Βηρυτός: H μπερδεμένη καρδιά της Μέσης Ανατολής

Ήχος από κόρνες. Ένας διαρκής, διαπεραστικός ήχος που κουβαλάς στα αυτιά σου όσο βρίσκεσαι σε αυτή τη μυθική πόλη της Μέσης Ανατολής. Αυτό είναι το δικό της soundtrack. Στη Βηρυτό κορνάρουν όλοι διαρκώς. Οι ταξιτζήδες που θέλουν να σε πάρουν πελάτη, αφού παζαρέψεις την τιμή πριν μπεις μέσα, οι οδηγοί, που οδηγούν στέλνοντας μηνύματα στο κινητό ή έχοντας ένα μωρό αγκαλιά, οι φορτηγατζήδες που μπαίνουν στον ένα και μοναδικό θαλάσσιο δρόμο που διασχίζει περιμετρικά την πόλη, τα μηχανάκια που κάνουν μανούβρες για να κινηθούν στο μεγαλύτερο μποτιλιάρισμα που μπορείς να φανταστείς. Για 40 χιλιόμετρα μπορείς χαλαρά να κάνεις δυόμιση ώρες σε ώρα αιχμής.

Το μποτιλιάρισμα είναι μέρος της ζωής των κατοίκων του Λιβάνου. Από τότε που εκατομμύρια πρόσφυγες ήρθαν από τη Συρία φέρνοντας μαζί τα αυτοκίνητα τους η κατάσταση έγινε αφόρητη, λένε όλοι.

Υποδομές δεν υπάρχουν, μεγάλοι δρόμοι, περιφερειακοί. Όπως δεν υπάρχει ρυμοτομία. Η πόλη θρύλος, το Παρίσι της Ανατολής, μοιάζει μετά τον εμφύλιο να έχει μετατραπεί σε ένα από τα πιο άναρχα αστικά τοπία του πλανήτη. Χωρίς πολεοδομία, χωρίς οικοδομικά τετράγωνα, το τσιμέντο κατάπιε κάθε σπιθαμή γης. Τους γύρω λόφους, τις αμμουδιές, τα χωράφια. Χτίστηκε παντού. Άναρχα, άτσαλα, χωρίς λογική.

Χιλιάδες πολυκατοικίες σε μήκος εκατοντάδων χιλιομέτρων, συνεχόμενες πόλεις ίδιας λογικής, προεκτάσεις στην πραγματικότητα της πρωτεύουσας. Από κοντά και οι ουρανοξύστες. Που ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια παντού. Πλάι σε χλιδάτα εμπορικά κέντρα, σε μαρίνες με γιοτ και εστιατόρια που θα ζήλευε η Ευρώπη και η Αμερική. Πλάι σε κτίρια μισογκρεμισμένα ή με τρύπες από σφαίρες.

Η Βηρυτός σήμερα είναι ένα απίστευτο μωσαϊκό. Ανθρώπων, θρησκειών, εικόνων. Είναι και δεν είναι Ανατολή, είναι και δεν είναι Δύση. Έχει Χριστιανούς όλων των ειδών, Μουσουλμάνους όλων των ειδών, άθεους που δεν κηδεύονται ποτέ και δίνονται τα πτώματα τους στα πανεπιστήμια για πειράματα!

Είναι μια πόλη μπερδεμένη που καλπάζει. Θα δεις τράπεζες, ίσως τις πιο πολλές που είδα ποτέ σε μια πόλη, καθώς μετά την Ελβετία το τραπεζικό της σύστημα θεωρείται εγγύηση για κάθε είδους αποταμίευση. Κανονικού ή μαύρου χρήματος. Αλλά και μια πόλη κοσμοπολίτισσα. Το αντιλαμβάνεσαι σε κάθε της γωνιά.

Στη Βηρυτό ένα διαμέρισμα στις νέες αστραφτερές οικοδομές του κέντρου κοστίζει 2 εκατομμύρια ευρώ. Για αυτό τα νέα ζευγάρια προτιμούν τα προάστια που μπορείς να βρεις κάτι μικρό με 200 χιλιάρικα, ακόμα και αν χρειάζεται να ξοδεύεις κάθε μέρα ένα τετράωρο μέσα στο αυτοκίνητο για να πας στη δουλειά σου και πίσω. Όλοι πάντως έχουν τουλάχιστον δυο σπίτια.

Στα περίχωρα της θα δεις το μοναδικό καζίνο που επιτρέπεται να πηγαίνει ο Αραβικός κόσμος, θα δεις προσφυγικούς καταυλισμούς Παλαιστινίων, κλειστά στρατόπεδα που ελέγχει η Χεσμπολάχ, θα δεις το νότο της χώρας ένα τμήμα να έχει καταληφθεί από το Ισραήλ για το νερό, θα δεις στις ταράτσες μεγάλα ντεπόζιτα, σε μια χώρα που δεν είχε ποτέ πρόβλημα με το νερό, θα δεις όμως και το ρεύμα να κόβεται κάθε μέρα για ώρες και ιδιωτικές εταιρίες να αναγκάζουν τους κατοίκους να παίρνουν πληρώνοντας ξανά από τις δικές τους γεννήτριες ό,τι το κράτος δεν μπορεί να τους δώσει. Ή δεν θέλει. Θα δεις ολόκληρες περιοχές της χώρας να ελέγχονται από θρησκευτικές ή πολιτικές μειονότητες. Μοιρασμένες.

Οι ντόπιοι λένε πως η διαφθορά στη χώρα δεν έχει τέλος αλλά την έχουν συνηθίσει καθώς στην κυβέρνηση και στα πόστα εναλλάσσονται τα ίδια πρόσωπα δεκαετίες. Οι ίδιοι άνθρωποι που καταδίκασαν τη θρυλική πόλη σε ένα χαοτικό συνονθύλευμα τσιμέντου και γυαλιού. Που επιτρέπουν να χτιστεί και η τελευταία αμμουδιά της πόλης, παρά τις αντιδράσεις των κατοίκων της. Άλλωστε η θάλασσα της από χρόνια δεν κολυμπιέται λόγω της ρύπανσης.

Στη Βηρυτό θα δεις πανάκριβα αυτοκίνητα που πουλιούνται πολύ πιο φθηνά από την Ευρώπη λόγω χαμηλών φόρων. Θα δεις πανάκριβα καταστήματα ρούχων και ειδών σπιτιού, που δεν μπορείς καν να τα κοιτάξεις. Θα δεις διαμερίσματα στις νέες πολυκατοικίες βγαλμένα από περιοδικά ντεκό. Θα δεις εστιατόρια που δεν μπορείς να πλησιάσεις τον κατάλογο τους λόγω τιμών.

Άλλες φορές θα νομίζεις ότι παίζεις στο Homeland και άλλες σε αστραφτερό Χολιγουντιανό φιλμ. Θα δεις χιλιάδες φορτηγά να μεταφέρουν εμπορεύματα σε χώρες του Κόλπου, αφού αυτή είναι η πύλη του  αραβικού κόσμου, άπειρα διυλιστήρια πετρελαίου στις παρυφές της πόλης, τουρίστες που κοιτάζουν με περιέργεια αυτό το παράξενο κράμα Ανατολής και Δύσης. Θα φας συγκλονιστικό φαγητό, θα δεις ορθόδοξες, καθολικές εκκλησίες και τζαμιά ακριβώς στο ίδιο τετράγωνο, συρματοπλέγματα γύρω από τα περισσότερα δημόσια κτίρια, μπλόκα με οπλισμένους στρατιώτες σε κάθε γωνία, προάστια που σου λένε μην πας, και άλλα που κάνουν το Τόκιο και τη νέα Υόρκη να ζηλεύουν.

Στο Λίβανο σήμερα οι άνθρωποι που μεγάλωσαν με τον εμφύλιο (΄75-΄90) ζουν μια εύθραυστη ισορροπία και στη μια άκρη του μυαλού τους είναι ο φόβος. Αλλά και η αγάπη για τη ζωή. Που αποτυπώνεται στην τρελή ανάπτυξη και δεν αποτυπώνεται στο 30% της ανεργίας. Εδώ τις βαριές δουλειές τις κάνουν μόνο ξένοι.

Η Βηρυτός του σήμερα δεν έχει σχέση παρά μόνο μακρινή με τη θρυλική πόλη που ήταν κάποτε. Είναι μια μπερδεμένη Μητρόπολη στην άκρη της λεκάνης της Μεσογείου που αξίζει να ανακαλύψει κανείς, για το χθες, το σήμερα και κυρίως το άγνωστο αύριο που την περιμένει. Κρύβει γοητεία και απογοήτευση. Μυστήριο και αναμονές. Συντηρεί και γκρεμίζει το μύθο της ταυτόχρονα.

Στη Βηρυτό ταξιδέψαμε με την ευγενική χορηγία της Aegean Airlines, που πετά εκεί απευθείας από την Αθήνα, στο πλαίσιο της διπλωματίας των πόλεων του δήμου Θεσσαλονίκης.