Το νέο πρόσωπο της Βαρσοβίας

Την πρώτη μου αίσθηση για τη Βαρσοβία την απέκτησα από το Δεκάλογο του Κισλόφσκι. Ένα μείγμα θλίψης, βωβού πόνου και ιστορικού φορτίου που πλανιόταν πάνω από την πόλη. Άχρωμα τοπία, σχεδόν θλιβερά και άνθρωποι που έμοιαζαν να υπομένουν.

Η πρωτεύουσα της Πολωνίας είναι ίσως η πιο πονεμένη πόλη της Ευρώπης. Η πιο δραματική πτυχή του δεύτερου Παγκόσμιου πολέμου εδώ γράφτηκε. Με το απίστευτο μένος του Χίτλερ  να αφανίσει από προσώπου γης μια ολόκληρη ένδοξη πόλη. Να την ισοπεδώσει. Από την ιστορική πόλη δεν έμεινε όρθιο απολύτως τίποτε.

Οι Γερμανοί βομβάρδισαν μέχρι τέλους ένα υπέροχο μεσαιωνικό αστικό τοπίο και οι άνθρωποι της, οι κάτοικοι αυτής της πόλης οδηγήθηκαν στο θάνατο. Από τις βόμβες και από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης που φτιάχτηκαν μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά. Περίπου 650 χιλιάδες Πολωνοί αφανίστηκαν. Η ιδέα να μεταφερθεί αλλού μετά τον πόλεμο η πρωτεύουσα για λόγους παρηγοριάς δεν άρεσε σε όσους απέμειναν ζωντανοί και ορκίστηκαν να αναστήσουν την πόλη τους από τα ερείπια χάρη σε φωτογραφίες και αναμνήσεις.

Και αυτό έγινε. Η πόλη, το ιστορικό της κέντρο, ξαναχτίστηκε πέτρα-πέτρα και η Unesco το ανακήρυξε μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς.

Ακολούθησε η εποχή των Ρώσων, η παράδοση στο Ανατολικό μπλοκ, άλλη μια παράξενη εποχή στην ιστορία μιας χώρας που πάντα κάποιοι επιβουλεύονταν. Θυμάμαι έντονα την εποχή των ναυπηγείων Γκτάνσκ, το Λεχ Βαλέσα και την Αλληλεγγύη του, στις ασπρόμαυρες τηλεοράσεις μας του εβδομήντα, που κατέστειλαν οι Σοβιετικοί με τη δικτατορία Γιαρουζέλσκι.

Ήταν λογικό λένε σήμερα οι ντόπιοι να πάνε κατευθείαν τα πράγματα προς την άλλη πλευρά. Να γίνει ταχύτατα η πρώτη πρώην ανατολική χώρα που μπήκε στο Νάτο, να δυτικοποιηθεί τόσο έντονα, να συντηρητικοποιηθεί, να εμφανιστούν στις μέρες μας νεοναζί που πίνουν νερό στον άνθρωπο που κατέστρεψε τη χώρα τους, να αποκτήσει λαϊκιστικές κυβερνήσεις που επιχειρούν ακραία συντηρητική στροφή, να αρνείται να δεχτεί πρόσφυγες, να γίνεται ο διαρκής δαχτυλοδειχτούμενος εταίρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μια χώρα με πολλές αντιφάσεις και συντηρητικό πρόσωπο.

Η Βαρσοβία σήμερα είναι ένα υπόδειγμα ευρωπαϊκής μεγαλούπολης. Αν γνωρίζεις την ιστορία των τελευταίων εξήντα χρόνων και αντικρίσεις την πόλη από ψηλά θα εκπλαγείς. Ένα απέραντο εργοτάξιο γερανών που χτίζουν παντού ουρανοξύστες και νέες γειτονιές που δεν έχουν να ζηλέψουν σε τίποτε εκείνες του Λονδίνου ή του Αμβούργου.

Το ποτάμι, ο Βιστούλας, αποτελεί το νέο λαμπρό πεδίο ανάπτυξης της πόλης. Εκεί η ζωή θριαμβεύει με το που πιάνει άνοιξη και χιλιάδες, κυριολεκτικά, άνθρωποι μετά τη δουλειά τα απογεύματα ξαπλώνουν στις κοίτες του, απολαμβάνουν μια παγωμένη μπύρα σε pop-up bars, ή ψήνουν σε αυτοσχέδιες ψησταριές μέχρι το ξημέρωμα. Ψηλά πάνω από τις γέφυρες η θέα είναι μοναδική σε αυτό το μωσαϊκό χαράς και ζωής. Υπέροχες πολυκατοικίες με παράθυρα και μπαλκόνια συγκλονιστικής θεάς μοσχοπουλιούνται στην νέα άρχουσα τάξη της πόλης.

Πιο κάτω στην συνοικία της Praga, μια πρώην υποβαθμισμένη φτωχική και επικίνδυνη γειτονιά, απολειφάδι της κομμουνιστικής εποχής η αλλαγή είναι τεράστια. Ολόκληρα τετράγωνα ισοπεδώνονται και στη θέση τους χτίζονται μοντέρνα συγκροτήματα οικοδομών, εμπορικά κέντρα, συγκροτήματα γραφείων. Το νέο Eldorando της πόλης είναι εδώ. Καλλιτέχνες έχουν έρθει από χρόνια και άνοιξαν τα studio τους, ψαγμένα bar και εστιατόρια ξεπηδούν διαρκώς, η τιμή της στέγης ανεβαίνει ραγδαία.

Στο κέντρο, γύρω από το σιδηροδρομικό σταθμό και το περίφημο παλάτι των τεχνών και των επιστημών, που δώρισε ο Στάλιν στην πόλη, ένα απομεινάρι της πυγμής μιας άλλης εποχής, που παρόμοια του συναντάς στη Μόσχα, άλλοτε στα ψηλότερα κτίρια της Ευρώπης, με φοβερή θέα από την βεράντα του 33ου ορόφου σε όλη την πόλη. Γύρω του χτίζονται τα σύμβολα της νέας δύναμης και εξουσίας. Ουρανοξύστες που θυμίζουν το skyline του Μανχάταν, του Χονγκ Κονγκ και του Τόκιο, με λογότυπα πολυεθνικών να ανάβουν τις νύχτες στους τελευταίους ορόφους τους. Και εμπορικά κέντρα. Πολλά και μεγάλα.

Οι Πολωνοί ζουν μια εποχή τρελής ανάπτυξης. Το αισθάνεσαι παντού. Το χρήμα εισρέει με ορμή στην πόλη. Κόντρα στη νέα ηχηρή δύναμη, η παλιά σιωπή σιωπή της Ιστορίας. Τα σημεία που προδίδουν το τι έγινε, η Εβραϊκή κοινότητα που καταστράφηκε από το μένος του Ναζισμού, ο Σοπέν και Κοπέρνικος. Τα σύμβολα μιας πορείας αιώνων. Η Παλιά και η Νέα Πόλη, όπου πλάι σε υπέροχα μικρά ιστορικά πανέμορφα μπιστρό φιγουράρουν με αναίδεια αλυσίδες φαστφουντάδικων και γνωστών καφέ. Το νέο και το παλιό σε μια παράξενη σύμπραξη. Και βέβαια ένας κρυφός απότοκος όλων όσων πέρασαν φόβος. Που ξεπλένεται τις νύχτες σε τόνους μπύρας, στα όρια του αλκοολισμού.

Η ζωή στην πόλη διαθέτει μια μοναδική γαλήνη. Δεν θα δεις πουθενά παράνομα παρκαρισμένο, μουτζουρωμένο κτίριο ή σημείο, βρωμιά στα μεγάλα πεζοδρόμια. Οι συγκοινωνίες της είναι μοναδικές και πάμφθηνες, τα ωράρια των ανθρώπων χαλαρά, ξεκινούν μετά τις 9 το πρωί, οι νέοι μοιάζουν ευτυχισμένοι στα δεκάδες υπέροχα πάρκα της.

Η Βαρσοβία είναι το υπόδειγμα μιας μεταμόρφωσης μιας πονεμένης πόλης σε πόλη σύμβολο της νέας εποχής. Ένα κράμα πείσματος, επιμονής και πίστης σε ένα καλύτερο αύριο, μετά από τόσα στενάχωρα χθες. Αν σου έλεγε κάποιος ότι αυτή η πόλη δεν υπήρχε καν πριν εξήντα χρόνια, ότι αυτή η πόλη τα χρόνια του κομμουνισμού έζησε στο πετσί της την τιμωρία της απειθαρχίας, ότι αυτή η πόλη πριν είκοσι χρόνια έψαχνε σαν χαμένη το μέλλον της, ίσως και να μην το πίστευες.

Μην χάσεις:

–Την Mokotów district. Την πιο hipe γειτονιά στο κέντρο με design, νέους σχεδιαστές, υπέροχα μέρη για πρωϊνό και όλες τις ψαγμένες φίρμες του εξωτερικού μαζεμένες σε λίγους δρόμους.

–Το ποτάμι στο ηλιοβασίλεμα. Ανέβα σε ένα από τα παρκαρισμένα ποταμόπλοια και δες τον κόσμο να γελά με μια πολωνέζικη μπύρα στο χέρι. Αριστούργημα.

–Τη Hala Koszyki. Μια παλιά αγορά τροφίμων που μετασχηματίστηκε εντυπωσιακά σε ένα τόπο με άπειρες προτάσεις φαγητού και food market. Όπως φανταζόμαστε ότι θα γίνει η Μοδιάνο.

-Τα εξαιρετικά μικρά μέρη για πρωϊνό που βρίσκονται σε όλη την πόλη. Οι ντόπιοι τα λατρεύουν και δικαιολογημένα…

Στη Βαρσοβία ταξιδέψαμε με την ευγενική χορηγία της Aegean Airlines. Η Aegean πετά από την Αθήνα για τη Βαρσοβία και την Κρακοβία με τιμές που ξεκινούν από 57 ευρώ.