90 χρόνια πάθους και σχεδόν τα μισά μαζί

Λέξεις: Κωνσταντίνος Ζέρβας

To 1926 ήταν μια σημαντική χρονιά για τη Θεσσαλονίκη. Αρχίζοντας να επουλώνει τις πληγές του ’22 κι ενσωματώνοντας το δυναμικό προσφυγικό στοιχείο βλέπει πια το μέλλον με αισιοδοξία κι εξωστρέφεια. Ιδρύεται το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, η Διεθνής Έκθεση. Η Shell ανοίγει τα πρώτα της καταστήματα. Δημιουργούνται Σύλλογοι, όπως ο Μουσικοχορευτικός Σύλλογος Σιδηροδρομικών «Ο Θερμαϊκός», ο Μορφωτικός Αθλητικός Σύλλογος ΑΕΤΟΣ, η Μορφωτική Ένωσις Νεολαίας Τούμπας (ΜΕΝΤ), και ο Απόλλων Καλαμαριάς.

Η επιθυμία του προσφυγικού στοιχείου της πόλης να οργανώσει την καινούρια του ζωή στα ίδια πρότυπα με αυτά που άφησε πίσω του, παρά τις ακόμη εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, οδήγησε εκείνη τη χρονιά στην ίδρυση ενός αθλητικού Συλλόγου που θα αποτελούσε τη συνέχεια αυτού που είχε τις ρίζες του στις γειτονιές του Πέραν, στην καρδιά της Κωνσταντινούπολης.

Από την αρχική μήτρα λοιπόν της Αθλητικής Ένωσης Κωνσταντινουπολιτών Θεσσαλονίκης, τον Απρίλιο του 1926 γεννήθηκε ο Πανθεσσαλονίκειος Αθλητικός Όμιλος Κωνσταντινουπολιτών.

Με τα χρόνια ενσωματώνει στις τάξεις του ένα πολυάριθμο ανθρώπινο δυναμικό (αθλητές, παράγοντες, φιλάθλους) από όλη τη διαστρωμάτωση της πόλης. Με συνδετικό κρίκο πάντοτε το προσφυγικό στοιχείο (μικρασιάτικο, ποντιακό, αρμένικο). Η πορεία του Συλλόγου θα συνδεθεί άρρηκτα και δυναμικά με το αθλητικό και κοινωνικό γίγνεσθαι της πόλης. Σημαδεύει την πορεία της, αλλά και αντίστροφα επηρεάζεται από αυτήν.

Στη διοίκηση του Συλλόγου, τις πρώτες δεκαετίες της ζωής του, και σε εποχές καθαρά ερασιτεχνικού αθλητισμού, έβαλαν τη σφραγίδα τους διακεκριμένες προσωπικότητες της πόλης. Εκείνα τα χρόνια άλλωστε η απονομή υψηλού διοικητικού αξιώματος σε αθλητικό σύλλογο της αίγλης του ΠΑΟΚ, ήταν προαπαιτούμενη η κοινωνική αποδοχή και καταξίωση. (Σε αντίθεση με τις μέρες μας που είναι μάλλον επιδιωκόμενη).

Και ίσως η πιο ουσιαστική προσφορά εκείνων των παραγόντων αλλά και όλης της οικογένειας του ΠΑΟΚ είναι η δημιουργία των υποδομών του. Το γήπεδο της Τούμπας, είναι ίσως ό,τι πιο αναγνωρίσιμο για τους φίλους του ποδοσφαίρου. Ανεγέρθηκε σε έκταση που αγοράσθηκε από το Ταμείο Εθνικής Άμυνας, όταν το παλιό γήπεδο του στην περιοχή Συντριβανίου απαλλοτριώθηκε για την ανέγερση της Θεολογικής Σχολής. Όσο ακόμα ο ΠΑΟΚ αγωνιζόταν στο παλιό του γήπεδο, το 15% των εισπράξεων κάθε αγώνα πήγαιναν στο ταμείο της επιτροπής του νέου γηπέδου. Και συνεχίσθηκε, μέσω του «Λαχείου υπέρ ανεγέρσεως του νέου σταδίου του ΠΑΟΚ». Πολλοί φίλοι του ΠΑΟΚ εργάστηκαν αφιλοκερδώς με προσωπική εργασία ακόμη και υλικά κατά τη διαδικασία της κατασκευής!

Σαράντα περίπου χρόνια αργότερα η ανέγερση του κλειστού γηπέδου στο Φοίνικα, ξεκίνησε με τη μεγάλη δωρεά από την οικογένεια Δεδέογλου του χώρου που φιλοξενεί το γήπεδο. Κυρίαρχο μέλημα ήταν ο Σύλλογος να έχει το δικό του σπίτι. Εκείνο που οι πρόσφυγες ιδρυτές της στερήθηκαν. Και που θα το προσφέρουν στις επόμενες γενιές ως βάση για συνέχιση κάθε προσπάθειας για διακρίσεις.

Η προσωπική μου σχέση με το Σύλλογο είναι βιωματική. Ο πατέρας μου Βασίλης Ζέρβας όταν γεννήθηκα ήταν πρόεδρος του ενιαίου τότε ΠΑΟΚ. Με γενικό γραμματέα το Γιώργο Παντελάκη, αντιπρόεδρο το Βαγγέλη Μυλωνά, και το Λάζαρο Τσώμο, γενικό αρχηγό. Μια γενιά τόσο σημαντικών παραγόντων που έφτιαξε τη μεγάλη ομάδα, που πρωταγωνίστησε τα επόμενα χρόνια, με τις μεταγραφές του Σαράφη, του Τερζανίδη, του Παρίδη, του Φουντουκίδη. Εκείνη η διοίκηση στύλωσε και τα πόδια της στο θέμα του Κούδα, και ποτέ δεν αποδέχθηκε την αρπαγή του από τον Ολυμπιακό. Τότε άλλωστε γεννήθηκε και η κόντρα με τον υπέρτατο αντίπαλο του Πειραιά. Και τα 23 χρόνια παράδοσης με το μοναδικό στάνταρ του πρωταθλήματος, στον μεταξύ τους αγώνα στην Τούμπα. Οι Κυριακές μου ήταν πάντα μέρες ποδοσφαίρου. Στις νίκες ήταν γιορτή. Στις ήττες κατέβαιναν νωρίς τα στόρια (πριν καλά καλά σκοτεινιάσει!) και «κατέβαινε» το τηλέφωνο. Η γκρίνια και οι …«παρενοχλήσεις» στην ομάδα είναι διαχρονικές!

Αλλά και αργότερα στο γήπεδο, η χαρά της νίκης αλλά και η στεναχώρια της ήττας. Τα συνθήματα και ο παλμός του γηπέδου. Τριάντα χιλιάδες άτομα να βρίσκονται στο ίδιο σημείο για τον ίδιο λόγο. Και η καζούρα της επόμενης μέρας στο σχολείο και στις παρέες από νικητές προς ηττημένους. Συναισθήματα για κάποιους δυσεξήγητα. Δεν μπορώ πάντως να φαντασθώ ανάλογα παρά μόνο σε εξαιρετικά σημαντικές στιγμές της ζωής μου. Άτυχοι όσοι δεν τα έζησαν ή δε θα τα ζήσουν!

Ο Σύλλογος δημιουργεί τις μεγάλες ποδοσφαιρικές ομάδες της δεκαετίας του ’50 και ’60. Το ’70 μια θρυλική ομάδα που την απολαμβάνει όλη η Ελλάδα. Ακολουθούν επιτυχίες και τίτλοι τη δεκαετία του ’80 και οι τελευταίοι στο 2000. Τη δεκαετία του ’90 είναι το μπάσκετ που αποζημιώνει τον κόσμο με επιτυχίες εντός κι εκτός Ελλάδας.

Όλα αυτά τα χρόνια στηρίζεται στον κόσμο του και σε οικονομικούς παράγοντες συγκεκριμένου βεληνεκούς. Η γενιά των εμποροβιοτεχνών και εργολάβων που κυριάρχησε οικονομικά στην πόλη μας στη δεκαετία του ‘80 και αρχές του ’90 δίνει μεν με υπερβολή την αγάπη του αλλά αφήνει και το στίγμα κακής διαχείρισης, φέρνοντας στο τέλος του κύκλου του σοβαρά προβλήματα. Τόσο για τους ίδιους τους παράγοντες όσο και για το Σύλλογο.

Η αγάπη και το πάθος του κόσμου όμως παραμένει. Και σήμερα ο Σύλλογος διατηρεί και πρωταγωνιστεί σχεδόν σε όλα τα ερασιτεχνικά αθλήματα. Στο χώρο όμως του επαγγελματικού αθλητισμού τα οικονομικά μεγέθη αλλά και οι «κανόνες» παιχνιδιού δεν επιτρέπουν στο Σύλλογο να ανταγωνισθεί με ίσους όρους και να πρωταγωνιστήσει.

Ο ποδοσφαιρικός ΠΑΟΚ σήμερα, μετά από πολλές περιπέτειες, διαθέτει ένα φιλόδοξο επενδυτή με ισχυρές οικονομικές δυνατότητες, πίστη και αγάπη στην ομάδα. Βοήθησε την ομάδα να ξεπεράσει τα οικονομικά αδιέξοδα από κακοδιαχείριση πολλών χρόνων και καλείται να βάλει τις βάσεις για τη νέα μεγάλη ομάδα που ο ίδιος αλλά και οι φίλαθλοι του με τόση αγωνία προσμένουν.

Μια ομάδα, ένας Σύλλογος γίνεται δημοφιλής κυρίως μέσα από τις αγωνιστικές επιτυχίες και τις διακρίσεις. Τις νίκες και τους τίτλους. Εντός και (κυρίως) εκτός Ελλάδας. Στον ΠΑΟΚ συμβαίνει όμως το ανορθόδοξο. Οι τίτλοι όλα αυτά τα χρόνια είναι σχετικά λίγοι. Η δημοφιλία της ομάδας όμως, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό αυξάνει. Γιατί άραγε; Είναι το αίσθημα της αδικίας από το αθηνοκεντρικό κράτος, είναι το δέσιμο των ανθρώπων με τον τόπο τους και τις αναφορές στις χαμένες πατρίδες; Είναι η έκφραση αυτού του δυναμισμού, το γεγονός ότι ανήκεις σε μια μεγάλη οικογένεια που πορεύεται μέσα από κάθε δυσκολία; Μάλλον όλα αυτά μαζί δίνουν την εξήγηση αποτελώντας πλέον γονιδιακό στοιχείο του Συλλόγου και των ανθρώπων του. Την ιστορία και την ταυτότητα νικητών.

Προφανώς και θα υπάρξουν οι αποτυχίες. Αλλωστε, μην ξεχνάμε, ότι τα χρώματα του είναι το άσπρο και το μαύρο. Το άσπρο της ελπίδας και το μαύρο του πένθους. Της αισοδοξίας και της θλίψης. Αυτών των υλικών που κουβαλούν οι ιδρυτές του Συλλόγου και οι συνεχιστές τους. Ποιος άλλωστε δε θέλει τον ΠΑΟΚ μεγάλο και τροπαιούχο; Η παρουσία δημοφιλών και επιτυχημένων αθλητικών Συλλόγων είναι απαραίτητη στην άνθιση και στην αναγνωρισιμότητα μιας πόλης. Να ευχαριστήσουμε και να τιμήσουμε λοιπόν όλους αυτούς που έκαναν τόσο σημαντικά πράγματα για τον ΠΑΟΚ, για την πόλη μας. Που έδωσαν ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής γι’ αυτόν. Κάποιοι και ολόκληρη τη ζωή τους. Με πάθος και περηφάνια. Και να ευχηθούμε το χρυσό ιωβηλαίο σε 10 χρόνια να τον βρει με περισσότερους τίτλους, και φίλους. Αυτή είναι η υπόσχεση όλων όσων αγαπάμε τα τέσσερα μεγάλα γράμματα της πόλης μας!

*Ο Κωνσταντίνος Ζέρβας είναι Πολ. Μηχανικός και Δημοτικός Σύμβουλος του Δήμου Θεσσαλονίκης. Την περίοδο 1994-1997 ήταν αιρετό μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Αθλητικού Σωματείου ΠΑΟΚ, ως τεχνικός σύμβουλος υπεύθυνος για την ανέγερση του κλειστού γηπέδου του ομίλου στο Φοίνικα και υπεύθυνος διεθνών σχέσεων του καλαθοσφαιρικού τμήματος που πρωταγωνιστούσε σε Ελλάδα και Ευρώπη.