Με αφορμή τα σκουπίδια, ο κόσμος διχάζεται ξανά
Εσείς αγαπητοί είστε κρατιστές ή φιλελέδες;
Ανακοίνωσε ο κυρ-Γιάννης πως θα αναθέσει την συλλογή των σκουπιδιών σε ιδιώτες και αναζωπυρώθηκε η αντιπαράθεση περί του ποιος είναι ο πλέον αρμόδιος να εξασφαλίσει την ομαλή διεξαγωγή του καθημερινού μας βίου. Το κράτος, οι δήμοι ή ο ευέλικτος ιδιωτικός τομέας; Μένει να τεθεί το δίλημμα σε ένα δημοψήφισμα σε κάποιο ηλεκτρονικό magazino για να βγει η ετυμηγορία.
Εσείς αγαπητοί προτιμάτε το ιδιωτικό ή το κρατικό; Είστε φιλελέδες ή δεινόσαυροι; Το δίλημμα επανέρχεται και διαπερνά τόσο τα μεγάλα ζητήματα της υψηλής πολιτικής όσο και τα μικρά της ανιαρής καθημερινότητάς μας. Οι δυο επιλογές μονοπωλούν τον δημόσιο λόγο λες και είναι οι μόνες που διαθέτουμε. Εγκλωβίζουν την πολιτική μας φαντασία σε λεξιλόγια και στρατηγικές που πια δεν παράγουν θετικά κοινωνικά αποτελέσματα μα εξαντλούνται στο να δημιουργούν στρατόπεδα. Από τη μια οι #μενουμεευρωπηδες και από την άλλη οι “πελατειοκράτες”, “αρτηριοσκληρωτικοί” κ.λπ. Σαφώς η συμμετοχή στα στρατόπεδα έχει την σημασία της. Μας ορίζει, μας τοποθετεί κάπου, ενάντια σε κάτι και κάποιους, μαζί με άλλους. Αλλά μετά από μια δεκαετία αδιεξόδου δεν θα έπρεπε να είμαστε λίγο πιο απαιτητικοί;
Είναι βέβαιο πως την ένθερμη αντιπαράθεση θα την προσπεράσει σύντομα η ελαφρότητα του καθημερινού βίου και της συνήθειας που δεν αφήνει πολύ χώρο για τα σοβαρά. Aύριο θα ξυπνήσουμε και θα επιλέξουμε κάποια από τα καλούδια που αγοράσαμε από το σούπερ μάρκετ, θα ετοιμάσουμε ένα γεύμα στην κουζίνα, το ρεύμα της οποίας μας το παρέχει ο λιγνίτης της ΔΕΗ, θα πετάξουμε βιαστικά τις σακούλες σκουπιδιών μας στον κάδο που είναι πιο κοντά στο σπίτι μας, θα μεταβούμε με το ΙΧ μας στην εργασία μας και πάει λέγοντας. Έλα όμως που το παράδειγμα πάνω στο οποίο στηρίζεται αυτός ο καθημερινός βίος παράγει όλο και περισσότερες ανωμαλίες. Οι πρώτες ύλες που καταναλώνουμε άμεσα και έμμεσα, οι ενεργειακές πηγές που χρησιμοποιούν οι πόλεις και τα μηχανήματά μας, οι μηχανισμοί που αθόρυβα εγγυώνται την αδιατάρακτη ζωή, εξατμίζονται. Και η σκουπιδολογία είναι ψιχίο μπροστά στα αδιέξοδα που αντιμετωπίζει ο ελληνικός ντουνιάς. Ας φέρουμε κάποια παραδείγματα!
Ενώ ο υπόλοιπος κόσμος προσπαθεί να μεταβεί σε αποκεντρωμένα μοντέλα παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, εμείς συζητούμε αν η ΔΕΗ πρέπει να μείνει κρατική ή να ιδιωτικοποιηθεί, ενώ το ζήτημα είναι να ξεπεράσουμε τον λιγνίτη. Και ας διαφωνεί η ΓΕΝΟΠ. Η λιγνοτομανία πάνω στην οποία συγκροτήθηκε το ενεργειακο μοντέλο της χώρας, προκαλεί φαινόμενα σαν και αυτό.
Ενώ άλλοι θεωρούν πως έννοιες όπως η βιωσιμότητα – η ορθοδοξία της μετά το 1992 εποχής – είναι ανεπαρκείς και θέτουν νέους πιο φιλόδοξους στόχους, εμείς πανηγυρίζουμε για την νέες άδειες έρευνας υδρογονανθράκων στο Αιγαίο που παραχωρήθηκαν στην ExxonMobil. Την ίδια ώρα οι τράτες δεν έχουν αφήσει ίχνος ψαριού στις ελληνικές θάλασσες.
Θαρραλέοι μικροπαραγωγοί που αντιμετωπίζουν τα αδιέξοδα και επιστρέφουν στην ελληνική ύπαιθρο προσπαθώντας να οικοδομήσουν νέα παραδείγματα, απογοητεύονται καθότι δεν στηρίζονται ούτε από τον καταναλωτή ούτε από τις πολιτικές δομές. Το πολιτικό όραμα για την αγροτική παραγωγή εξαντλείται σε προτροπές προς τους αγρότες να σπείρουν τεύτλα για να γίνει η -δημόσια ή ιδιωτική- ΕΒΖ βιώσιμη και σε υποσχέσεις επιδοτήσεων από τον ΕΛΓΑ για τις επαναλαμβανόμενες ζημιές.
Το επιχείρημα είναι λιγότερο ηθικό και πολύ περισσότερο υλικό. Οι κληρονομημένες συνήθειες και συλλογικές επιθυμίες μας, δεν διαθέτουν τους υλικούς όρους εκπλήρωσής τους.
Τώρα οι ενοχλητικές οσμές των σκουπιδιών μας απομακρύνουν από τα πεζοδρόμια, η όψη των κάδων καταστρέφει την αισθητική μας. Και όμως εμείς φιλοτεχνούμε αυτά τα αριστουργήματα. Η παύση των συλλεκτών μας φέρνει αντιμέτωπους με τα δημιουργήματά μας. Οι συλλογικές μας εκκρίσεις συγκεντρωμένες αδέξια και αστόχαστα πεταμένες, περιμένουν κάποιον διαχειριστή -δημοτικό, κρατικό, ή ιδιώτη – να τις απομακρύνει από το βλέμμα μας για να αποκτήσει η ζωή μας τον αδιατάραχο από κακοσμίες ρυθμό της.
Μα το ζήτημα δεν είναι ποιος θα μαζέψει τα σκουπίδια για να τα θάψει έξω από την πόλη. Το ζήτημα είναι να επινοήσουμε και να υιοθετήσουμε μικρο-εφαρμογές στον βίο μας που θα καταστήσουν το αποτύπωμά μας πιο διακριτικό, τα σκουπίδια λιγότερα και τις πόλεις πιο βιώσιμες. Και για να γίνει αυτό πρέπει να αποφύγουμε τα κάτοπτρα του προαναφερθέντος διλήμματος και να αλλάξουμε κλίμακες ανάλυσης. Από το κεντρικό/κρατικό να διακρίνουμε τις λύσεις που μπορούν να προσφέρουν οι αποκεντρωμένες δομές.
Για παράδειγμα, ας εστιάσουμε την προσοχή μας στις δυνατότητες της γειτονιάς και της πολυκατοικίας. Ας γίνουμε λίγο πιο απαιτητικοί από τους εαυτούς μας. Δεν θα μπορούσαμε να τοποθετήσουμε κομποστ σε κοντινά στους κάδους σημεία και σε κοινωνικούς χώρους και να φτιάξουμε χώμα που θα οφελήσει την αστική βλάστηση; Όχι ο δήμος! Εμείς! Δεν θα μπορούσαμε να στηρίξουμε τους τοπικούς παραγωγούς είτε αυτοί φτιάχνουν έπιπλα, είτε καλλιεργούν λαχανικά, είτε πωλούν υφάσματα κ.λπ; Δεν θα μπορούσαμε να αναπτύξουμε καινοτόμες εφαρμογές, να επιχειρήσουμε αστικές παρεμβάσεις , να οργανώσουμε συναντήσεις και να χρησιμοποιήσουμε άδειους χώρους ώστε να πολεμήσουμε την επιδημία της μοναξιάς που μολύνει τα αστικά μας κέντρα;
Δεν διαθέτουμε την πολυτέλεια να λογομαχούμε με απαρχαιωμένους όρους για το ποιος δικαιούται να διαχειρίζεται αναποτελεσματικά έναν συλλογικό βίο που δεν είναι συμβατός πια με τους πεπερασμένους πόρους που εξαντλούνται. Οι πόλεις μπορούν να γίνουν πιο ανθεκτικές και πιο βιώσιμες όταν αντιληφθούμε τις δυνατότητές τους πέρα από την διαχείριση τους από το κράτος, τον δήμο ή τον κάθε ιδιώτη. Αυτό που χρειάζεται είναι λίγη φαντασία.
ΥΓ: Ένας προσεκτικός παρατηρητής στην πόλη των Αθηνών, μπορεί να αντιληφθεί κάτι σκουρόδερμους ανθρώπους να κουβαλούν καρότσια ή να επιβαίνουν σε κάτι παλιά APE 50 της Piaggio συλλέγοντας χαρτί και πλαστικό και αλουμίνιο από τους κάδους. Τα πάνε στα σκραπατζίδικα να τα δώσουν για 0,07/κιλό. Αυτοί οι άνθρωποι υπό το καθεστώς και την διαταγη της ανάγκης κρατάνε μια ισορροπία. Αλλά γι’ αυτούς αξίζει να γραφτεί ένα κείμενο ξεχωριστό.
