Πάνω από 60 πόλεις στον κόσμο βάζουν φόρους στους τουρίστες – Πώς αξιοποιούνται τα έσοδα;

Τον Απρίλιο του 2024 η Βενετία ξεκίνησε το αμφιλεγόμενο πείραμά της να χρεώνει τους ταξιδιώτες με 5 ευρώ για να επισκέπτονται την πόλη σε ορισμένες από τις πιο πολυσύχναστες ημέρες του έτους.

Ωστόσο, δεν είναι μόνο η Βενετία, με τα 30 εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως, που ενδιαφέρεται να δοκιμάσει νέους φόρους στον τουρισμό.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ένα συμβούλιο στην κομητεία του Κεντ συνέστησε την καθιέρωση ενός τουριστικού φόρου για τις διανυκτερεύσεις στην κομητεία. Στη Σκωτία, φαίνεται πιθανό ότι οι επισκέπτες του Εδιμβούργου θα πληρώνουν τέλος μέχρι το 2026, ενώ η κυβέρνηση της Ουαλίας σχεδιάζει να εισαγάγει παρόμοια νομοθεσία αργότερα φέτος.

Υπάρχουν περισσότεροι από 60 προορισμοί σε όλο τον κόσμο στους οποίους εφαρμόζεται ήδη αυτού του είδους ο φόρος. Αυτοί ποικίλλουν από έναν πανεθνικό φόρο στην Ισλανδία μέχρι διάφορες πόλεις στις ΗΠΑ. Ορισμένοι ισχύουν εδώ και πολύ καιρό (η Γαλλία ήταν η πρώτη χώρα το 1910), αλλά οι περισσότεροι θεσπίστηκαν κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας ή των τελευταίων δύο ετών.

Προτού η πανδημία χτυπήσει πραγματικά (και ο τουρισμός τεθεί σε αναμονή), το 2020 χαρακτηρίστηκε από μια εφημερίδα ως η «χρονιά του τουριστικού φόρου»”, καθώς το Άμστερνταμ προστέθηκε σε έναν ολοένα αυξανόμενο κατάλογο προορισμών, στον οποίο περιλαμβάνονται το Παρίσι, η Μάλτα και το Κανκούν, που χρεώνουν τους επισκέπτες για την απλή επίσκεψή τους.

Οι επιπτώσεις

Η εισαγωγή αυτών των τουριστικών φόρων υπήρξε συχνά αμφιλεγόμενη, με τους φορείς του κλάδου να εκφράζουν ανησυχίες σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις στο τουριστικό εμπόριο.

Και φαίνεται ότι η σχέση μεταξύ αυτών των εισφορών και του αριθμού των επισκεπτών δεν είναι απλή, με διάφορες μελέτες να καταλήγουν σε διαφορετικά συμπεράσματα. Για παράδειγμα, ορισμένοι έχουν υποστηρίξει ότι οι τουριστικές εισφορές εμπόδισαν τον διεθνή τουρισμό στις Βαλεαρίδες και στις Μαλδίβες και ότι μπορεί να αποτρέψουν τους ανθρώπους από τη συμμετοχή στον εγχώριο τουρισμό.

Ωστόσο, σε ένα από τα πιο δημοφιλή σημεία τουρισμού με εισφορά στον κόσμο, τη Βαρκελώνη, ο αριθμός των επισκεπτών αυξάνεται σταθερά, με τους επισκέπτες των ξενοδοχείων να αυξάνονται από 7,1 εκατομμύρια το 2013 σε 9,5 εκατομμύρια το 2019.

Στην πραγματικότητα, η σχέση μεταξύ της εισφοράς επισκεπτών και της τουριστικής ροής είναι τόσο πολύπλοκη που δεν υπάρχει ενιαία άποψη, ακόμη και εντός της ίδιας χώρας. Η Ιταλία είναι μία από τις πιο μελετημένες, και τα αποτελέσματα είναι και εκεί αντιφατικά.

Μια άλλη μελέτη, που εξετάζει τρία γειτονικά ιταλικά παραθαλάσσια σημεία, διαπιστώνει ότι μόνο σε έναν προορισμό η εισφορά επισκεπτών μείωσε την τουριστική ροή. Και μια μελέτη για τις ιταλικές πόλεις Ρώμη, Φλωρεντία και Πάντοβα δείχνει ότι οι πόλεις αυτές δεν έχουν βιώσει αρνητικές επιπτώσεις ούτε όσον αφορά την εγχώρια, ούτε τη διεθνή ζήτηση.

Έτσι, ο αντίκτυπος των τουριστικών φόρων στον αριθμό των επισκεπτών είναι ασαφής.

Η αξιοποίηση των εσόδων

Αλλά τι γίνεται με άλλες επιπτώσεις, όπως τα πιθανά οφέλη από τη δαπάνη των εσόδων που συγκεντρώνονται; Στο πλαίσιο ενός εν εξελίξει ερευνητικού έργου, το CNN εξέτασε επτά διαφορετικούς προορισμούς, στους οποίους επιβάλλονται τουριστικοί φόροι προκειμένου να καταστεί σαφές πώς ξοδεύονται τα χρήματα που συγκεντρώνονται.

Για τους περισσότερους προορισμούς, τα έσοδα από τους τουριστικούς φόρους χρησιμοποιούνταν για τη χρηματοδότηση του μάρκετινγκ και του branding – άρα επενδύονταν άμεσα στην προώθηση περισσότερου τουρισμού. Τα έσοδα χρησιμοποιήθηκαν επίσης συνήθως για τη χρηματοδότηση τουριστικών υποδομών, από δημόσιες τουαλέτες και μονοπάτια για περπάτημα ή ποδηλασία μέχρι ένα συνεδριακό κέντρο πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων στην κομητεία Orange της Φλόριντα.

Στις Βαλεαρίδες, τα έσοδα τείνουν να πηγαίνουν σε έργα που μετριάζουν τις αρνητικές επιπτώσεις του τουρισμού στο περιβάλλον, τον πολιτισμό και την κοινωνία των νησιών. Σε αυτά περιλαμβάνονται η διαχείριση των αποβλήτων, η διατήρηση των φυσικών οικοτόπων και των ιστορικών μνημείων και η κοινωνική στέγαση.

Σε γενικές γραμμές, όμως, οι φόροι στον τουρισμό έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία σε όλους τους προορισμούς που εξετάστηκαν και υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι οι τουρίστες αποθαρρύνονται από την επίσκεψή τους. Η έρευνα δείχνει επίσης ότι όταν οι τουρίστες ενημερώνονται για το σκοπό για τον οποίο χρησιμοποιείται ο φόρος – και όταν αυτός σχετίζεται άμεσα με τη βελτίωση της εμπειρίας τους ή την ενίσχυση του βιώσιμου τουρισμού – είναι πρόθυμοι να αποδεχθούν και να πληρώσουν τον φόρο.

Ημερήσιοι εκδρομείς

Για πολλούς τουριστικούς προορισμούς, το σημαντικότερο πρόβλημα δεν είναι οι τουρίστες που διανυκτερεύουν, αλλά οι ημερήσιοι επισκέπτες, οι οποίοι χρησιμοποιούν τους τοπικούς πόρους, ενώ συνεισφέρουν ελάχιστα οικονομικά. Για τους λόγους αυτούς, οι φόροι θα μπορούσαν επίσης να χρησιμοποιηθούν για την αποτροπή των ημερήσιων επισκέψεων και την ενθάρρυνση της μεγαλύτερης διαμονής.

Η Βενετία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή αυτής της αλλαγής. Και τον Απρίλιο του 2024, μετά από μακρές συζητήσεις μεταξύ της τοπικής αρχής, των κατοίκων και των ιδιοκτητών επιχειρήσεων, η Βενετία ξεκίνησε μια δοκιμαστική εφαρμογή ενός φόρου ημερήσιων επισκεπτών (το λεγόμενο «τέλος πρόσβασης»).

Πίσω στο Κεντ, μπορεί να χρειαστεί περισσότερος χρόνος για να υλοποιηθούν τέτοια ριζοσπαστικά σχέδια. Σε αντίθεση με τη Σκωτία και την Ουαλία, στην Αγγλία δεν υπάρχουν επί του παρόντος εθνικά σχέδια για τη θέσπιση τουριστικών φόρων.

Πηγή: CNN