4 Μουσεία που ίσως να μην καταφέρουμε να επισκεφθούμε ποτέ

της Κύας Τζήμου

Στην πόλη μας -και στην Ελλάδα γενικότερα- η λειτουργία των Μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων είναι μια πονεμένη ιστορία λόγω έλλειψης προσωπικού. Αν προσθέσεις και την απουσία περιπτέρων tourist imformation αλλά και την απουσία φυλλαδίων πληροφοριών των Μουσείων και των Αξιοθέατων θα λέγαμε ότι είναι θαύμα που οι τουρίστες στην πόλη βρίσκουν άκρη… Θα μου πείτε εδώ οι κάτοικοι και αγνοούν πλήρως και την ύπαρξη πολλών μνημείων αλλά και μουσείων της πόλης. Βρήκαμε μερικά από αυτά που οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν, αλλά και ακόμη και να θέλουν δεν θα μπορούσαν να τα επισκεφθούν αφού οι ώρες λειτουργίας τους απευθύνονται σε άνεργους, συνταξιούχους και μαθητές (για επισκέψεις με το σχολείο τους).

1. Άγριας πανίδας και ενυδρείων γλυκών υδάτων

«Είκοσι χρόνια µένω στο Φοίνικα, ποτέ δεν είχα ακούσει ότι υπάρχει εδώ κάποιο µουσείο», ήταν η πρώτη αντίδραση µιας κυρίας στην περιοχή όταν τη ρώτησα για οδηγίες. «Υπάρχει», επέµενα εγώ. «Αφού το έχουν επισκεφτεί τόσα σχολεία». Πράγµατι. Εκεί θα δεις περισσότερα από 250 είδη άγριας πανίδας, ενώ από το 2007 έχουν εγκατασταθεί και ενυδρεία όπου φιλοξενούνται 25 είδη ψάρια του γλυκού νερού (γριβάδι, γουλιανός, περκί κ.α.). Η συλλογή αρπακτικών θεωρείται από τις καλύτερες στην Ελλάδα. Ψάξε να βρεις τον Βασιλαετό. Υπάρχουν µόνο 2-3 ζευγάρια σε όλη τη χώρα. Στις δύο βιτρίνες θα δεις αποµιµήσεις υγροτόπων και δάσους. Τα περισσότερα από τα ταριχευµένα ζώα χρονολογούνται από τη δεκαετία του ’50, όταν άρχισε να δηµιουργείται η συλλογή από τον τότε καθηγητή Ι. Παπαϊωάννου για τις εκπαιδευτικές ανάγκες των φοιτητών του τµήµατος ∆ασολογίας. Τότε ακόµη υπήρχε αφθονία σε διάφορα είδη πανίδας και για αυτό γινόταν πολλές ταριχεύσεις. Σήµερα, ταριχεύονται µόνο είτε εκτρεφόµενα ζώα, όπως ελάφια, είτε σκοτωµένα και δηλητηριασµένα. Το Μουσείο δηµιουργήθηκε από το Εργαστήριο Άγριας Πανίδας και Ιχθυοπονίας Γλυκέων Υδάτων του Αριστοτέλειου και λειτουργεί κυρίως χάρη στο µεράκι καθηγητών και φοιτητών.

Θα το βρεις: Θυµάσαι πού ήταν το παλιό Fena Stock; Λοιπόν, παραδίπλα, ∆ηµοκρίτου και Μοσχοβίτη γωνία, υπάρχει µια πινακίδα «Σχολή ∆ασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ». Μην περιµένεις να δεις πινακίδα για το Μουσείο. Μπες από τη µεγάλη είσοδο µε το αυτοκίνητο καθώς έχει άπλετο χώρο για πάρκινγκ. Το Μουσείο βρίσκεται στο κτίριο Α. Τηλ. 2310 992686 (δρ. Νίκος Παραλυκίδης). Μέρες και ώρες λειτουργίας: Λόγω έλλειψης προσωπικού το Μουσείο είναι ανοιχτό µόνο Παρασκευή, από τις 9 π.µ. ως τις 2 µ.µ. Επίσης, επειδή ανήκει στο ΑΠΘ, το καλοκαίρι κλείνει για περίπου ένα µήνα (20 Ιουλίου µε 20 Αυγούστου). Καλό είναι πριν αποφασίσεις να το επισκεφτείς (ακόμη κι αν είναι Παρασκευή) να τηλεφωνήσεις ώστε να υπάρχει κάποιος να σε ξεναγήσει.

2. Εκµαγείων ΑΠΘ

Θυµώνεις µε τους Βρετανούς που δε µας επιστρέφουν τα Ελγίνεια; Όταν πήγες στο Παρίσι έτρεξες στο Λούβρο για να βγεις φωτογραφίες µε την Αφροδίτη (της Μήλου) και τη Νίκη (της Σαµοθράκης); Μήπως όµως δεν έχεις επισκεφτεί ακόµη το υπόγειο της Φιλοσοφικής; Τα περισσότερα εκθέµατα είναι γύψινα εκµαγεία αρχαίων γλυπτών και αντίγραφα έργων µικροτεχνία πήλινα ή µετάλλινα. Υπάρχουν επίσης αντίγραφα µινωικών, µυκηναϊκών, παλαιοχριστιανικών και βυζαντινών τοιχογραφιών.

Θα το βρεις: Στο ΑΠΘ, στο υπόγειο της Νέας Φιλοσοφικής, αλλά δυστυχώς δεν υπάρχει πινακίδα που να σε οδηγεί εκεί. Όταν µπεις, ζήτησε να ξεναγηθείς και στις τρεις αίθουσες. Θα εκπλαγείς. τηλ. 2310 997301, 997279. Μέρες και ώρες λειτουργίας: ∆ευτέρα µε Παρασκευή 9 π.µ. µε 2µ.µ.

3. Σιδηροδροµικό Mουσείο

Σου αρέσουν τα αστυνοµικά µυθιστορήµατα; Τα ταξίδια µε τρένο; Τα µουσεία; Εκεί πιάνεις 3 στα 3, αφού εκτός από την ιστορία του σιδηροδρόµου µπορείς να δεις και το θρυλικό βαγόνι του «Οριάν Εξπρές». Το Σιδηροδρομικό Μουσείο Κορδελιού Θεσσαλονίκης εγκαινιάστηκε το 2001 και στεγάζεται στο αναπαλαιωμένο κτίριο του 1891, το οποίο κατασκευάσθηκε το 1891 από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Pierro Arrigoni, στην περιοχή Διαλογής Κορδελιού, στην ιστορική «Στρατιωτική Στάση», ενός μικρού Σιδηροδρομικού Σταθμού με μεγάλη ιστορία. Το Μουσείο είναι και έδρα της Λέσχης του Συλλόγου Φίλων του Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης, έχει αναλάβει και τη λειτουργία του. Στον περίβολο του σταθμεύει ένα από τα πιο διάσημα βαγόνια του «Orient Express», το βαγόνι-ρεστοράν που είναι αγγλικής κατασκευής και χρονολογείται από το 1900. Αποτέλεσε κομμάτι του αυθεντικού Όριεντ Εξπρές, που από το 1883 ταξίδευε με αφετηρία το Παρίσι και έφτανε ως την Κωνσταντινούπολη. Το βαγόνι αυτό, μετά από παραχώρηση του ΟΣΕ, ανακαίνισαν οι «Φίλοι του Σιδηρόδρομου Θεσσαλονίκης». Εντός του κτιρίου το παρελθόν αναβιώνει μέσα από χάρτες, στολές, σάλπιγγες μετάδοσης ακουστικών σημάτων, σήμαντρα ακύρωσης εισιτηρίων, μαγνητικά τηλέφωνα, τηλέγραφο, φανάρια, ρολόγια, γραφεία, γραφομηχανές, σημάνσεις, εργαλεία, αρχειακό υλικό και ένα έπιπλο-νιπτήρα από το «βασιλικό συρμό».

Θα το βρεις: Προσοχή! Στην οδό Νέας Μοναστηρίου, στον αριθµό 7Β και όχι στη Μοναστηρίου. Τηλ. 2310 599134 Μέρες και ώρες λειτουργίας: ∆ευτέρα µε Παρασκευή 8.30 π.µ. µε 1 µ.µ . 4. Μουσείο Ύδρευσης

Αν εξαιρέσεις την μαθητιώσα νεολαία της πόλης που σίγουρα έχει επισκεφθεί τουλάχιστον μια φορά το Μουσείο Ύδρευσης, ο χώρος παραμένει ένας τόπος άγνωστος για τους περισσότερους Θεσσαλονικείς, που μπορεί να έχουν ακούσει γι΄αυτό αλλά οι περισσότεροι δεν το έχουν επισκεφθεί ποτέ. Καθόλου περίεργο που στις οδηγίες που αναζήτησε μια φίλη για να φτάσει εκεί με το αυτοκίνητό της, η περιοχή αναφερόταν ως “μπουρδελότσαρκα”. Τοποθετημένο σε μια περιοχή εξαιρετικά αδικημένη και παραμελημένη που προσπαθεί να προσελκύσει κόσμο εδώ και πολλά χρόνια, εντάσσεται στην “κατάρα” της περιθωριοποίησης των κτιρίων της Δυτικής εισόδου. Σαν υποδειγματική μπορεί να χαρακτηριστεί η αναστήλωση του παλιού Κεντρικού Αντλιοστασίου του άλλοτε Οργανισμού Υδρεύσεως Θεσσαλονίκης (σήμερα Ε.Υ.Α.Θ. Α.Ε.) και η μετατροπή σε Μουσείο Ύδρευσης. Το συγκρότημα κατασκευάστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα (1890-94) από Βέλγους Τεχνικούς μια που τη διαχείριση και εκμετάλλευση του έργου της υδροδότησης της Θεσσαλονίκης είχε αναλάβει τότε η Οθωμανική Εταιρεία Υδάτων (Compagnie Ottomane des Eaux de Salonique), την οποία είχαν ιδρύσει Βέλγοι κεφαλαιούχοι το 1888 με έδρα την Κωνσταντινούπολη. Μέχρι το 1929 το αντλιοστάσιο λειτούργησε με δύο ατμοκίνητες αντλίες, μετά τοποθετήθηκαν πετρελαιοκίνητες μηχανές και μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο λειτουργούσε με δυο ηλεκτροκίνητες αντλίες. Ο νεότερος αυτός μηχανολογικός εξοπλισμός, που διατηρείται έως σήμερα, εξασφάλισε μέχρι τη δεκαετία του 1960 την κίνηση των πέντε αντλητικών συγκροτημάτων, που στη συνέχεια τροφοδοτήθηκαν από το δίκτυο της ΔΕΗ και λειτούργησαν αδιάκοπα έως και το 1978. Το 1984 ο Οργανισμός Ύδρευσης αποφάσισε τη μετατροπή του σε μουσείο και το 1987, μετά από πρόταση της 4ης Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού, χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο. Το έργο αποκατάστασής του εντάχθηκε στον Οργανισμό Πολιτιστικής Πρωτεύουσας και ολοκληρώθηκε το 2000 μετά την πλήρη αποκατάσταση των τριών κτιρίων του ιστορικού συνόλου μαζί με το μηχανολογικό τους εξοπλισμό και τη διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου συνολικής έκτασης 3.000 τ.μ. Εκεί θα δεις μηχανήματα, αντλίες και ηλεκτρογεννήτριες καθώς και δυο ατμοκίνητες μονάδες που χρησίμευαν για την άντληση του νερού έως το 1929. Σήμερα λειτουργεί και σαν χώρος εκθέσεων. Στον αύλειο χώρο, στο αποκαλούμενο Πάρκο του Νερού, όπου εκτίθενται ιστορικά αντλητικά συγκροτήματα και αγωγοί νερού, πραγματοποιούνται συναυλίες και πολιτιστικά δρώμενα. Λιγότερα από όσα θα θέλαμε, μια και στα εγκαίνεια τους είναι η μόνη ευκαιρία που έχουμε να το επισκεφτούμε πέραν του αυστηρού ωραρίου του.

Θα το βρεις: Στη δυτική είσοδο της πόλης. 26ης Οκτωβρίου 49. περιοχή ΦΙΞ, Σφαγεία. Τηλ. 2310 514029. Μέρες και ώρες λειτουργίας: ∆ευτέρα – Παρασκευή 10 π.µ. µε 2 µ.µ.