Ταξίδι στη γη που σε κατακλύζει με γεύσεις, μυρωδιές και αρώματα!

Λέξεις-Εικόνες: Στέλλα Παϊσανίδη

Καθώς το βλέμμα μου πέφτει πάνω στα απανωτά τούνελ που πρέπει να διασχίσω για να βρεθώ από τα Ιωάννινα πίσω στη βάση μου, τη Θεσσαλονίκη, ο νους μου επαναφέρει μνήμες από μια γη αδίκως ξεχασμένη, αυτή της Ηπείρου. Είναι μόλις λίγη ώρα που πήρα το δρόμο της επιστροφής κι η πρώτη φορά που συμβαίνει το εξής μαγικό στο μυαλό μου: Ποτέ άλλοτε τόσες εικόνες δεν αναγεννήθηκαν και κατέκλυσαν τόσο έντονα τη σκέψη μου, θαρρείς και είναι επιτακτική η ανάγκη για επιστροφή σε αυτόν τον ευλογημένο τόπο.

Ένα καλά κρυμμένο μυστικό καταλήγω πως ξαφνιάζει- ευχάριστα πάντα- κάθε έναν ξεχωριστά, μαζί και εμένα, που πάτησε το πόδι του «εδώ» και που του φανερώνεται με κάθε ευκαιρία εμπρός του: Φύση οργιάζουσα, γενναίες δόσεις ιστορίας και πολιτισμού και κυρίως γαστρονομία προς τέρψιν εαυτών θα έλεγε κανείς πως συνιστούν το τρίπτυχο της επιτυχίας. Ιδού και τα τεκμήρια:

#1 Φύση

Περνώντας από το υπέροχο ορεινό τοπίο των Ιωαννίνων, των Ζαγοροχωρίων, του γραφικού Μετσόβου και της Άρτας ως την εξέχουσα ομορφιά της μαρίνας της Πρέβεζας, διαθέτω τώρα όλα τα απτά και μη απτά στοιχεία που αποδεικνύουν πως το φυσικό κάλλος αυτού του τόπου δεν εντοπίζεται ίδιο ούτε στην Ευρώπη, ούτε πουθενά αλλού. Στο ενδιάμεσο της ηπειρωτικής περιήγησής μου, πανύψηλα βουνά και πράσινο που θα ζήλευε κάθε «γκρίζα» πόλη, καθώς και οι ήχοι από χρυσοπράσινους μπάμπουρες, τζιτζίκια και βρύσες που αναβλύζουν δροσερό τρεχούμενο νερό, έκαναν την ψυχή μου να βρει την ηρεμία που λαχταρούσε.

Highlight 1- Νήσος των Ιωαννίνων: Ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου κατέχει πια το νησάκι ή νήσος των Ιωαννίνων. Αν ποτέ βρεθείς εκεί, μην παραλείψεις να πάρεις ένα από τα καραβάκια και να βρεθείς στο βορειοδυτικό άκρο της λίμνης Παμβώτιδας και το ανώνυμο νησί. Τα δρομολόγια είναι αρκετά συχνά και επαναλαμβάνονται περίπου κάθε μισή ώρα. 

Highlight 2- Γεφύρι Πλακίδα ή Καλογερικό: Ένα από τα γεφύρια του Ζαγορίου που αξίζει να επισκεφτείς. Βρίσκεται δυτικά των Κήπων, ωστόσο, ανήκει στην ενότητα Κουκουλίου. Επισκευάστηκε ριζικά το 1865. Πλησίον του αξιοπρόσεχτο είναι το γλυπτό «Ο θρήνος των γυναικών», που αποτυπώνει μια Ηπειρώτισσα που αποχωρίζεται τον άνδρα ή τα παιδιά που την αφήνουν για τις εποχικές εργασίες. 

Ηighlight 3- Χαράδρα του Βίκου: Θέα που κόβει την ανάσα, αγριολούλουδα και σπάνια βότανα καθιστούν την τοποθεσία ένα από τα σπουδαιότερα φυσικά «διαμάντια» της Ηπείρου.

#2 Πλούσια Ιστορία και Πολιτισμός

Και ενώ τα μάτια μου απολαμβάνουν τριγύρω ένα αληθινό θαύμα της φύσης, αξιοσημείωτα στοιχεία του παρελθόντος και άνθρωποι μου υπενθυμίζουν πως αυτή η γη έχει ισχυρούς δεσμούς με αλλοτινούς, πρότερους κόσμους. Αρχαιολογικοί χώροι, πανέμορφοι οικισμοί, πινακοθήκες, μουσεία, αρχοντικά των πιο τρανών προσώπων, πολυσυζητημένα γιοφύρια, μια κυρία που υφαίνει σιωπηλά τον αργαλιό της καλλιεργούν μια απροσδόκητη επιθυμία μου για αναζήτηση απαντήσεων πολύ μακριά από το παρόν.

Highlight 4- Ριζάριος Σχολή Μονοδενδρίου: Σε αυτό το οικοτροφικό ίδρυμα (1970 έως σήμερα) στο Μονοδένδρι του Ζαγορίου, γυναίκες νεαρής ή μεγαλύτερης ηλικίας κρατούν ζωντανή την παράδοση, καθώς εργάζονται σκληρά, ώστε να λάβουν δίπλωμα χειροτεχνίας. Αν ο Ριζάρης, ο βασικός χρηματοδότης του ιδρύματος, ζούσε σήμερα θα ήταν σίγουρα ιδιαιτέρως ευτυχής για την εξέλιξή τους. 

Highlight 5- Πινακοθήκη Αβέρωφ: Ένα μουσείο- ναός της νεοελληνικής τέχνης. Περιλαμβάνει έργα Ελλήνων καλλιτεχνών του 19ου και 20ου αιώνα. Ανάμεσα στα έργα, ορισμένα από τη συλλογή του Ευάγγελου Αβέρωφ, πολιτικού με καταγωγή από το Μέτσοβο και άλλα των Εγγονόπουλου, Χατζηκυριάκου- Γκίκα, Μόραλη και άλλων. 

Highlight 6- Γιοφύρι της Άρτας: To πιο ξακουστό γιοφύρι της Ελλάδας- χάρη στο θρύλο για τη θυσία της γυναίκας του πρωτομάστορα- αξίζει την παρουσία σου. Θα χρειαστείς μόλις λίγα λεπτά για να το διασχίζεις (το μήκος του ανέρχεται στα 142 μέτρα), πολλά περισσότερα όμως για να το ξεχάσεις αφού η εκπληκτική θέα στον ποταμό Άραχθο αποτυπώνεται ευθύς αμέσως στη μνήμη σου. 

#3 Γαστρονομία 

Στο τέλος αυτού του μεγάλου ταξιδιού και ενώ ο απολογισμός στο κεφάλι μου δεν έχει τελειωμό, καταλήγω στο ότι η Ήπειρος καταφέρνει να μονοπωλεί τη σκέψη όχι τόσο γιατί ικανοποιεί τα μάτια, την καρδιά και την ψυχή, αλλά κυρίως τον ουρανίσκο. Μοιάζει σχεδόν ονειρικό πως οι έντονες, αυθεντικές και γεμάτες γεύσεις ξυπνούν το ένα μετά το άλλο τα συναισθήματα. Χωρίς εκπτώσεις στην ποιότητα, εδώ τα ποτήρια είναι φυσικό επόμενο να γεμίζουν συνεχώς και τα μαχαιροπίρουνα να «δουλεύουν» ασταμάτητα. Και εδώ πάλι είναι σχεδόν βέβαιο πως θα λατρέψεις ένα προς ένα τα τοπικά προϊόντα, τα προϊόντα ονομασίας προέλευσης (Π.Ο.Π) και τα προϊόντα γεωγραφικής ένδειξης Ηπείρου (Π.Γ.Ε).

Highlight 7- Tα παρεξηγημένα βατραχοπόδαρα: Εξαιρετικό τοπικό προϊόν, που θυμίζει κατά πολύ το κοτόπουλο, τα βατραχοπόδαρα που μπορεί κανείς να βρει στα Ιωάννινα αποτελούν must επιλογή στο τραπέζι των καλοκαιρινών διακοπών. Συνδυάζονται υπέροχα με πικάντικη sauce. 

Highlight 8- Πες μου για την πέστροφα…: Η καπνιστή πέστροφα είναι ένα από τα χαρακτηριστικότερα πιάτα της Ηπείρου. Η αλμύρα της ξυπνά εικόνες θέρους και δεν σε προδίδει ποτέ. Ο απόλυτος συνδυασμός αυτής με βιολογικές φακές, μυρωδικά και sause ταρτάρ. 

Ηighlight 9- Προβατίνα: Eίναι σχεδόν απίθανο να βρεθείς σε ένα ηπειρώτικο τραπέζι και να μην κληθείς να δοκιμάσεις έστω λίγη… προβατίνα. Εμπιστεύσου τις μαγείρισσες του χωριού ή τους καταξιωμένους σεφ και κάνε μια δοκιμή. Υπέρτατη επιλογή ως σαγανάκι με λαδορίγανη και φέτα.

Ηighlight 10- H πίτα της Κικίτσας: Στο Μονοδένδρι Ζαγορίου εντοπίζεται πιθανότατα η πιο εύγευστη πίτα που έφαγες ποτέ. Κι αυτό δεν είναι υπερβολή. Με τα πιο απλά και αγνά υλικά, το αλεύρι, τα αυγά, το αλάτι, το νερό, το βούτυρο και τη φέτα, ένα κομμάτι από αυτήν την πίτα μοιάζει με δώρο θεόσταλτο. Τα μυστικά της δεν θα τα μάθουμε ποτέ, καθώς η Κικίτσα εξέπνευσε και τη συνταγή διαφυλάσσει με κάθε τρόπο ο «μάστορας» του Μονοδενδρίου. 

Highlight 11- Μιξ τοπικών τυριών: To τυρί είναι βασικό υλικό στο πιάτο κάθε Ηπειρώτη.  Μια γεύση από το κασκαβάλ, τη γραβιέρα, τη φέτα ή το κεφαλοτύρι συνδυασμένα με φρούτα ή τοπικό μέλι απογειώνουν τις αισθήσεις. 

Highlight 12- Από το τσίπουρο και το κρασί στο λικεράκι:

Είναι πολύ πιθανό το τσίπουρο ή το κρασί- εξαιρετικής σαφέστατα ποιότητας- να βρεθούν πολλάκις πλησίον ενός πιάτου στην Ήπειρο. Γι’ αυτό και οι… μύστες μπορούν να κάνουν μια ενδιαφέρουσα αλλαγή, μεταβαίνοντας στο Κουκούλι Ζαγορίου. Εκεί το ζεστό μικροκλίμα και ένας πλάτανος 207 ετών- με ημερομηνία γέννησης επί ξύλου- θα συνοδεύσουν πιστά την δοκιμή των πιο νόστιμων λικέρ, φτιαγμένων με μεράκι. 

Λίγα μέτρα έξω από τη Θεσσαλονίκη και μια ανάσα από την επίσημη πια ολοκλήρωση ενός μεγάλου ταξιδιού, οι πάμπολλες εικόνες, οι γεύσεις, οι μυρωδιές, οι ήχοι και τα αρώματα μου φέρνουν στο μυαλό λόγια που βγήκαν κάποτε από το στόμα του Ευριπίδη: «H πρώτη προϋπόθεση της ευτυχίας είναι να γεννηθείς σε μια λαμπρή πόλη». Ο αρχαίος τραγικός μίλησε σοφά και μακάρι στην περίπτωσή μου, αυτή η πόλη να ήταν κάποια από τη γη της Ηπείρου. Εύχομαι σε κάποια άλλη ζωή αυτή η πόλη να είναι η Πρέβεζα!

*Η Parallaxi βρέθηκε στην Ήπειρο στο πλαίσιο υλοποίησης του έργου ΜeDinno, που διοργάνωσε η Περιφέρεια Ηπείρου. Το έργο ΜeDinno συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και Εθνικούς Πόρους της Ελλάδας και της Ιταλίας στο πλαίσιο του προγράμματος συνεργασίας Ιnterreg V-A «Eλλάδα- Ιταλία 2014-2020».