Ταρλάμπασι: Η γειτονιά που η Πόλη ξέχασε πίσω της
Η υποβάθμιση και ο εκφυλισμός της λαϊκής συνοικίας
Εικόνες: Μαρίνα Τούλα
Το Ταρλάμπασι της Κωνσταντινούπολης, η παλιά «γειτονιά των Ρωμιών της Πόλης», είναι μια συνοικία τσαλακωμένη, πλην παλλόμενη και ζεστή από τη ζωή που κυλάει στους δρόμους της.
Πρόκειται, μεταξύ άλλων, για ένα ανάχωμα στην οικονομική φούσκα της τουρκικής ανάπτυξης, που δείχνει να ενδιαφέρεται περισσότερο για τους τουρίστες και λιγότερο – αν όχι καθόλου- για τους ντόπιους.
Ενώ στις αρχές του 20ου αιώνα η περιοχή φιλοξενούσε πολλά μέλη της ελληνικής, αρμενικής και εβραϊκής μεσαίας τάξης, ο εθνικισμός της δεκαετίας του ’50 όργωσε τη συνοικία, η οποία κατάφερε να ανακτήσει ένα μέρος του φυλετικού μωσαϊκού της μόλις τη δεκαετία του ’80, με την έλευση οικονομικών μεταναστών από την Ανατολία και Κούρδων προσφύγων που πάσχιζαν να γλιτώσουν από τον εμφύλιο.
Ήταν εκείνη η χρονική στιγμή που ξεκίνησε η απαλλοτρίωση ολόκληρων οικοδομικών τετραγώνων και η κατεδάφιση ιστορικών κτιρίων -μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς- στο όνομα της διεύρυνσης της λεωφόρου Ταρλάμπασι.
Οι βίαιες παρεμβάσεις συνεχίστηκαν το 2010, με μια μη ανατρέψιμη αστική ανάπλαση, που στόχευε σε νέες καταστροφές των παλιών κτιρίων, ώστε να δημιουργηθεί χώρος για νεόδμητες οικιστικές εγκαταστάσεις.
Σήμερα, το Ταρλάμπασι έχει μετατραπεί σε γκέτο, που το ζουν αδέσποταα ζώα, φτωχοί Τούρκοι και πρόσφυγες από το Ιράν, το Αφγανιστάν και το Ιράκ, τρανς άτομα και Ρομά. Και ίσως είναι αυτοί οι «νεόπτωχοι» που ενσαρκώνουν στη σύγχρονη εποχή τις σκέψεις του Λεωνή, του Γιώργου Θεοτοκά:
«Είμαστε ένα έθνος νεόφτωχο, συλλογίστηκε ο Λεωνής κι αυτό του έκαμε πολύ καλή εντύπωση. Είτανε κάτι ευγενικό να είσαι νεόφτωχος, κάτι καθώς πρέπει και περήφανο και σου έδινε ένα ύφος αδικημένο και συμπαθητικό».
Στο Tarlabaşı το gentrification είναι παντού ορατό. Παλιά κτίρια γκρεμίζονται και νέα χτίζονται στη θέση τους, οι παλιοί κάτοικοι μεταφέρονται σε άψυχα σπίτια στα περίχωρα. Στην Κωνσταντινούπολη πραγματοποιείται πολλή αστική ανάπλαση με το πρόσχημα ότι πολλά από τα παλιά κτίρια δεν είναι αντισεισμικά και ως εκ τούτου πρέπει να αντικατασταθούν. Η κίνηση για την ανακαίνιση παλιών γειτονιών τέθηκε σε ισχύ μετά τον τελευταίο μεγάλο σεισμό το 1999.
Αλλά πολλοί άνθρωποι αμφισβητούν εάν η ασφάλεια είναι το πραγματικό κίνητρο για αυτές τις πρωτοβουλίες αστικής ανανέωσης. Πολλές από αυτές τις παλιές, ερημικές γειτονιές, όπως οι κοινότητες των Τσιγγάνων στο Tarlabaşı, και μεταξύ ορισμένων υπάρχει η αίσθηση ότι η κυβέρνηση θέλει να διαλύσει αυτές τις κοινότητες, και αυτός είναι ο πραγματικός λόγος για τη δραστική εκκένωση της παραγκούπολης
