Η Σρι Λάνκα που αγάπησα

Εικόνες – Λέξεις: Ευαγγελία. Μίχου

Όλος ο πλανήτης συγκλονισμένος παρακολουθεί το δράμα αυτής της μακρινής χώρας της νοτιοανατολικής Ασίας. Με τις επιθέσεις που άλλαξαν την καθημερινότητα της. Η Ευαγγελία ταξίδεψε στην Σρι Λάνκα και έχει να μας πει μόνο υπέροχα πράγματα για αυτή τη χώρα. 

Ταπροβάνη. Όπως «ερμήνευσαν» οι αρχαίοι Έλληνες την Tambapanni. Μαγικό μυστικιστικό μέρος στον «Χαμένο Παράδεισο» του John Milton και στο Δον Κιχώτη. Serendib. Όπως «ερμήνευσαν» οι Άραβες και οι Πέρσες την Sidhaleepa, που στα ινδικά σημαίνει “η κατοικία του νησιού του λιονταριού”. Και ο Horace Walpole τον 18ο αιώνα εμπνεύστηκε «Τις τρεις Πριγκίπισσες της Σερεντίπ» και την Serendipity, δηλαδή ευτυχή συγκυρία, εύνοια της τύχης.

Από την “saheelan” των Αράβων προέκυψε η αγγλική Ceylon, δηλαδή η Κεΰλάνη.

Κι όταν, το 1972, έγινε ανεξάρτητη χώρα ξαναπήρε το αρχαίο της όνομα, Λάνκα, που θα πει Νησί. Προσθέτοντας κι ένα Σρι μπροστά. Κι έγινε έτσι το Λαμπρό, το Ευλογημένο Νησί.

Το Κολόμπο προσπαθεί να γίνει μια σύγχρονη πρωτεύουσα

Μα, όσα ονόματα κι αν άλλαξε, πάντα ήταν το «Δάκρυ του Ωκεανού». Κι αυτό το δάκρυ πολλές φορές έγινε κλάμα, απ’ όταν Ινδοί, Πορτογάλοι, Ολλανδοί και Βρετανοί κατακτητές την καταπάτησαν για να ελέγχουν τον «δρόμο του μεταξιού», οικειοποιήθηκαν τις πράσινες, βελούδινες πλαγιές της, τις κατάφυτες με το περίφημο τσάι της, καταλήστεψαν τα μπαχάρια της και έσκαψαν στα σπλάχνα της για τα πολύτιμα ζαφείρια και τ’ άλλα πετράδια της.

Κι όταν αυτοί έφυγαν ύστερα από 467 χρόνια, και πριν προλάβει να μάθει να είναι ανεξάρτητη, μετά 10 μόλις χρόνια, το κλάμα έγινε σπαραγμός. Εμφύλιος σπαραγμός για 25 ολόκληρα χρόνια, όταν οι «Τίγρεις για την Απελευθέρωση του Ταμίλ Ιλάμ» διεκδικούσαν την δική τους ανεξαρτησία.

Η, άλλοτε, ταραγμένη περιοχή των Ταμίλ με τις απέραντες αμμουδιές και τον σεβασμό στην φύση, με χαμηλή δόμηση και ξαπλώστρες μακρυά από το κύμα.

Το 2009, η καταβαραθρωμένη οικονομία της αρχίζει να ανακάμπτει. Η εκμετάλλευση του τσαγιού, των διάσημων ζαφειριών και των πολύτιμων λίθων της μπορεί να βρίσκεται ακόμη στα χέρια των ξένων αλλά έχουν έναν «συμπυκνωμένο» ανεκτίμητο πλούτο: 8 προστατευόμενοι τόποι της UNESCO, 1.330 χιλιόμετρα ακτογραμμής, Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο, 15 εθνικά πάρκα με σπάνια ντόπια χλωρίδα και πανίδα, βοτανικοί κήποι, 350 καταρράκτες, λίμνες, ποταμοί. Αμμώδεις παραλίες και καταπράσινα βουνά, εντυπωσιακοί ορυζώνες, φυτείες τσαγιού και κανέλας και ψιλόλιγνοι κοκοφοίνικες.

Επιπλέον, στον ναό Dalada Maligawa φυλάσσεται το ιερό λείψανο του δοντιού του Βούδα σε χρυσοποίκιλτη θήκη.

Και στην Ανουρανταπούρα βρίσκεται το ιερό δέντρο Σρι Μάχα Μπόντι, από τα αρχαιότερα δέντρα του κόσμου. Που πριν 2200 χρόνια ένα φιντανάκι του δέντρου, κάτω από το οποίο ο πρίγκιπας Σιντάρτα – ο Βούδας – δέχτηκε τη φώτιση, μεταφέρθηκε και φυτεύτηκε σ’ έναν ιερό χώρο αφιερωμένο στο Βούδα.

Δύο ιερά προσκυνήματα για τους απανταχού βουδιστές σε μια χώρα όπου η πραγματική ψυχή του Βουδισμού εξακολουθεί να ζει και να πάλλεται.

Το ιερό του Βούδα στην σκιά του δέντρου Σρι Μάχα Μπόντι

Κι αν οι Σιλανέζοι μαζεύουν το τσάι, για τις αγγλικές και σκωτσέζικες φυτείες, από τα δικά τους βουνά ή τα μπλε ζαφείρια από τα έγκατα της γης τους για «ένα πιάτο φαΐ» και με σκληρές νόρμες εργασίας, γνωρίζουν πολύ καλά ότι η φύση τους, χλωρίδα και πανίδα, η θάλασσά τους κι η ιστορία τους είναι από τα δυνατά τους στοιχεία. Και κατόρθωσαν το 2016 να έχουν περισσότερους από 2 εκατομμύρια τουρίστες έναντι 448.000 το 2009 και να χαρακτηριστεί η χώρα τους προορισμός της χρονιάς για το 2019 από τον ταξιδιωτικός οδηγός Lonely Planet.

Σ’ αυτό συντελούν κατά πολύ και οι ντόπιοι. Που είναι χαρούμενοι, φιλόξενοι, ευγενικοί και σε υποδέχονται με θέρμη και με λουλουδένιες γιρλάντες στο αεροδρόμιο. Και χαμογελούν ζεστά και σ’ αγκαλιάζουν με οικειότητα όταν ακούν ότι είσαι από την Ελλάδα. Σαν να αγκαλιάζουν την κόρη, την αδελφή, τον πατέρας τους… Κάποιος συγγενής από κάθε οικογένεια ζει και εργάζεται στην Ελλάδα εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Για τους κατοίκους του νησιού, η ζωή δεν είναι παραδεισένια και η φτώχεια του λαού είναι εμφανής.

Όμως η έμφυτη ευγένεια των ανθρώπων, αυτό το «thank you» που ακούς αβίαστα, συνεχώς, αυτά τα χαμόγελα ως ένδειξη ευγνωμοσύνης για τις λίγες ρουπίες που θα τους αφήσεις αγοράζοντας κάτι, δείχνουν έναν λαό που θέλει πάρα πολύ να πάει μπροστά, ειδικά με τον τουρισμό.

Και το 2016 που βρέθηκα ανάμεσά τους ο τουρισμός δεν είχε γίνει ακόμη βιομηχανία. Με κάθε ευκαιρία προσπαθούσαν να μας πλησιάσουν, να συζητήσουν φιλικά (κάποιες φορές σε… σημείο ανάκρισης), να μας εξυπηρετήσουν. Και μην τυχόν και σε δουν στημένο για να βγεις φωτογραφία. Σ’ έχουν περικυκλώσει κι έχουν μπει στο πλάνο χωρίς να καταλάβεις από πού ξεφύτρωσαν. Ειδικά τα πιτσιρίκια. Και το «κλικ» δευτερολέπτου στη μηχανή σου, γίνεται ένα τέταρτο, μπορεί και μισάωρο αν είναι πολλές σχολικές τάξεις που βγήκαν για μάθημα στους βοτανικούς κήπους ή στις αρχαίες πόλης.

Γιατί η φτωχή Σρι Λάνκα έχει υψηλό ποσοστό εγγράμματων (92,6%). Και πολύ υψηλό ποσοστό ασφάλειας. Οι φυλακές βρίσκονται ακόμη και μέσα στην πόλη και έχουν φτωχοδιάβολους κλεφτρόνια, όχι εγκληματίες. Από τις λίγες χώρες στον κόσμο, που περασμένα μεσάνυχτα κυκλοφορήσαμε με τα πόδια στις γειτονιές των πόλεων ή πήραμε άφοβα τα τρίκυκλα «τουκ τουκ» για να μας μεταφέρουν, μέσα από το δάσος, στο ξενοδοχείο μας, μισή ώρα δρόμο. Το πιο… επικίνδυνο μέρος στην Σρι Λάνκα είναι το οδικό της δίκτυο! Η τέλεια αναρχία σε δρόμους στενούς, ανηφορικούς, με στροφές. Οπου όλοι βιάζονται, όλοι κορνάρουν και το.. «εθνικό» τους σπορ είναι οι αντικανονικές προσπεράσεις. Αντίθετα, το ταξίδι με το τρένο είναι ασφαλέστατο. Αρκεί να φροντίσεις να πας 2 ώρες πριν την αναχώρηση για να εξασφαλίσεις κάθισμα. Ή μια ώρα νωρίτερα για θέση όρθιου. Πηγαίνει με τέτοια ταχύτητα, που μπορείς να κατέβεις ή να ανέβεις ενώ κινείται. Μπορείς όμως, έτσι, να απολαύσεις υπέροχες διαδρομές είτε στα βουνά είτε μέσα από την ζούγκλα. Και όμορφες εικόνες την ώρα που οικογένεια ανοίγει το καλάθι για να φάει. Και να αγοράσεις από τηγανισμένα ψάρια και θαλασσινά και φρούτα και γλυκά μέχρι μπιχλιμπίδια.

Κι αυτή την παραδεισένια χώρα κι αυτόν τον λαό που μοχθεί να ορθοποδήσει, με ειρήνη και ανεκτικότητα, επέλεξαν να αιμοτοκυλήσουν άλλη μια φορά. Εκδίκηση μιας θρησκευτικής μειονότητας (μουσουλμανικής) του 9% κατά μιας άλλης (χριστιανικής) του 7%. Για αντίποινα μιας φασιστικής, αιματηρής επίθεσης που έγινε σ’ ένα άλλο σημείο της γης, ένας ολόκληρος λαός κινδυνεύει να καταβαραθρωθεί οικονομικά και να λιμοκτονήσει ή να δολοφονηθεί.

Αυτό που διαπίστωσα επισκεπτόμενη χώρες με διαφορετικές θρησκείες είναι πως οι λαοί με πολυθεϊστικές θρησκείες έχουν, οι περισσότεροι, μέσα τους την χαρά της ζωής, όσο χάλια κι αν είναι η οικονομική τους κατάσταση, και δεν είναι καθόλου φανατικοί και φανατισμένοι δογματικά. Οι Σιναλέζοι, με το 70% της χώρας να ασπάζεται τον Βουδισμό και το 12% τον Ινδουισμό, είναι ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα αυτής της νοοτροπίας.

Η Kataragama είναι ένας ιερός τόπος λατρείας για βουδιστές, μουσουλμάνους και ινδουιστές, στις όχθες του ποταμού Ganga, με ένα σύμπλεγμα από στούπες, παγόδες και τεμένη. Μια αρμονική συνύπαρξη των 3 θρησκειών. Εκεί, στο Adam’s Peak λέγεται ότι πάτησε το πόδι του για πρώτη φορά στη γη ο Αδάμ, όταν διώχθηκε από τον παράδεισο. Στην κορυφή, στα 2.224 μ., υπάρχει ένα αποτύπωνα ποδιού που ανάλογα με τη θρησκεία που πιστεύει κανείς ανήκει στον Αδάμ, στο Βούδα ή στο θεό Σίβα. Στον θεό του καθενός, γενικά.

Βουδιστές, Ινδουιστές, Μουσουλμάνοι, Χριστιανοί, συμβιώνουν αρμονικά, με τον ενδυματολογικό κώδικα της θρησκείας του καθενός.

Και κοντά στην Nuwara Eliya, που σημαίνει «Η Πόλη του Φωτός» στα 1800 μ. υψόμετρο, το θέρετρο για τις διακοπές των Άγγλων με ατόφια ακόμη την ατμόσφαιρα της αποικιοκρατίας, βρίσκονται τα Horton Plains. Λιβάδια σε οροπέδιο που τελειώνουν απότομα σε ένα κενό βάθους 700 μ. γνωστό σαν “Worlds End”.

Η Αρχή και το Τέλος του Κόσμου στο Ευλογημένο Νησί; Το «Δάκρυ του Ινδικού Ωκεανού» ξεχείλισε, πλημμύρισε τις καρδιές όσων την γνωρίσαμε και την αγαπήσαμε. Πόσο δάκρυ και πόσος πόνος χρειάζονται ακόμη για να πνίξουν αυτόν τον Κόσμο τον κακό, τον άσχημο;