Στην ανεξερεύνητη όμορφη Παφλαγονία
Ένα μαγικό ταξίδι στον άγνωστο Πόντο
Όσες φορές κι αν επισκεφτείς τη γειτονική Τουρκία, πάντα κάτι θα σου ξεφεύγει, θα σου κρύβει κάποια από τα μυστικά της, τα τωρινά και τα παλιότερα, και θα ζητά συνέχεια να επιστρέφεις, να δοκιμάσεις κι άλλους τόπους της, να ξετυλίγεις κι άλλες εμπειρίες που απλόχερα προσφέρει.
Ένας τέτοιος τόπος είναι και η Παφλαγονία. Η ιστορία της χάνεται στο βάθος των αιώνων, από τα χρόνια του Ομήρου, αποκαλεί τους παφλαγόνες βάρβαρους και σκληρούς που πολέμησαν δίπλα στους Τρώες και ηττήθηκαν από τους Έλληνες. Τόπος που δεν σταμάτησε να κατοικείται από τότε, που σέρνει μνήμες, μαρτυρίες, θρύλους και παραδόσεις χιλιάδων χρόνων πίσω, από διαφορετικούς πολιτισμούς και φυλές που άφησαν το αποτύπωμα και τη δική τους ιστορία. Φρύγες, Λύδιοι και Πόντιοι , Πέρσες, Ρωμαίοι βυζαντινοί, Σελτζούκοι και Γενοβέζοι.
Εκτείνεται από τα δυτικά του Πόντου, τις παραθαλάσσιες πόλεις της Σαμψούντας και της Σινώπης έως την περιοχή του Ζογκουλντάκ στα ανατολικά παράλια της Μαύρης Θάλασσας και περιλαμβάνει τις επαρχίες της Κασταμονής του Μπαρτίν και Καραμπούκ.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Ο μόνος κυρίαρχος πάνω της σήμερα είναι η φύση. Oι οροσειρές του Πόντου δεσπόζουν με μαγικά και καταπράσινα βουνά με καστανιές, έλατα πεύκα και οξιές και αμέτρητα ποτάμια να διασχίζουν οροπέδια και κοιλάδες πριν καταλήξουν το ταξίδι τους στον Εύξεινο Πόντο. Οι σύγχρονες πόλεις της Τουρκίας στην περιοχή συνέχισαν τον τρόπο οργάνωσης των τοπικών κοινωνιών με τη σοφία που τους παρείχαν οι αρχαίοι πολιτισμοί ,με γνώμονα τα κυρίαρχα στοιχεία της φύσης που επιδρούν είτε απειλητικά, είτε ευεργετικά πάνω τους. Είναι χτισμένες και διαρθρωμένες πλάι σε ποτάμια, είτε σε κοιλάδες και χαράδρες προστατευμένες από τους παγωμένους ανέμους της άγριας φύσης του Πόντου, είτε πλάι στις αρχαίες ακροπόλεις να ατενίζουν αμφιθεατρικά τα νερά της Μαύρης Θάλασσας
Η ιστορική Πομπηιούπολη
Μια σημαντική πόλη της αρχαίας Παφλαγονίας ήταν η Πομπηιούπολη. Πολύ κοντά στην πόλη Taşköprü με τη ρωμαϊκή γέφυρα και τη διάσημη παραγωγή σκόρδων. Ιδρύθηκε περίπου το 64 πχ από τον Γναίο Πομπηίο τον Μέγα, τον αιμοσταγή και πολύ επιτυχημένο στρατηλάτη της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας όταν κατάφερε να νικήσει τον Μιθριδάτη, το Βασιλιά του Πόντου, έναν από τους πιο σημαντικούς εχθρούς της Αυτοκρατορίας. Έγινε η μητρόπολη της Παφλαγονίας , αποτέλεσε βυζαντινή επισκοπή μέχρι να παρακμάσει με τις επιθέσεις των Σασανιδών και των Αράβων τον 6ο αι. Ευρήματα από τα ερείπια της πόλης καθώς και μετόπες, κίονες , επιτύμβιους λίθους κ.α βρίσκονται σε στεγασμένο χώρο της αρχαίας πόλης.
Στα κάστρα των Κομνηνών
Στα δυτικά της ηπειρωτικής Παφλαγόνια, η πόλη της Κασταμονής της επαρχίας Καραμπούκ , (Τμόνιον στην ρωμαϊκή περίοδο) πήρε το όνομα της την εποχή που ο Μανουήλ Ερωτικός Κομνηνός έχτισε ένα φρούριο με το όνομα Κάστρα Κομνηνών, που συντομεύθηκε σε Κασταμονή (Kastamonu). Η πόλη καθ’ όλη τη διάρκεια του 14ου αι. αποτέλεσε μήλον της Έριδος μεταξύ Βυζαντινών και Σελτζούκων .
Σήμερα τα αρχοντικά της που αναπτύσσονται κάτω από το κάστρο μέχρι την κεντρική πλατεία μαρτυρούν τα χνάρια του ιστορικού της παρελθόντος με την ιδιαίτερη αισθητική της αστικής αρχιτεκτονικής με τα πανδοχεία τζαμιά και τα κοινωνικά συγκροτήματα, προσπαθώντας να διατηρήσει την αρχική της πολιτιστική ταυτότητα καθώς και την υπέροχη γαστρονομική κληρονομιά της. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί σεφ έρχονται σ΄ αυτόν τον τόπο για να εμπνευστούν από την πλούσια και εξαιρετικά ιδιαίτερη και νόστιμη κουζίνα.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Μια βόλτα στο νότο της πόλης συναντάει κανείς τους λαξευμένους σε βράχο τάφους Υπάρχουν συνολικά οκτώ βραχώδεις τάφοι. Ο τάφος Evkaya, που δίνει το όνομά του στην περιοχή, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον με κίονες που στηρίζουν το αέτωμα με την απεικόνιση του «Πότνεα Θέρον» (Η ερωμένη των ζώων). Λαξεμένο από τους Φρύγες τον 7ο π.χ. αι.
18 χιλ μακριά από το κέντρο βρίσκεται το τζαμί Μαχμούτ Μπέη γνωστό και ως «Civisiz Cami», που σημαίνει χωρίς καρφί. Χτίστηκε το 1366 από το Μαχμούτ Μπέη και σήμερα προστατεύεται από την UNESCO για την ιδιαίτερη κατασκευή του, χωρίς μεταλλικά στοιχεία που να δένουν το ξύλο και την πέτρα.
Τα ψηφιδωτά της Ανδριανούπολης
Οι Ρωμαίοι κυριάρχησαν στην πόλη το 63 π.Χ. Η Αδριανούπολη πήρε το όνομα της από τον Ανδριανό τον 2ο π.Χ αι. και βρίσκεται 3χιλ, δυτικά του σημερινού Εσκιπαζάρ. Ήταν ένα από τα σημαντικότερα κέντρα της Παφλαγονίας κατά τη ρωμαϊκή και την βυζαντινή περίοδο. Οι ανασκαφές ανέδειξαν σε μεγάλη έκταση μια ολόκληρη πολιτεία με 12.000 τμ. με οχυρώσεις, βίλες, λουτρά, και εκκλησίες.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ψηφιδωτά στο δάπεδο των εκκλησιών. Με αναπαραστάσεις ζώων αλλά και των τεσσάρων ποταμών του Τίγρη και Ευράτη της Μεσοποταμίας και του Γεών και Φύσιων που θεωρείται κατά τη Βίβλο και το Τorah υπάρχουν στον Παράδεισο.
Σαφρανούπολη: Το κόσμημα
Ένα συγκλονιστικό ταξίδι στο χρόνο είναι η επίσκεψη στη Safranbolu. Xτισμένη σε χαράδρα, σε υψόμετρο 430 μέτρων, την διασχίζει ένας πανέμορφος ποταμός, με πολλά γεφύρια, μαρμάρινες βρύσες, πέτρινα καλντερίμια και υπέροχα αρχοντικά, μια ολόκληρη πόλη που από το 1994 εντάχθηκε στον κατάλογο πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. Αποτελεί ένα από τα κορυφαία αξιοθέατα της Τουρκίας, ένα υπέροχο μυστικό που αξίζει να ανακαλύψετε.
Οι Βυζαντινοί όταν την ενέταξαν στο Βασίλειο του Πόντου την ονόμασαν Δάδυβρα, Θεοδωρούπολη. Ίσως επειδή η Παφλαγονία υπήρξε η πατρίδα της αυτοκράτειρας Θεοδώρας. Πήρε το σημερινό της όνομα από το πολύτιμο σαφράν. Εδώ καλλιεργείται το περίφημο φυτό ο γνωστός μας κρόκος. Υπήρξε διαχρονικά η πόλη του παγκόσμιου εμπορίου του πολύτιμου μπαχαρικού, αποφέροντας της τεράστια κέρδη στον πληθυσμό της. Αυτή την οικονομική άνθιση της πόλης μαρτυρούν τα υπέροχα σπίτια, διώροφα και τριώροφα, που ανταγωνίζονταν στην επίδειξη του πλούτου.
Πάνω από 1.000 καλοδιατηρημένα αρχοντικά, φτιαγμένα με πέτρα και ξύλο, από Έλληνες και Τούρκους Μάστορες, στέκουν κρεμασμένα στις πλαγιές της χαράδρας το ένα πάνω στο άλλο, σπουδαία δείγματα αριστουργηματικής αρχιτεκτονικής, που αργότερα εξαπλώθηκε σε όλα τα Βαλκάνια και προσομοιάζουν στα αρχοντικά της Μακεδονίας.
Εκτός από τους Τούρκους και Ελληνες που ζούσαν εκεί πολλοί ήταν Καραμανλήδες. Ελληνικής καταγωγής χριστιανοί που είχαν υποστεί γλωσσική αφομοίωση αλλά διατήρησαν την θρησκευτική τους συνείδηση και την φυλετική αυτοτέλεια τους. Έλληνες δηλαδή Πόντιοι που μιλούσαν τουρκικά, αλλά τα έγραφαν με ελληνικούς χαρακτήρες.
Στα παράλια της Παφλαγονίας
Σε μια εξαιρετική τοποθεσία πάνω στην Μαύρη Θάλασσα βρίσκεται η όμορφη πόλη Αμάσρα. Δημοφιλές τουριστικό θέρετρο της περιοχής με δυο παραλίες και λιμάνι. Εκεί τα φρέσκα ψάρια είναι οι πρωταγωνιστές της τοπικής κουζίνας. Αξίζει η επίσκεψη στο Μουσείο της με την υπέροχη και γαλήνια αυλή του. Διαθέτει 4 αίθουσες με εκθέματα, αγάλματα, προτομές, σκεύη και κοσμήματα, της ελληνιστικής, ρωμαϊκής, βυζαντινής και γενουάτικης περιόδου αλλά και χρηστικά αντικείμενα της ύστερης οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Σε απόσταση 4 χιλιομέτρων από την Αμάρσα βρίσκεται το μνημείο Kuşkayası λαξευμένο σε βράχο για λογαριασμό Τιβέριου Κλαύδιου. Χτίστηκε μεταξύ 41 και 54 μ.Χ ως τόπος ανάπαυσης ειρήνης και διακρατικής φιλίας. Αποτελείται από ένα ακέφαλο γλυπτό με ανθρώπινες μορφές, έναν ρωμαϊκό αετό που συμβολίζει την κυριαρχία και δύο επιγραφές.
Μια πόλη με θέα: Fylios
Η Filyos είναι παραθαλάσσια πόλη με αρκετά μεγάλη παραλία στην περιοχή Çaycuma του Zonguldak. Σε λόφο κοντά στην πόλη ανάμεσα στον ποταμό Fylios ήταν χτισμένη η αρχαία πόλη Τίος με πανοραμική θέα στη Θάλασσα.
Σύμφωνα με το μύθο, ιδρύθηκε τον 7ο αι π.Χ. Δεν μπόρεσε να αποκτήσει πολιτική δύναμη, υπολείπονταν των λιμανιών της Ηράκλειας (Ereğli )και της Amasra. Κάηκε και λεηλατήθηκε το 70 π.Χ.. Αργότερα ξαναχτίστηκε και χρησίμευσε ως εμπορική και αλιευτική πόλη. Έγινε εξέχον θρησκευτικό κέντρο τον 5ο αιώνα κατά την Ανατολική Ρωμαϊκή περίοδο. Ωστόσο, έχασε τη σημασία του κατά την περίοδο των Σελτζούκων και των Οθωμανών (14ος-15ος αι.) και τελικά επανήλθε σε ένα μικρό ψαροχώρι. Σήμερα διακρίνονται οι επάλξεις από το κάστρο της μεσαιωνικής εποχής τα ερείπια ναού, πιθανολογείτε ότι άνηκε στο Δία και βυζαντινής εκκλησίας. Ανατολικά του λόφου του κάστρου ανασκάφηκαν μαρμάρινες κολώνες και βάθρα, μαρμάρινες επιγραφικές πλάκες, λίθινες σαρκοφάγοι και πλίνθινοι τάφοι.
Ζογκουλντάκ, η πόλη στη θάλασσα
Η μεγαλύτερη σύγχρονη παραθαλάσσια πόλη της περιοχής είναι το Zonguldak με αμφιθεατρική θέα στη θάλασσα χτισμένη σε καταπράσινο τοπίο. Ηταν σημαντικό λιμάνι από την εποχή των Φρυγών. Οφείλει την ακμή της από τα πλούσια κοιτάσματα άνθρακα στα ορυχεία της περιοχής. Αξίζει να επισκεφτείτε το παλιό ορυχείο της πόλης που έχει μετατραπεί σε Μουσείο με υπόγειο άνοιγμα περίπου ενός χιλιομέτρου, όπου μπορείτε να δείτε όλες τις διαδικασίες και μονάδες εξόρυξης.
Στο ταξίδι δοκιμάσαμε συναρπαστική κουζίνα, μείξη τούρκικης, ποντιακής και βαλκανικής γαστρονομίας. Σε πληθώρα σπουδαίων πιάτων που κυριολεκτικά τα θυμάσαι για πάντα. Για την απίστευτη νοστιμιά, τις πρώτες ύλες, την πληθωρικότητα και την απαράμιλλη προσήλωση τους σε μια γευστική παράδοση αιώνων, που έχει ενσωματώσει στοιχεία και κουλτούρες.
*Στην Παφλαγονία ταξιδέψαμε με πρόσκληση του Turkish Tourism promotion and Development Agency, του Γραφείου Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Πρεσβείας στην Ελλάδα και πετάξαμε με την Turkish Airlines, μέσω Κωνσταντινούπολης.
