Αλαλούμ και καθυστερήσεις πληρωμών από τη μεταφορά δημοτικών ωδείων στους Δήμους

Η απόφαση της κυβέρνησης τους προηγούμενους μήνες για κατάργηση και των δημοτικών ωδείων ως αυτόνομων Νομικών Προσώπων και η απορρόφησή τους από τους Δήμους, φέρνει ένα ντόμινο αντιδράσεων αλλά και επιπτώσεων στους εργαζόμενους που βλέπουν την κατάσταση να παραμένει στάσιμη, κυρίως φέρνοντας δυσμενείς συνθήκες στις εργασιακές τους συμβάσεις, με φόβους για κίνδυνο “περαιτέρω απαξίωσης των καλλιτεχνικών δομών και εν τέλει το κλείσιμό τους” όπως χαρακτηριστικά αναφέρει στην Parallaxi η Ερατώ Αλακιοζίδου, Καλλιτεχνική διευθύντρια του Δημοτικού Ωδείου Πυλαίας Χορτιάτη που δέχτηκε να μιλήσει για όλα τα προβλήματα που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στα δημοτικά ωδεία της χώρας.

Την αντίθεση της στο σχέδιο νόμου, είχε εκφράσει βέβαια πριν καιρό και η ΚΕΔΕ στην κατάργηση ή συγχώνευση των Νομικών Προσώπων Δημοσίου και Ιδιωτικού Δικαίου της πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης, προβλέποντας τότε την κατάρρευση υπηρεσιών και δομών των δήμων της χώρας, υποστηρίζοντας μάλιστα πως η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι ο μόνος φορέας του Δημοσίου που προχώρησε ήδη σε συγχωνεύσεις και αναδιαρθρώσεις των δομών και των υπηρεσιών του.

“Αντί να υπάρχει συντονισμός και αποτελεσματική επίλυση προβλημάτων, οι διαδικασίες μπλοκάρονται από τεχνικούς κανόνες, ασάφειες νομοθεσιών η ανυπαρξία νομοθετημάτων στο αντικείμενο και αργούς ρυθμούς που συχνά παρακωλύουν την πρόοδο σε κάθε επίπεδo αναφέρει η κ. Αλακιοζίδου, ενώ μιλάει για την λυση μίας παράτασης ενώ κλείνει με την επόμενη μέρα του Δημοτικού Ωδείου Πυλαίας Χορτιάτη που παρά τις αντιξοότητες που φέρνει αυτή η κατάσταση, υπάρχει ήδη καλλιτεχνικός προγραμματισμός ως… αντίδραση σε όσα θέλουν να τους κρατήσουν “πίσω”.

Τι ακριβώς αλλάζει για τα Δημοτικά ωδεία με την κατάργηση των δημοτικών επιχειρήσεων και την ενσωμάτωση τους στους Δήμους; Πώς επηρεάζεται η λειτουργία τους με αυτή την απόφαση;

Η κατάργηση των νομικών προσώπων των Δήμων και η μεταφορά των δραστηριοτήτων και του προσωπικού τους στους Δήμους έχει δημιουργήσει πολλά προβλήματα, στη λειτουργία των Δημοτικών Ωδείων και τη διαχείριση του καλλιτεχνικού προσωπικού τους. Οι Δήμοι καλούνται να ασκήσουν νέες δραστηριότητες (Μουσικής, Εικαστικών, Χορού, Θεάτρου κ.α.) για τις οποίες δεν έχουν την τεχνογνωσία, δεν μπορούν να διαθέσουν ικανό προσωπικό, λόγω γενικότερης έλλειψης προσωπικού και έτσι προκύπτουν δυσκολίες και εμπλοκές ακόμα και για τα πιο απλά ζητήματα, όπως της μισθοδοσίας, της πιστοποίησης της εργασίας, της σύναψης και τροποποίησης των συμβάσεων των καλλιτεχνών κ.α. Υπάρχει ορατός ο κίνδυνος περεταίρω απαξίωσης των καλλιτεχνικών δομών και εν τέλει το κλείσιμό τους. Ίσως αυτό να αποτελεί και κρυφή επιδίωξη της Κυβέρνησης !

Αλλάζοντας πλέον η διαδικασία λήψης των αποφάσεων, στη μέση είναι οι εργαζόμενοι όπου επηρεάζεται η μισθοδοσία τους. Τι ακριβώς συμβαίνει σε αυτή την περίπτωση και τι θα μπορούσε να γίνει αυτή τη στιγμή;

Αλλάζοντας πλέον η διαδικασία λήψης αποφάσεων, οι εργαζόμενοι βρίσκονται σε ένα ενδιάμεσο στάδιο, όπου η μισθοδοσία τους είναι υπό αμφισβήτηση, δεδομένων των συνθηκών. Οι καθυστερήσεις δημιουργούν αβεβαιότητα και οικονομικά προβλήματα .

Πρέπει να γίνει σαφές πως οι καλλιτέχνες δεν είναι χομπίστες. Χρειάζονται σταθερό εισόδημα για να επιβιώσουν, όπως κάθε άλλος εργαζόμενος. Η αβεβαιότητα σχετικά με τη μισθοδοσία τους είναι απαράδεκτη και πρέπει να διορθωθεί άμεσα.

Για να αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση, το Υπουργείο Εσωτερικών πρέπει να εκδώσει άμεσα νομοθετική ρύθμιση που θα διασφαλίζει τη σταθερότητα των μισθών τους λύνοντας όλα τα θέματα που έχουν προκύψει. Επίσης θα μπορούσε να δημιουργήσει κωδικούς ώστε να συμπεριλάβει στις προσλήψεις καλλιτεχνικό -εκπαιδευτικό προσωπικό – με ό,τι αυτό σημαίνει από πλευράς μισθολογικής, ωραρίου κλπ. Είναι ο μόνος τρόπος να μπει μία τάξη στο τοπίο. Δεν υπάρχει χρόνος για γραφειοκρατικές καθυστερήσεις. Απαιτείται δράση τώρα, προτού η κατάσταση επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο.

Αυτό που συμβαίνει σε μικρογραφία σε έναν Δήμο συμβαίνει μεγεθυμένο και σε ένα Υπουργείο. Η γραφειοκρατία πνίγει τις διαδικασίες και οδηγεί σε αργές και αναποτελεσματικές- αρκετές φορές- αποφάσεις. Χωρίς σαφείς κανονισμούς και διαδικασίες, η εξυγίανση που επιθυμεί το Κράτος είναι αδύνατη. Γιατί το ίδιο το Κράτος πρέπει να εξυγιάνει πρώτα τον εαυτό του. Οι εργαζόμενοι απευθύνονται στα σωματεία και στις ομοσπονδίες τους για να προασπίσουν τα συμφέροντά τους. Απαιτείται ενσυναίσθηση και πολιτική βούληση για να επιλυθούν οι προβληματικές καταστάσεις.

Να θυμίσω πως ο Μάριος Πλωρίτης το 1997 έγραψε πως  η πολιτεία αντιμετωπίζει τους καλλιτέχνες με τρεις τρόπους: τους δέχεται και τους ευνοεί όταν ωφελούν τους κρατούντες, τους ανέχεται και τους αγνοεί όταν δεν τους ενοχλούν, και τους αποστρέφεται και τους μάχεται όταν τους ενοχλούν. Είναι λυπηρό που δεν παρατηρείται αλλαγή στη συμπεριφορά του κράτους μιας «σύγχρονης» κατά τα άλλα Ελλάδας, από τότε μέχρι σήμερα και τα λόγια του είναι ακόμα τόσο επίκαιρα.

Τι λένε οι συνάδελφοι σας που καλούνται να βάλουν «πλάτη» αυτή τη στιγμή. Τι σκέφτονται και ποια η διάθεση τους για το πώς θα κινηθούν;

Για τους μουσικούς, η μουσική αποτελεί τρόπο ζωής. Παρά την αγάπη τους για την τέχνη και το λειτούργημά τους, δεν παύει να είναι και ένα επάγγελμα. Ελπίζουν ότι θα βρεθεί λύση στα προβλήματά τους και αναμένουν την πολιτική βούληση των πολιτικά ιστάμενων στους  εκάστοτε Δήμους. Απευθύνονται επίσης στις ομοσπονδίες και τα σωματεία τους, τα οποία ενεργούν πιέζοντας τα αρμόδια υπουργεία να βρουν λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στα δημοτικά ωδεία. Ωστόσο, είναι απογοητευμένοι εξαιτίας της έλλειψης νομοθετικών ρυθμίσεων που τους εγκλωβίζει σε μια κατάσταση αβεβαιότητας. Δεν μπορώ να προβλέψω πώς θα κινηθούν, καθώς γνωρίζουμε ότι ακόμα και η δικαιοσύνη σε αυτήν τη χώρα κινείται με ταχύτητα… χελώνας σε γήπεδο φόρμουλα 1. Είναι σίγουρο όμως ότι είναι ταλαιπωρημένοι, αφού μόλις είχαν αρχίσει να επανέρχονται σε παραγωγικούς ρυθμούς μετά την περίοδο του κορωνοϊού. Ας μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για προσωπικό με συμβάσεις ορισμένου χρόνου διάρκειας 9 μηνών ( ενώ το σχολικό έτος διαρκεί 9,5 μήνες), που τα ένσημά τους είναι ανάλογα του μισθού τους, τους οδηγούν στο ταμείο ανεργίας. Φυσικά εδώ να αναφέρω πως στην πλειοψηφία τους οι συμβάσεις των 9 μηνών συνιστούν ευθεία παρανομία, αφού χαρακτηρίζουν ως έκτακτες τις πάγιες ανάγκες και στερούν από τους εργαζόμενους από τα δικαιώματά τους.

Και σας ερωτώ – όταν χάνουν μισθούς και ένσημα επειδή δεν μπορεί να γίνει μια απλή τροποποίηση σύμβασης και το τόσο απλό γίνεται βασιλικό ζήτημα- πως θα  μπορέσουν να οδηγηθούν στο ταμείο ανεργίας το καλοκαίρι?

Είναι μία κατάσταση που υπάρχει σε όλη την Ελλάδα έτσι; Και ξέρω ότι μιλάς και με συναδέλφους σου κι από αλλού…

Ναι, η κατάσταση αυτή είναι κοινή σε όλη την Ελλάδα και αφορά και πολλά επιπλέον θέματα, όπως ο προγραμματισμός εκδηλώσεων και οι πληρωμές καλλιτεχνών των εκδηλώσεων με τίτλους κτήσης κ.λπ.

Εδώ και χρόνια, υπάρχει ένας ανοιχτός δίαυλος επικοινωνίας μέσω του  Δικτύου των Καλλιτεχνικών Διευθυντών των Δημοτικών Ωδείων. Μέσω της καταγραφής των προβλημάτων, προσπαθούμε να εντοπίσουμε λύσεις ή τουλάχιστον να βοηθήσουμε σε μια συνολική καταγραφή  συνεργαζόμενοι πάντα με το Α/βάθμιο Σωματείο μας, το ΕΣΕΑΜ ΟΤΑ και το Β/βάθμιο Σωματείο την Πανελλήνια Ομοσπονδία Καλλιτεχνικού Προσωπικού ΟΤΑ, προκειμένου να αντιμετωπιστούν πιο άμεσα και αποτελεσματικά. Παρά το γεγονός ότι ο κύριος ρόλος όλων μας είναι καλλιτεχνικός, σε αυτή την περίπτωση προσπαθούμε να υπερβούμε τις αρμοδιότητές μας προς όφελος της βιωσιμότητας των ωδείων.

Ας μην ξεχνάμε πως η  λειτουργία των δημοτικών ωδείων αποτελεί σημαντικό έργο για τους Δήμους, καθώς συμβάλλει στην παιδεία, τον πολιτισμό και την κοινωνική συνοχή της εκάστοτε τοπικής κοινότητας. Μέσω αυτών των ιδρυμάτων, οι Δήμοι προσφέρουν πρόσβαση στην μουσική εκπαίδευση και την τέχνη σε παιδιά, εφήβους και ενήλικες, προάγοντας έτσι την πολιτιστική εξέλιξη και την πνευματική ενδυνάμωση. Επιπλέον, τα δημοτικά ωδεία λειτουργούν και ως πολιτιστικά κέντρα, προωθώντας πολιτιστικές εκδηλώσεις και παραστάσεις που ενισχύουν τον πολιτισμό και την τοπική ταυτότητα.

Ενώ υπάρχουν επιστολές που στέλνονται και λύσεις που προτείνονται δεν υπάρχει καμία κινητικότητα ώστε να βελτιωθεί κάτι. Γιατί πιστεύεις συμβαίνει αυτό;

Είναι σαφές πως οφείλεται στην αιώνια γραφειοκρατία και την αδράνεια που επικρατεί στο δημόσιο σύστημα. Αντί να υπάρχει συντονισμός και αποτελεσματική επίλυση προβλημάτων, οι διαδικασίες μπλοκάρονται από τεχνικούς κανόνες, ασάφειες νομοθεσιών η ανυπαρξία νομοθετημάτων στο αντικείμενο και αργούς ρυθμούς που συχνά παρακωλύουν την πρόοδο σε κάθε επίπεδο. Επιπλέον, η έλλειψη γνώσης του αντικειμένου από τους νομοθέτες, η έλλειψη συνεργασίας μεταξύ των Υπουργείων και των αντίστοιχων φορέων σε συνδυασμό με την απροθυμία ορισμένων υπαλλήλων να αναλάβουν πρωτοβουλίες προκαλεί ακόμα μεγαλύτερη καθυστέρηση. Αυτό κατά τη γνώμη μου είναι ένα πρόβλημα που επηρεάζει όλους τους τομείς του δημόσιου βίου και συχνά οδηγεί σε απογοήτευση και αποθάρρυνση.

Για τη σημερινή κατάσταση ευθύνονται όλες οι κυβερνήσεις καθώς δεν υπάρχει μία συνέχεια στα νομοθετήματα που θα είναι προς το συμφέρον όλων.

Επιπλέον , όπως αναφέρθηκα στην αρχή, όλες οι κινήσεις μπορούν να μεταφραστούν ως ενδείξεις πρόθεσης παύσης λειτουργίας των καλλιτεχνικών δομών των ΟΤΑ και αυτό είναι το σοβαρότερο και πλέον ανησυχητικό. Ανησυχητικό διότι θα οδηγήσει στην ανεργία εκατοντάδες καλλιτέχνες αλλά ακόμη πιο ανησυχητικό διότι θα παύσει μια υγιής διέξοδος των νέων. Που θα στραφούν μετά αυτά τα παιδιά; Που θα εκτονώσουν τη δημιουργικότητά τους; Δεν βλέπουν οι αρμόδιοι την συνεχώς αυξανόμενη εγκληματικότητα; Θέλουν να επιδεινωθεί η κατάσταση; Ε λοιπόν με τις πράξεις τους ή τις παραλείψεις τους η κατάσταση θα χειροτερέψει, εις βάρος τελικά της κοινωνίας. Ο πολιτισμός είναι ανάχωμα στη βία και την αναρχία. Ο καθένας ας αναλάβει τις ευθύνες του για το αύριο! Δεν είναι μόνο η γραφειοκρατία, είναι και η απουσία βούλησης να επιλυθούν οριστικά τα προβλήματα.

Σε τι βαθμό θα βοηθούσε μία παράταση στη ρύθμιση της κατάργησης, που θέλει να κάνει το κράτος. Είναι κάτι που θα έλυνε το θέμα ή θα ήταν μία παράταση απλά των προβλημάτων;

Αν δεν κάνω λάθος και οι Δήμαρχοι ήλπιζαν σε μια παράταση ενός εξαμήνου η οποία όμως δεν υλοποιήθηκε. Ίσως η κατάργηση των νομικών προσώπων να έγινε στην αρχή του έτους, λαμβάνοντας υπόψη το οικονομικό έτος, αλλά δεν λήφθηκε υπόψη ότι αυτά τα νομικά πρόσωπα διαχειρίζονται και δομές που λειτουργούν με βάση το σχολικό έτος και εποπτεύονται από το Υπουργείο Πολιτισμού. Όταν δεν λαμβάνονται υπόψη από την αρχή όλες αυτές οι πτυχές, προκύπτουν προβλήματα τα οποία τελικά επιβαρύνουν τους πολίτες αυτής της χώρας και επιβραδύνουν οποιαδήποτε εξέλιξη. Δεν θα πω βελτίωση γιατί απλά δεν υπάρχει καμία απολύτως.

Σχετικά με τι διαβάθμιση που όλο συζητιέται, τι γίνεται;

Η συζήτηση γύρω από τη διαβάθμιση των καλλιτεχνικών και μουσικών σπουδών στην Ελλάδα έχει προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις μετά την ανακοίνωση του ΠΔ 85/2022, το οποίο αφορά στον καθορισμό προσόντων διορισμού σε φορείς του Δημοσίου. Το ΠΔ έχει δημιουργήσει ασάφειες και ερωτηματικά, ειδικά όσον αφορά τον αποκλεισμό του καλλιτεχνικού προσωπικού από τη διαδικασία προσλήψεων μέσω ΑΣΕΠ, καθώς οι περιγραφές των προσόντων πρόσληψης είναι λανθασμένες και ασαφείς, αναφέρονται σε ειδικότητες και τμήματα που δεν υπάρχουν.

Οι Δραματικές σχολές, οι σχολές χορού, και τα  ωδεία  αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Μέχρι και πριν την ανακοίνωση του ΠΔ οι καλλιτέχνες μισθολογικά ανήκαν στην κατηγορία ΤΕ. Με την ανακοίνωση του ΠΔ τα πράγματα δεν είναι ξεκάθαρα και το τοπίο γίνεται ακόμα πιο ασαφές. Με την αναστάτωση που είχε προκληθεί εξαιρέθηκε για μια ακόμα φορά το καλλιτεχνικό προσωπικό αφήνοντας το μετέωρο σε μελλοντικές εξελίξεις. Επειδή όμως ζούμε στην Ελλάδα, και όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά τι σημαίνει αυτό, κανένας δεν διασφαλίζει το γεγονός της επέκτασης ενός τέτοιου ΠΔ και σε άλλους τομείς.

Πέρσι λοιπόν, μετά την τεράστια αναστάτωση δημιουργήθηκε  μια επιτροπή με προτροπή του ΥΠΠΟ με συντονίστρια την κ. Ελένη Δουνδουλάκη, Γενική Γραμματέα Σύγχρονου Πολιτισμού του Υπουργείου Πολιτισμού με θέμα την Ίδρυση Ακαδημίας Παραστατικών Τεχνών. Εκεί το θέμα της γενικότερης διαβάθμισης αναφέρθηκε αλλά δεν υπήρξε χρόνος για μεγαλύτερη εμβάθυνσή καθώς τα θέματα που εκκρεμούν προς επίλυση είναι πολλαπλά.

Φέτος το Υπουργείο Παιδείας με συντονιστή τον Γεώργιο Βούτσινο, Γενικό Γραμματέα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Δια Βίου Μάθησης του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, κάλεσε διάφορους φορείς προς συζήτηση και ενημέρωση. Στην ομάδα εκτός της κ. Ελένης Δουνδουλάκη  ως εκπρόσωπος συναρμόδιου υπουργείου παρευρέθηκαν , υπηρεσιακοί παράγοντες, νομικοί σύμβουλοι και ο πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Πιστοποίησης (ΕΟΠΠΕΠ). Διαπιστώσαμε συνολικά όσοι παρευρεθήκαμε εκεί ότι οι αρμόδιες αρχές έχουν πλέον πολύ καλή ενημέρωση για τα θέματα σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν και δηλώνουν αποφασισμένοι να δώσουν λύσεις. Είχαμε την ευκαιρία να εκθέσουμε διεξοδικά τις θέσεις μας και έχουμε την πεποίθηση ότι έγιναν κατανοητές. Το αν θα γίνουν και αποδεκτές, είναι προφανώς αβέβαιο.

Είναι σημαντικό να ειπωθεί ότι είναι η πρώτη φορά που το Υπουργείο Παιδείας βρίσκεται στο ίδιο τραπέζι με το Υπουργείο Πολιτισμού.

Δυστυχώς, δεν μπορώ να είμαι βέβαιη για τη δίκαιη έκβαση, καθώς με την πάροδο των χρόνων έχω απογοητευτεί  από την ουσιαστική πολιτική βούληση και τη βαθιά κατανόηση του προβλήματος. Το ίδιο το κράτος έχει κάνει πολλά λάθη στο παρελθόν, και φοβάμαι ότι μπορεί να κάνει άλλο ένα λάθος στα ήδη υπάρχοντα, το οποίο θα καταστρέψει τις ελπίδες του καλλιτεχνικού κόσμου.

Είναι πραγματικά ντροπιαστικό, για όλους τους καλλιτέχνες αλλά και λυπηρό για τη χώρα, που ενώ είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης αρνείται πεισματικά να ενσωματωθεί στη συνθήκη της Μπολόνια και να βρει λύση στο αιώνιο πρόβλημα. Ήμουν σπουδάστρια στο Κρατικό Ωδείο και μετά από 40 χρόνια συνεχίζουμε να συζητάμε τα ίδια και τα ίδια. Προσωπικά έχω ασχοληθεί με το θέμα διεξοδικά πολλές φορές συμμετέχοντας σε διάφορες ομάδες εργασίας και δυστυχώς όλες οι προσπάθειες κατέληξαν σε ένα υπουργικό συρτάρι καθώς άλλαζαν οι υπουργοί ή οι κυβερνήσεις.

Είναι κάτι περισσότερο από τραγικό να προσπαθείς να αποδείξεις τα αυτονόητα στη χώρα στην οποία ζεις και έχεις σπουδάσει, όταν το ίδιο το κράτος δεν έχει προνοήσει κανένα απολύτως πλαίσιο για αυτό.  Αναγνωρισμένοι τίτλοι σπουδών στο εξωτερικό να μην αναγνωρίζονται στην Ελλάδα ως συνέχεια σπουδών, αφού ο πρώτος τίτλος στην Ελλάδα δεν είναι αναγνωρισμένος. Και δεν αναγνωρίζεται η συνέχεια αυτή ούτε Ακαδημαϊκά αλλά ούτε και μισθολογικά. Τα προβλήματα του χώρου είναι πολλά ξεκινώντας από τη διαβάθμιση των σπουδών, τις αμοιβές, το ωράριο και πάει λέγοντας. Και αποτελεί ευθύνη όλων των κυβερνήσεων που έχουν περάσει, καθώς καμία δεν ενέκυψε στην αναζήτηση ενός πλαισίου που να ανταποκρίνεται με την πραγματικότητα. Όλοι οι συνάδελφοι της γενιάς μου το έχουν βιώσει αυτό πολλαπλώς.

Ποια είναι η θέση των καλλιτεχνών και των σωματείων και τι ζητήσατε/ συζητήσατε από / με την ομάδα εργασίας;

Για μας η διαβάθμιση είναι αυτοτελές και κεντρικό ζήτημα. Και ο μόνος τρόπος να κριθεί είναι το μαθησιακό αποτέλεσμα. Το οποίο έχει ήδη καταδειχθεί ότι δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτό του επιπέδου 5 (που αναφέρεται συχνά από την ομάδα εργασίας) και ότι στην Ευρώπη έχει καταταγεί το λιγότερο στο επίπεδο 6. Η χώρα μας είναι υποχρεωμένη να το ακολουθήσει, δεν έχει άλλη επιλογή. Και όμως αναφέρεται συχνά  πως η διαβάθμιση είναι προϋπόθεση για την διαπερατότητα( που προτείνεται ως εξεύρεση λύσης πχ. δυνατότητα κτήσης πανεπιστημιακού τίτλου με παρακολούθηση κάποιου – αγνώστου προς το παρόν – αριθμού εξαμήνων σε ΑΕΙ), για μας όμως προέχει η ορθή διαβάθμιση: η διαπερατότητα είναι μεν σωστή επί της αρχής αλλά δεν παύει να είναι μια διαδικασία που βάζει ανθρώπους που έχουν κάνει πλήρεις εξειδικευμένες σπουδές πολλών ετών να ξανασπουδάσουν. Αυτό αφορά ως δικαίωμα όσους θελήσουν το ακαδημαϊκό πτυχίο, εμάς όμως μας ενδιαφέρει να κατοχυρωθούν και να μην περικοπούν τα επαγγελματικά δικαιώματα που ήδη έχουμε (εκτέλεση, διδασκαλία της ειδίκευσης), χωρίς την υποχρέωση των επιπλέον σπουδών. Και φυσικά πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχει μια γενιά μουσικών με καριέρα όπου όταν αποφοίτησαν δεν υπήρχε τίποτα απολύτως στην Ελλάδα και η Πολιτεία πρέπει να προνοήσει και για όλους αυτούς που τόσα χρόνια εργάζονται στη χώρα αυτή. Δεν μπορεί να τους «τιμωρήσει» κανένας επειδή γεννήθηκαν σε άλλες εποχές.

Η αδικία που υφιστάμεθα από το 2001 που υποβαθμίστηκαν οι τίτλοι μας, με τα πολλαπλά εμπόδια τόσο στον εργασιακό βίο όσο και στην ακαδημαϊκή μας ανέλιξη, δεν θεραπεύεται με τη διαπερατότητα. Έχουμε ήδη αναλύσει το προφανές, ότι από το επίπεδο 5 σε οποιαδήποτε προκήρυξη θέσης εργασίας (σε δημόσιο, ευρύτερο δημόσιο -δημοτικά ωδεία- αλλά και ιδιωτικό τομέα) θα είμαστε στην ουρά οι τελευταίοι, πίσω από αποφοίτους πανεπιστημίων, κολλεγίων, ξένων ιδρυμάτων που θα έχουν το επίπεδο 6. Έτσι παύει να είναι δικαίωμα η κτήση του ακαδημαϊκού τίτλου, καθίσταται υποχρεωτική για την επαγγελματική μας επιβίωση. Επίσης θα είμαστε υποδεέστεροι αν αναζητήσουμε εργασία ή σπουδές στο εξωτερικό. Ενώ ακόμα και τα μεγαλύτερα ιδρύματα (ΚΩΘ, Αθηνών) έχουν προβλήματα στις ευρωπαϊκές συνεργασίες (εράσμους κλπ.) διότι τα σχετικά προγράμματα και οι χρηματοδοτήσεις αναφέρονται σε ομότιμα ιδρύματα.

Πώς μπορεί η ελληνική νομοθεσία να αντιμετωπίσει τις αντιδράσεις όσον αφορά την αναγνώριση και την κατάταξη των καλλιτεχνικών σπουδών;

Η Ελλάδα είναι η αρνητική εξαίρεση που κρατάει τους καλλιτέχνες της από πλευράς πιστοποίησης προσόντων σε επίπεδο χαμηλότερο από όλης της Ευρώπης. Υπάρχει σοβαρό ερώτημα προς τον ΕΟΠΠΕΠ. Ο κ. Βορίδης( ως Υπουργός ΥΠΕΣ),σε παλαιότερο σχόλιό του, σε υπεράσπιση του ΠΔ 85 ανέφερε πως βασίζεται στα στοιχεία που του δίνει ο ΕΟΠΠΕΠ και η λοιπή νομοθεσία, τα οποία έχουν εγκριθεί από τα αρμόδια όργανα της Ευρώπης. Γιατί λοιπόν αυτά τα εγκεκριμένα στοιχεία του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων δεν συμπεριλαμβάνουν καθόλου τις Ωδειακές σπουδές, σαν να μην υπάρχουν; Παρουσιάστηκε ένα πλήρες εκπαιδευτικό σύστημα για τη μουσική, με σχολεία, ΙΕΚ, ΤΕΙ, ΑΕΙ  και ήταν φυσικό να εγκριθεί. Αν παρουσιάζοταν το μαθησιακό αποτέλεσμα των ωδειακών σπουδών, υπήρχε περίπτωση να εγκριθεί για το επίπεδο 5; Γιατί δεν παρουσιάστηκε? Η Ευρωπαϊκή Ένωση των Μουσικών Ιδρυμάτων όχι μόνο γνωρίζει το θέμα αλλά είναι και απολύτως με το μέρος μας, γιατί ξέρει καλά το επίπεδο των Ελλήνων αποφοίτων που έχουν αποκτήσει μεταπτυχιακούς τίτλους σε όλη την Ευρώπη.

Ο Σύλλογος Αποφοίτων Ωδείων έχει ήδη προσφύγει στα Ευρωπαϊκά όργανα για το θέμα. Ένα άλλο θέμα είναι η ανώτερη βαθμίδα που έχει καταργηθεί, αλλά: αφενός το Σύνταγμα εξακολουθεί να την προβλέπει – άρα όπως καταργήθηκε μπορεί να επανιδρυθεί – και αφετέρου στην Ευρώπη εξακολουθεί να υπάρχει, με τη μορφή των σχολών επιπέδου 6 που δεν είναι Πανεπιστήμια. Η ελληνική θέση ότι το επίπεδο 6 είναι μόνο για τα πανεπιστήμια συνιστά αναντιστοιχία με την Ευρώπη.

Το σημερινό νομοθετικό πλαίσιο αναγνωρίζει πανεπιστημιακές και επαγγελματικές σπουδές, όχι όμως ως ισότιμες: τις ιεραρχεί με τις πανεπιστημιακές πάντα από πάνω.

Δεν μας καλύπτει αυτό το πλαίσιο και ζητάμε να αλλάξει – ας δημιουργηθεί και τρίτη κατηγορία, οι καλλιτεχνικές σπουδές.

Η τέχνη δεν είναι απλά μια επιστήμη ή μια επαγγελματική κατάρτιση, αλλά ένας ολόκληρος κόσμος αυτόνομης έκφρασης και δημιουργίας με ισότιμες σπουδές, κόπο και μόχθο.  Οι σπουδές στον τομέα της τέχνης έχουν αυτοαξία και δεν χρειάζονται πάντα πανεπιστημιακή πιστοποίηση για να αναγνωριστούν ή να δώσουν επαγγελματικά δικαιώματα. Ακριβώς όπως γίνεται σε όλες τις πολιτισμένες χώρες του κόσμου. Πρέπει να τιμούνται με τον σεβασμό που τους αξίζει, αντιλαμβανόμενοι τον πλούτο και τη σημασία που φέρνουν στην κοινωνία.

Προφανώς αυτή η ομάδα εργασίας δεν έχει δικαιοδοσία να νομοθετήσει, αλλά μπορεί να καταγράψει την θέση των καλλιτεχνών όλων των κλάδων: δεν μπορούμε να δεχτούμε, ενώ έχουμε αξιολογηθεί από τους ειδικούς στο υψηλότερο επίπεδο, εδώ και στο εξωτερικό, την αξιολόγηση των ελληνικών υπηρεσιών και μιας νομοθεσίας που εν πολλοίς συντάσσεται από ανθρώπους που δε γνωρίζουν το αντικείμενο των τεχνών και τις ιδιαιτερότητές του.

Δεν θέλω να είμαι απαισιόδοξη όμως η  προσωπική μου γνώμη είναι ότι κατά βάθος έχει αποφασιστεί να ενταχθεί η καλλιτεχνική εκπαίδευση στην κατηγορία 5 ενώ πανευρωπαϊκά ανήκει τουλάχιστον στην κατηγορία 6.

Η μόνη οδός για να αποκατασταθούν αδικίες δεκαετιών είναι οι απόφοιτοι των σχολών αυτών να αναγνωριστούν ως απόφοιτοι Τριτοβάθμιας μη Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης, με τα ανάλογα δικαιώματα. Πλήρης ανάλυση της σχετικής Ευρωπαϊκής πρακτικής και των δυνατοτήτων εφαρμογής της στην Ελληνική πραγματικότητα υπάρχουν στο γνωστό Υπόμνημα που κατατέθηκε από τον Πανελλήνιο Σύλλογο αποφοίτων Ωδείων προς όλους τους αρμόδιους φορείς.

Τριτοβάθμια δεν είναι μόνο η ανώτατη, δηλαδή πανεπιστημιακή, εκπαίδευση. Είναι επίσης η ανώτερη εκπαίδευση (όρο που χρησιμοποιεί το Σύνταγμά μας στην παρ. 7 του άρθρου 16) και είναι ιδίως η επαγγελματική εκπαίδευση, που μόνο αυτή, σε αντίθεση με την πανεπιστημιακή εκπαίδευση, αποτελεί πεδίο αρμοδιότητας του ενωσιακού δικαίου Η αλήθεια είναι ότι αποτελεί μία ακόμη παραδοξότητα από αυτές που έχουν ιστορικά επικρατήσει στη χώρα και που κανείς πια δεν θυμάται την αιτία. Η Ανώτερη βαθμίδα σπουδών “ακούγεται” ότι έχει καταργηθεί, αλλά δεν ισχύει αυτό! Κανένα υπουργείο δεν έχει παρουσιάσει τέτοια διάταξη νόμου, απλώς αποκόπηκε από την τριτοβάθμια εκπαίδευση όπου ανήκε και, σε κάθε περίπτωση, εφόσον προβλέπεται από το Σύνταγμα, ακόμη και αν είχε καταργηθεί νομοθετικά είναι πολύ απλό να επανασυσταθεί. Καθαρά ζήτημα πολιτικής βούλησης.

Παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων υπάρχουν στην Ελλάδα εδώ και πολλά χρόνια, με τη μορφή των κολλεγίων, με επαγγελματικά δικαιώματα, αλλά χωρίς ακαδημαϊκή αναγνώριση. Συνεργασίες ξένων πανεπιστημίων πολύ σοβαρές με τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια γίνονται, αφού υπάρχει ήδη το θεσμικό πλαίσιο. Πρέπει να αλλάξουν επιτέλους όλα όσα ταλαιπωρούν τους πολίτες και να γίνουν όλες οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που οπισθοδρομούν  τη χώρα. Να δοθεί ώθηση στον εκσυγχρονισμό των δομών. Πρέπει να επιλέξουμε την Πρόοδο και να πατάξουμε την Οπισθοδρόμηση . Είναι σαφές σε όλους πια, και στην Ευρωπαϊκή ¨Ένωση πως το εθνικό πλαίσιο δεν ευθυγραμμίζεται με το ευρωπαϊκό αντίστοιχων ιδρυμάτων στις καλλιτεχνικές σπουδές. Μόνο εμείς εθελοτυφλούμε και προσπαθούμε να αποδείξουμε ότι ο ελέφαντας δεν είναι ελέφαντας!

Εν κατακλείδι, η διαβάθμιση έχει δύο επιλογές, ευελπιστούμε επιτέλους η πολιτεία να δείξει σεβασμό στις τέχνες και τους καλλιτέχνες και να επιλέξει την ψηλότερη που ισχύει σε όλη την Ευρώπη και να μην αποτελέσει η χώρα μας τη θλιβερή εξαίρεση.

Παρ’ όλα τα παραπάνω προβλήματα, γνωρίζω πως προχωράτε στον καλλιτεχνικό προγραμματισμό του Δημοτικού Ωδείου Πυλαίας Χορτιάτη που ξέρω πως έχεις τη θέση της Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης, και αντιλαμβάνομαι πως η τέχνη και η αγάπη για δημιουργία δεν σταματάει ούτε στις δύσκολες συνθήκες. Πες μου γι’ αυτό

Είναι αλήθεια πως αντιμετωπίζουμε πολλά προβλήματα σε διάφορους τομείς, αλλά είμαστε τυχεροί που ο προγραμματισμός του Δημοτικού Ωδείου Πυλαίας Χορτιάτη συνεχίζεται με επιτυχία κάθε χρόνο.

Αυτό οφείλεται στην άριστη οργάνωση και τη στενή συνεργασία μεταξύ των εμπλεκομένων φορέων. Η βαθιά διορατικότητα και η στρατηγική προσέγγιση του Δημάρχου κυρίου Ιγνατίου Καϊτεζίδη έχουν θέσει τα θεμέλια για μια δυναμική και πολυδιάστατη προσέγγιση της καλλιτεχνικής δραστηριότητας στον Δήμο. Η αγαστή συνεργασία με την κυρία Βασιλική Κανέλλου πρώην Προέδρου της ΚΕΠΑΠ και νυν Αντιδημάρχου Διεθνών Σχέσεων, Τεχνών & Αθλητικής Ανάπτυξης η οποία επίσης διακρίνεται για την αφοσίωσή της στον τομέα της πολιτιστικής προβολής και προώθησης, έχει δημιουργήσει μια αποτελεσματική ομάδα, που οδηγεί σε σημαντικές επιτυχίες και αναγνωρίσεις . Η συνεχής προσπάθεια για προώθηση της τέχνης και του πολιτισμού αποτυπώνεται σε πολλές εκδηλώσεις και πρωτοβουλίες που διοργανώνονται από το ωδείο, συμπεριλαμβανομένων και των συνεργασιών με φορείς του εξωτερικού.

Ο ετήσιος προγραμματισμός περιλαμβάνει κύκλους εκδηλώσεων με διάφορες θεματικές, την καθιερωμένη ανοιχτή πρόσκληση ( Open Call) προς τους Καλλιτέχνες του Δήμου Πυλαίας Χορτιάτη, ensemble in Residence, εργαστήρια σύγχρονης μουσικής, συνεργασίες με φορείς του εξωτερικού, Εκπαιδευτικές δράσεις και φεστιβάλ. Ότι πρέπει να έχει δηλαδή ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό εκπαιδευτικό καλλιτεχνικό ίδρυμα. Όλες οι δράσεις είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα του Ωδείου

Η υλοποίησή τους πραγματοποιείται πλέον από τις υπηρεσίες του Δήμου και κάθε εκδήλωση είναι μια νέα γραφειοκρατική πρόκληση  που όμως αντιμετωπίζουμε με δέοντα επαγγελματισμό και αφοσίωση. Η προσπάθεια μας είναι μεγάλη και συνολική απ΄ολο το προσωπικό, αλλά η αποτελεσματική οργάνωση και η στενή συνεργασία μας δίνουν τη δυνατότητα να ξεπερνάμε τα εμπόδια – όσο κοπιαστικό και αν είναι αυτό- και να προχωράμε μπροστά .Κάθε εκδήλωση αποτελεί μια ευκαιρία να ενισχύσουμε τον πολιτιστικό πλούτο της περιοχής μας και να προσφέρουμε στους πολίτες μας εμπειρίες που θα τους μείνουν αξέχαστες. Η ελεύθερη είσοδος σε όλες τις συναυλίες είναι ένας τρόπος να διασφαλιστεί η πρόσβαση όλων των πολιτών σε πολιτιστικές δράσεις και εκδηλώσεις, αποδεικνύοντας της αφοσίωσης του Δημάρχου, να δημιουργήσει μια πλούσια πολιτιστική κοινότητα που θα ευημερεί και θα εμπλέκεται ενεργά στη δημιουργία και απόλαυση της τέχνης.

Είναι εξαιρετική τιμή για μας το γεγονός ότι το Δημοτικό Ωδείο Πυλαίας Χορτιάτη επιλέχθηκε για τη φιλοξενία του εργαστηρίου “Diversity, Equity and Inclusion in Higher Music Education: An Invitation for Action” στο πλαίσιο του ετήσιου συνεδρίου της ΑΕC, τον Μάιο του 2025. Αυτό αναδεικνύει την αναγνώριση της ποιότητας και της διεθνούς σημασίας των προσπαθειών μας για την προώθηση της πολυμορφίας και της ισότητας στη μουσική εκπαίδευση. Η συνεχής ενσωμάτωση σε διεθνείς οργανισμούς όπως η AEC αποδεικνύει τη δέσμευσή μας για την προώθηση της μουσικής εκπαίδευσης και του πολιτισμού σε ευρύτερο πλαίσιο. Το Δημοτικό Ωδείο Πυλαίας Χορτιάτη είναι το μόνο Δημοτικό Ωδείο της χώρας που είναι μέλος της AEC(Association Européenne des Conservatoires, Académies de Musique et Musikhochschulen/ Ευρωπαϊκή Ένωση Μουσικών Ακαδημιών, Πανεπιστημίων και Ωδείων) από τον Απρίλιο του 2021.