Το καλοκαίρι των «κακών» ταξιδιωτών

Tο φετινό καλοκαίρι, κάθε μέρα φαίνεται έρχεται στο προσκήνιο μια είδηση για τουρίστες σε όλο τον κόσμο που συμπεριφέρονται άσχημα.

Την περασμένη εβδομάδα, ήταν δύο μεθυσμένοι Αμερικανοί που μπήκαν κρυφά σε ένα κλειστό τμήμα του Πύργου του Άιφελ και κοιμήθηκαν για να ξεκουραστούν από το μεθύσι τους. Την προηγούμενη εβδομάδα, μια Γαλλίδα συνελήφθη επειδή χάραξε μια καρδιά και τα αρχικά της στον εμβληματικό κεκλιμένο πύργο της Πίζας στην Ιταλία.

Ένας Καναδός έφηβος παραμόρφωσε έναν ιαπωνικό ναό 1.200 ετών τον περασμένο μήνα, αμέσως μετά από έναν άνδρα από το Μπρίστολ που χάραξε δύο ονόματα στο Κολοσσαίο της Ρώμης και είπε στις αρχές ότι δεν γνώριζε την ηλικία της αρένας.

Και ποιος θα μπορούσε να ξεχάσει τον Γερμανό τουρίστα που εισέβαλε σε μια παράσταση μέσα σε ιερό ναό του Μπαλί γυμνός από πάνω μέχρι κάτω – αφού προηγουμένως είχε ξεφύγει χωρίς να πληρώσει τον λογαριασμό σε πολλά τοπικά ξενοδοχεία;

Φαίνεται ότι όλος ο κόσμος έχει ξεχάσει πώς να συμπεριφέρεται στις πατρίδες των άλλων. Αλλά ενώ αυτό μπορεί να μοιάζει με το καλοκαίρι των κακών τουριστών, θα μπορούσε απλώς να αντιπροσωπεύει μια μάλλον άβολη αλήθεια: από τότε που ξεκίνησαν οι άνθρωποι να ταξιδεύουν, όντως συμπεριφερόμαστε άσχημα.

Από την Πομπηία μέχρι τις αιγυπτιακές πυραμίδες, μερικά από τα πιο διάσημα τεχνητά θαύματα του κόσμου είναι σημαδεμένα με γκράφιτι χιλιετιών που χαράχτηκαν στους τοίχους τους από αρχαίους περιηγητές. Δεν είναι μυστικό ότι πολλοί από τους “μεγαλύτερους” ταξιδιώτες του κόσμου – όπως ο Χριστόφορος Κολόμβος και ο Ερνάν Κορτές – ήταν από τους χειρότερους. Και σύμφωνα με την Lauren A Siegel, λέκτορα τουρισμού και εκδηλώσεων στο Πανεπιστήμιο του Γκρίνουιτς στο Λονδίνο, ακόμη και τον 18ο και 19ο αιώνα, ήταν σύνηθες για τους Βρετανούς ευγενείς που έκαναν το Grand Tour στην Ευρώπη να υποτιμούν και να περιφρονούν τους ανθρώπους και τους τόπους που επισκέπτονταν.

Το διαφορετικό με αυτό το καλοκαίρι είναι ότι ακούμε όλο και περισσότερο για κακούς ταξιδιώτες – και τελικά, ίσως αυτό είναι καλό.

Με κάθε νέα αναφορά για άθλια, άκομψη ή απλά ασεβή συμπεριφορά, η συλλογική μας οργή φαίνεται να αυξάνεται, οδηγώντας σε αυτό που θα μπορούσε να είναι η στιγμή της κρίσης για τους κακούς τουρίστες.

Σύμφωνα με την Siegel, σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια, πολλοί ταξιδιώτες σήμερα ανταγωνίζονται για τα likes και τις προβολές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

“Οι άνθρωποι προβαίνουν σε πιο ακραίες ενέργειες για τα feeds τους στο Instagram ή το TikTok”, σημείωσε. Κατά ειρωνικό τρόπο, λογαριασμοί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως ο πολύ δημοφιλής Passenger Shaming, χρησιμοποιούνται επίσης για να καταγγείλουν την αναίσθητη και ασεβή συμπεριφορά.

Ο David Beirman, επίκουρος συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας του Σίδνεϊ, σημείωσε ότι σχεδόν 1,5 δισεκατομμύριο άνθρωποι ταξίδεψαν διεθνώς το 2019. Με τα ταξίδια να έχουν πλέον εκτιναχθεί στα υψηλότερα επίπεδα από την εποχή πριν από την πανδημία, είπε ότι είναι αναπόφευκτο κάποιοι τουρίστες να σκεφτούν ότι “είναι ωραίο να ποζάρουν γυμνοί μπροστά από έναν ναό στο Μπαλί, να μεθύσουν σε έναν ισλαμικό ιερό τόπο ή να χορέψουν μπροστά από ένα ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης”.

Η Gail Saltz, οικοδέσποινα του podcast “How Can I Help?”, δήλωσε ότι βλέπει και άλλους παράγοντες να παίζουν ρόλο, συμπεριλαμβανομένων των “ταξιδιών εκδίκησης” μετά από χρόνια αποκλεισμού από την πανδημία και το άγχος.

“Οι άνθρωποι έχουν αυτό το αίσθημα ότι είναι δίκαιο να μπορώ τώρα να κάνω πράγματα που δεν μπορούσα να κάνω [κατά τη διάρκεια της καραντίνας], και τα κάνω σε μεγάλο βαθμό”, είπε. “Έρχονται με τη νοοτροπία ότι [οι ξένες χώρες είναι] ένα μεγάλο πάρτι και μπορώ να κάνω ό,τι θέλω”.

Ειδικότερα, η Saltz δεν εκπλήσσεται από τον αριθμό των ανθρώπων που πιάστηκαν να χαράζουν τα ονόματά τους σε αρχαία μνημεία.

“Νομίζουν ότι είναι μια ευκαιρία να κάνουν τον εαυτό τους… αθάνατο”.

Ωστόσο, τα ντροπιαστικά πρωτοσέλιδα του φετινού καλοκαιριού μπορεί να προσφέρουν μια ευκαιρία για αλλαγή. Με κάθε νέο αδίκημα, μας υπενθυμίζεται ότι τα διεθνή ταξίδια είναι προνόμιο.

Αυτή η εγγενής αλήθεια δεν είναι πουθενά πιο εμφανής πρόσφατα από ό,τι στη Χαβάη. Καθώς οι φονικότερες πυρκαγιές στη σύγχρονη ιστορία των ΗΠΑ διέσχισαν τμήματα του Μάουι (ένας από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς στις ΗΠΑ), χιλιάδες παραθεριστές συνέχισαν να καταφθάνουν, ενώ ένας ντόπιος δήλωσε στο BBC ότι οι τουρίστες κολυμπούσαν στα “ίδια νερά στα οποία πέθαναν οι άνθρωποί μας πριν από τρεις ημέρες”.

Το προνόμιο φέρνει ευθύνη, και μπορεί κανείς μόνο να ελπίζει ότι, ακριβώς όπως μπορεί να ανατριχιάζουμε με την εικόνα #passangershaming ενός ταξιδιώτη του οποίου τα γυμνά πόδια ακουμπούν στο κεφάλι ενός άλλου, θα μάθουμε να ανατριχιάζουμε συλλογικά στη σκέψη των ταξιδιωτών που διαμαρτύρονται ότι δεν μπορούν πλέον να κάνουν ziplining στη Λαχάινα εν μέσω μιας φυσικής καταστροφής.

Το ωραίο με τα ταξίδια είναι ότι τα θαύματα του κόσμου γίνονται ακόμη πιο υπέροχα αφού τα επισκεφθείτε εσείς οι ίδιοι. Νοιαζόμαστε πιο βαθιά γι’ αυτά που γνωρίζουμε και είμαστε πιο επιρρεπείς στο να βοηθήσουμε στην προστασία τους – ή τουλάχιστον στο να μην τα καταστρέψουμε.

Η πρόσφατη ταινία Oppenheimer επισημαίνει με οξύτητα αυτό το σημείο. Σε μια αξιομνημόνευτη σκηνή, ο Αμερικανός υπουργός Πολέμου Henry Stimson αφαιρεί επιμόνως το Κιότο από τον κατάλογο των πόλεων που προορίζονταν για την ατομική βόμβα. Η αρχαία ιαπωνική πρωτεύουσα, με τους ναούς και τα μοναστήρια της, ήταν πολύτιμη για να καταστραφεί. Το ήξερε αυτό, είπε, επειδή είχε κάνει εκεί μήνα του μέλιτος. Στην ταινία, είναι μια ατάκα για γέλια, αλλά το μήνυμα είναι αληθινό. Δεν κάνουμε κακό σε ό,τι μας είναι πολύτιμο.

Αρκετοί προορισμοί έχουν υιοθετήσει μια προληπτική προσέγγιση αυτής της ιδέας. Τουριστικά κέντρα όπως το Μπαλί και η Ισλανδία ζητούν πλέον επίσημα από τους τουρίστες να υποσχεθούν να σέβονται τον πολιτισμό και το περιβάλλον τους μετά την επίσκεψή τους.

Το Παλάου απαιτεί από τους επισκέπτες να υπογράψουν μια οικολογική δέσμευση κατά την άφιξη. Οι επισκέπτες της Αυστραλίας δεν μπορούν πλέον να ανεβαίνουν στο Uluru (Ayres Rock), επειδή η χώρα το αναγνωρίζει ως ιερό χώρο των Αβοριγίνων. Εν τω μεταξύ, το Άμστερνταμ ξεκίνησε πρόσφατα μια διαφημιστική καμπάνια “stay-away” με στόχο τους μεθυσμένους Βρετανούς.

Παράλληλα, στο επίκεντρο μπαίνει και η νέα τάση “Instagram vs Reality” στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου οι άνθρωποι δείχνουν σκόπιμα το πλήθος και το χάος πίσω από τις σκηνές που είναι συνηθισμένες στα τουριστικά hotspots και συχνά παραλείπονται από τις τέλεια συντεταγμένες εικόνες και βίντεο των influencers.

Και κάθε φορά που συμβαίνει αυτό, οι παγκόσμιοι θησαυροί μας θα είναι λίγο πιο ασφαλείς.

Πηγή: BBC