα – συνθέτουν περισσότερο ένα σκηνικό χρονομεταφοράς, παρά μια ζώσα πολιτεία, ευτυχώς δηλαδή, γιατί μόνο κάπως έτσι μπορείς να αποξεχαστείς από τα στίφη των επισκεπτών. Για ολιγανθρωπότερες βόλτες, βέβαια, αρκεί να αναμένεις τη νύχτα – όχι πολύ αργά – κει, μετά τις 12 η καστροπολιτεία ησυχάζει και μπορείς σχεδόν μονάχος – αν εξαιρέσεις τις πανταχού παρούσες γάτες, που είναι και το ζώο σύμβολο της πόλης – να περιηγηθείς τα σοκάκια της. Στις συναλλαγές σας δε θα σας προβληματίσει κάτι, καθώς το Μοντενέγκρο έχει ως επίσημο σχεδόν νόμισμα το ευρώ, ένα «μέλος» της ευρωζώνης, δίχως τις αντίστοιχες δημοσιονομικές υποχρεώσεις.

Κι αν είναι να πάρετε κάτι μαζί σας από κει διαλέξτε ένα κρασί – εξαιρετικά τα περισσότερα και με μεγάλη ποικιλία σε καλές τιμές. Τα μεγάλα υψόμετρα, δίπλα στη θάλασσα, με τα επικλινή εδάφη, είναι η καλύτερη αμπελουργική βάση για την παραγωγή δυνατών κρασιών με ιδιαίτερο χαρακτήρα. Επίσης, καλό θα ήταν να σπεύσετε, αν σκοπεύετε να το επισκεφτείτε, καθώς διαθέτοντας όλη τη δυναμική, ως προορισμός, σε ελάχιστα χρόνια θα είναι οικονομικά απλησίαστος. Ακολουθώντας τα βήματα του γειτονικού Ντουμπρόβνικ, το οποίο καλπάζει στις τάξεις του τζετ σετ, προσεγγίζοντας τα στάνταρ καταξιωμένων τουριστικών προορισμών, σαν τη δικιά μας Μύκονο ή την Ίμπιθα. Όχι βέβαια, πως δεν αξίζει, τόσο το ιστορικό του κέντρο, όσο και το φυσικό του τοπίο, μια προσκυνηματική επίσκεψη στα φυσικά και αρχιτεκτονικά του κάλλη. Καθώς, μπορεί να συγκριθεί άμεσα και απροβλημάτιστα, με τις μεσαιωνικές πολιτείες της Ιταλίας. Η μεσαιωνική και αναγεννησιακή δημοκρατία της Ραγούζας, ως είναι το ιστορικό της όνομα, άμεση ανταγωνίστρια της Γαληνοτάτης, τα χρόνια που η Αδριατική έκανε κουμάντο τη Μεσόγειο, διαθέτει έναν απαράμιλλο αρχιτεκτονικό πλούτο, που οι περιγραφές θα τον αδικούσαν, όση αφηγηματική λεπτομέρεια και γλαφυρότητα κι αν διέθεταν. Ολάκερη, άλλωστε, από τη στιγμή που θα διαβείς τις πυργόφρουρες πύλες της, είναι χαρακτηρισμένη, ως μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από την Ουνέσκο, με τα τείχη, τα παλάτσα και τις κρηνοστόλιστες πιάτσες να διαδέχονται κλιμακωτά το ’να τ’ άλλο, φτάνοντας ως το παλιό λιμάνι της. Η μεικτή, ιταλοκροάτικη αριστοκρατία που διοικούσε, επί 6 αιώνες, την πόλη και τα προτεκτοράτα της στην Αδριατική έχει αφήσει αμύθητο αισθητικά πλούτο για τα μάτια του επισκέπτη. Οι ακτές, από το Μαυροβούνιο μέχρι και την επίσημη γεωγραφικώς Δαλματία, είναι κυρίως βραχοκρημνώδεις, με αδύνατη οδική πρόσβαση, όπου, όμως, το ανάγλυφο επιτρέπει την εμφάνιση κάποιου κολπίσκου, οι παραλίες γίνονται αμμουδερές και οι θάλασσες φιλόξενες, δίχως κάτι εξεζητημένο σε εμφάνιση και ποιότητα νερών. Όσοι έχουμε θητεύσει στη Χαλκιδική είμαστε, άλλωστε, κάπως απαιτητικοί με τους λουτροπροορισμούς. Τα πολυάριθμα νησιά, ωστόσο, που περιστοιχίζουν σε μικρή απόσταση τις ηπειρωτικές ακτές της Δαλματίας, μπορούν κάλλιστα να συγκριθούν σε φυσικό κάλλος και παράλια γραφικότητα με τις κατάφυτες ακτές των Σποράδων ή του Ιονίου. Μόνον που φιλοξενούν, επίσης, ομορφότατους, καστροστολισμένους οικισμούς, με γραφικότατα μεσαιωνικά Καντούνια παρόμοιας αρχιτεκτονικής με τον μητροπολιτικό του Ντουμπρόβνικ. Το οποίο θα αποχαιρετήσουμε, για να φτάσουμε ως την Ασπάλαθο, το σημερινό Σπλιτ και πάλαι ποτέ θέρετρο του μόνου, εν ζωή αποσυρόμενου από τα καθήκοντα του, Ρωμαίου αυτοκράτορα, του Διοκλητιανού, το παλάτι του οποίου αποτελεί και το σημαντικότερο ιστορικοαρχιτεκτονικό αξιοθέατο της πόλης. Ή, για να είμαστε ακριβείς, το κέλυφος του παλατιού, το οποίο επιμελώς έχει χτιστεί και ενσωματωθεί στο υπόλοιπο μεσαιωνικό-αναγεννησιακό συνονθύλευμα του ιστορικού κέντρου της πόλης και που μαζί με το λιμάνι, το οποίο αποτελεί την κύρια ηπειρωτική βάση εξόρμησης προς τα μείζονα νησιά της Αδριατικής, είναι και οι πυρήνες του τουριστικού του ενδιαφέροντος.

Η νήσος Χβαρ, ακριβώς απέναντι, αποτελεί, επί του παρόντος, τον πλέον διάσημο, προτιμητέο από διάφορα, βαριά ονόματα της βιομηχανίας του θεάματος, η οποία εσχάτως ψηφίζει, ούτως ή άλλως, Κροατία. Άλλωστε, η πλέον δημοφιλής, παγκοσμίως, τηλεοπτική σειρά ,το GOT έχει γυριστεί στο Ντουμπρόβνικ. Και ο Τζέιμς Μποντ, στο Μοντενέγκρο. Η Δαλματία, ωστόσο, δεν είναι μόνον θάλασσα. Σε ελάχιστο βάθος, στην ενδοχώρα, φιλοξενεί εθνικά πάρκα με μονοπάτια, καλώς σεσημασμένα, που οδηγούν σε λυτρωτικούς της ζέστης καταρράκτες και φυσικές πισίνες. Τα οποία σκιάζονται από συκιές σε τέτοια πυκνότητα, που κάλλιστα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί συκεόδασος, θέαμα ξένο για τη χώρα μας, όπου οι συκιές απαντούν εξημερωμένες και παραγωγικές.

Ανάμεσα Ντουμπρόβνικ – Σπλιτ, η Βαλκάνια οικειότη μας εγκαταλείπει, τα τοπία γίνονται κάπως αμεσότερα ευρωπαϊκά και οι δρόμοι εξευρωπαΐζονται, πλήρως. Φτάνοντας στο Τρόγκιρ,ένα γραφικότατο επίνειο πλησίον του Σπλιτ το περιβάλλον προσομοιάζει απόλυτα σε αντίστοιχα ιταλικά θέρετρα με τις ιστορικά γνωστές αψβούργικες επιρροές.

Σε αντίθεση με τις διατυπώσεις στα σύνορα της επιστροφής, όπου μεταξύ Κροατίας – Μαυροβούνιου, κυριολεκτικά δεινοπαθήσαμε να περάσουμε, άνευ σοβαρού λόγου. Ενώ η κίνηση, λόγω Αυγούστου, στο Μοντενέγκρο κατέστη απελπιστική.

Η ορεινή – έρημη, κατά τη νυχτερινή οδήγηση – Αλβανία, με τη δροσιά της λίμνης Αχρίδας στο παραλίμνιο Πόγραδετς, ήταν μια στάση απαραίτητη και εξαιρετικά αναζωογονητική. Η έκταση της θυμίζει θάλασσα, εξίσου, ως και η προσφερόμενη ψαροφαγία. Τα περίφημα Κοράν που απαντούν μόνο σ’αυτή τη λίμνη,σύμμεικτο είδος σολωμοπέστροφας αποτελούν διάσημο μεζέ. Από κει, τα ελληνικά σύνορα δεν ήταν πλέον ούτε 2 ώρες. Μόνον που, ενώ όλοι οι τελωνειακοί και στους 4 σταθμούς που διήλθαμε- καθώς, ένας θύλακας Βοσνιακός παρεμβάλλεται στα εδάφη της Κροατίας – υπήρξαν από ευγενέστατοι, έως τυπικά ευγενείς το ολιγότερον, ένας Έλλην καραβανάς αλυχτούσε χυδαία, δι’ ασήμαντον αφορμήν, θυμίζοντας τα καλά της πατρίδας μας.

Συνοψίζοντας, θα αντικρύσουν πολλές ομορφιές τα μάτια σας, φυσικές και ανθρωπογενείς, θα πιείτε και θα φάτε εγγυημένα καλά, λόγω της βαλκάνιας κουζίνας και των καλών, πολλών, πρώτων υλών. Θα έχετε μια ώσμωση με την ιστορία, ακόμα κι αν δεν ενδιαφερθείτε για μουσεία και αναγνώσματα, καθώς θα την περιηγείστε, ούτως ή άλλως. Νησιά και βουνά θα συνδυάσετε, σε ελάχιστη μεταξύ τους απόσταση. Και το κυριότερο, θα τσεκάρετε για τα καλά τις οδηγικές σας δεξιότητες, οδηγώντας σε κάθε είδους στράτα με κάθε φυράματας οδηγό. Καλό ταξίδι, εύχομαι. Με μια απαραίτητη υποσημείωση.

Το κυριότερο συστατικό απόλαυσης ενός τέτοιου ταξιδιού είναι το σωστό παρεάκι, προικισμένο με το απαραίτητο χιούμορ, κουράγιο και ολίγον θάρρος. Μένα ευτυχώς μού’ λαχε τέτοιο.