Αλήθεια, θα χτίζατε το σπίτι σας χωρίς σχέδια και πληροφορίες;

Λέξεις: Λόης Λαμπριανίδης

Την Τρίτη 8 Νοεμβρίου στις 18:30 στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης (Τσιμισκή 29) θα παρουσιαστεί το βιβλίο μας: Δημοσθένης Γεωργόπουλος, Λόης Λαμπριανίδης με τίτλο «Θέλουμε ανάπτυξη; Μια βιωματική εμπειρία με ιστορικές και θεωρητικές αναφορές», εκδόσεις Ποταμός. 

Το βιβλίο αποτελεί αναστοχασμό για το πώς διαμορφώνονται δημόσιες πολιτικές στην Ελλάδα, με βάση την εμπειρία μας στη Γενική Γραμματεία Ιδιωτικών Επενδύσεων του υπ. Οικονομίας & Ανάπτυξης την περίοδο 2015-19.

Αλήθεια θα χτίζατε το σπίτι σας χωρίς σχέδια και προηγούμενες πληροφορίες από άλλους που εμπιστεύεστε και είχαν χτίσει πριν από εσάς; Θα εμπιστευόσαστε ως εκτιμητή της αξίας του σπιτιού που θέλετε να πουλήσετε, τον πιθανό αγοραστή του; Τι θα λέγατε αν αφήνατε το αυτοκίνητο σας για επισκευή και ο μηχανικός σας έλεγε ελάτε να το πάρετε σε 6 – 36 μήνες; Θα αγοράζατε ποτέ ένα κινητό τηλέφωνο χωρίς δυνατότητα αποθήκευσης, ανάρτησης και διαμοιρασμού των φωτογραφιών και των βίντεό σας;

Δημόσια Διοίκηση χωρίς θεσμική μνήμη

Και όμως, κάπως έτσι λειτουργεί η Δημόσια Διοίκηση (ΔΔ) της χώρας. Καμία θεσμική μνήμη επί της ουσίας, που να μπορεί να υποδείξει πώς λειτούργησαν οι προηγούμενες στοχεύσεις και ποια θέματα τέθηκαν, καθώς και τι αποτελέσματα είχαν κτλ. Η γνώση που παράγει και εφαρμόζει η ΔΔ περιορίζεται στη διεκπεραίωση αποφάσεων, ενώ πρακτικά απουσιάζουν και δομές που θα μπορούσαν να επεξεργαστούν και να αξιολογήσουν πολιτικές. 

Αντίθετα σημαντικές λειτουργίες τους εκχωρούνται συχνά σε εταιρίες του ιδιωτικού τομέα, με τις όποιας αξίας προτάσεις τους να παραμένουν και αυτές στα υπουργικά ράφια. Τα παράδοξα τα οποία προαναφέραμε αποτελούν καθημερινή πραγματικότητα στην ελληνική ΔΔ και δεν οφείλονται στην κατάρτιση των στελεχών της, η οποία, ιδίως μετά τις δύο μεγάλες μεταρρυθμιστικές τομές (τη δημιουργία του ΑΣΕΠ και την Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης), έχει βελτιωθεί αισθητά.

Όταν ξεκινήσαμε τη συγγραφή του βιβλίου, είχαμε την αίσθηση ότι οι αστοχίες και τα εμπόδια για έναν τεκμηριωμένο και αποτελεσματικό σχεδιασμό δημόσιων πολιτικών θα οφείλονταν κυρίως στην κρίση, στα μνημόνια που μας επιβλήθηκαν και βέβαια σε μια διακυβέρνηση άπειρη και αριστερή. 

Όλα αυτά αναμφίβολα ήταν πολύ σημαντικά, όμως, η εμπειρία μας κατέδειξε πως τα προβλήματα στη χάραξη δημόσιας πολιτικής τελικά είναι πολύ βαθύτερα, έχουν δομικό χαρακτήρα και συνεπώς δεν ξεπερνιούνται εύκολα. Η αποτυχία εντοπίζεται στις δομές και στις νοοτροπίες που με το βάρος της πολυετούς συνήθειας διαμορφώνουν τους όρους λειτουργίας της. Και πάλι προσοχή: η ευθύνη για την αποτυχία είναι πολυεπίπεδη, δεν αφορά αποκλειστικά την ΔΔ και στα στελέχη της, αλλά περιλαμβάνει κατεξοχήν το πολιτικό σύστημά μας και την εκπροσώπηση των κοινωνικών εταίρων.

Στο βιβλίο παρέχουμε με απτά παραδείγματα αλλά και με ιστορική/ θεωρητική προσέγγιση, μια εικόνα των ανεπαρκειών, που, σε μεγάλο βαθμό, ματαιώνουν την αναπτυξιακή μας προσπάθεια. Ελπίζουμε ότι αποτελεί χρήσιμο βοήθημα για όποιον επιθυμεί να κατανοήσει καλύτερα την κατάσταση που επικρατεί στα δημόσια πράγματα και τη σύνδεσή τους με τις οικονομικές/αναπτυξιακές αποτυχίες και υστερήσεις της χώρας μας. 

Οι ευρύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα μας και τα μέτρα που οφείλουμε να πάρουμε για την αντιμετώπισή τους, είναι από την φύση τους μεσομακροπρόθεσμες. Συνεπώς δεν υπάρχουν «εύκολες» λύσεις, λαγοί που βγαίνουν από το καπέλο του ταχυδακτυλουργού πολιτικού. Υπάρχει ανάγκη αλλαγής του αναπτυξιακού υποδείγματος και επειδή αυτό είναι υπόθεση που αφορά όλη την κοινωνία και εκ των πραγμάτων μακρόπνοη διαδικασία, απαιτείται ολοκληρωμένος μακροπρόθεσμος σχεδιασμός και ευρύτερη συνεννόηση των κοινωνικών – οικονομικών και πολιτικών δυνάμεων.

* Ο Λόης Λαμπριανίδης είναι καθηγητής στο ΠΑΜΑΚ, τ. Γενικός Γραμματέας Ιδιωτικών Επενδύσεων στο υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης

** Φωτογραφία: Unsplash

*Το βιβλίο θα παρουσιαστεί στη Θεσσαλονίκη την Τρίτη 8/11