Αλήθεια, τι βρίσκει κανείς κατά την κατεδάφιση ενός παλιού κτιρίου;

Ιστορικά κτίρια, ιστορικά νεοκλασικά σπίτια στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα, που κάποτε είχαν «ζωή» και μέσα σε αυτά φιλοξένησαν όνειρα, όμορφες στιγμές, αλλά και δυσάρεστες, και για τα οποία κάποια στιγμή φτάνει το πλήρωμα του χρόνου.

Κατεδαφίζονται ή ανακαινίζονται, εξελίσσονται ή μετατρέπονται, αλλάζουν ταυτότητα, ενώ κάποια κρατούν την ιστορική τους αξία ή κάποια αλλοιώνονται τελείως.

Στην διαδικασία αυτή όμως, βρίσκονται θησαυροί που αναβιώνουν μνήμες παλιάς Ελλάδας, ξυπνούν ιστορίες οικογενειών που χάθηκαν, πρωταγωνιστές που διαβάζουμε στα βιβλία γι’ αυτούς. 

Ο κ. Τάσος Σωτηρόπουλος μέτοχος της εταιρίας “Γκρεμίσματα”, o oποίος και βγάζει τις οικονομικές προσφορές εργάζεται στον τομέα της κατεδάφισης εδώ και 17 χρόνια, και μας δίνει μια διαφορετική οπτική από τη διαδικασία που οδηγεί ένα κτίριο στο να περάσει στην ιστορία.

“Ασχολούμαστε κυρίως με εσωτερικές κατεδαφίσεις, μπαίνουμε σε καταστήματα και σπίτια, νεοκλασικά και μη και κάνουμε τις αποξηλώσεις και τα γκρεμίσματα, ή ό,τι άλλο χρειαστεί για να γίνει μετέπειτα η ανακαίνιση. Η κατεδάφιση γίνεται με μηχανήματα, η χρονική περίοδος της διαδικασίας εξαρτάται από τον όγκο και την έκταση του κτιρίου ενώ σημαντικό ρόλο παίζουν και οι προσβάσεις όσον αφορά τα μηχανήματα, είναι πολλά τα κριτήρια που παίζουν ρόλο στην διάρκεια των εργασιών. Οι ανακαινίσεις ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων διαρκούν έναν με δύο μήνες, όσον αφορά το κομμάτι των γκρεμισμάτων και των αποξηλώσεων, ενώ των διαμερισμάτων που μετρούν τα 100 με 150 τετραγωνικά μέτρα μπορεί να διαρκέσει 3 με 4 ημέρες.” Όπως εξηγεί ο ίδιος κυρίως στα παλιά σπίτια έχουν βρεθεί πολλά αντικείμενα που αποτελούν την ιστορία των ιδιοκτητών τους:  “Σε γνωστά gourmet εστιατόρια, έτυχε να βρούμε πραγματικά πολύ βρωμιά στα υπόγεια τους όπου και είναι τα μαγειρία. Σε ένα εδώ στην Θεσσαλονίκη εντοπίσαμε ακόμη και ποντίκια όταν έκλεισε. Σε πολλά παλιά διαμερίσματα, έχουμε βρει  βιβλία, ρούχα μέσα σε ντουλάπες, ακόμη και δραχμές μέσα σε ξύλινα δάπεδα. Σε παλιά διατηρητέα κτίρια, όπως το Κόκκινο Σπίτι, έχουμε βρει παλιά αντικείμενα, κιούπια και διάφορες αντίκες αξίας, εκεί παρεμβαίνει η αρχαιολογία η οποία παρακολουθεί την διαδικασία της εκσκαφής στο υπόγειο τέτοιων κτιρίων, και όταν εντοπίζουμε παλιά αντικείμενα ο υπεύθυνος που παρευρίσκεται εκεί τα μαζεύει, τα καθαρίζει και κάνει την αναφορά του στην υπηρεσία. Δεν έχει τύχει ποτέ να σταματήσουμε την διαδικασία, διότι συνήθως έτσι συμβαίνει όταν βρίσκεις κάτι πολύτιμο, καθώς δίνεται εντολή από την πολεοδομία και την αρχαιολογία. Στην οδό Αγίας Ειρήνης στην Αθήνα κατά την διάρκεια κατεδάφισης, βρήκαμε στο υπόγειο δύο πηγάδια με νερό και ένα κεφάλι αγάλματος, ενώ μας είχε προκαλέσει εντύπωση ένα υπόγειο στην οδό Πατησίων στο οποίο εντοπίσαμε σκορπιούς. Άλλη κατάσταση που με στεναχωρεί και αφορά παλιά διαμερίσματα στα ιστορικά κέντρα είναι η συμπεριφορά των κληρονόμων. Σε ένα τέτοιο διαμέρισμα, στην Θεσσαλονίκη, η γιαγιά που κατοικούσε είχε πεθάνει και μας έδωσε εντολή ο εγγονός της να τα πετάξουμε όλα κι εγώ, καμιά φορά αυτό είναι στενάχωρο διότι βλέπεις την ζωή ενός ανθρώπου μέσα από τα αντικείμενα του να πετιέται στα σκουπίδια.”

Ο κ. Σωτηρόπουλος, εξηγεί πως τα διατηρητέα κτίρια, απαιτούν μεγάλη προσοχή, και στην διαδικασία παρεβρίσκεται η Υπηρεσία Προστασίας των Μνημείων. 

“Δεν θέλουμε να αλλοιώσουμε την ιστορικότητα τους, οπότε δεν γκρεμίζουμε τις προσόψεις ούτε τις γύψινες λεπτομέρειες. Επίσης δεν παρεμβαίνουμε σε ιστορικά αρχιτεκτονικά στοιχεία. Το μόνο που με στεναχωρεί, είναι όταν πηγαίνουμε σε παλιά διαμερίσματα και μας δίνουν εντολή οι ιδιοκτήτες να γκρεμίσουμε το ξύλινο δάπεδο που είναι ψαροκόκαλο, τις πόρτες που είναι μασίφ, και άλλα τέτοια παλιά στοιχεία, αυτό με στεναχωρεί διότι τώρα πια δεν γίνονται αυτά, δεν μπορούν να αποκατασταθούν και να’ναι ίδια και τόσο σημαντικά. Παλιότερα, είχαν νουμεράκι και φτιάχνανε πράγματα αξίας, τα δάπεδα, τα μασίφ ξύλα, τα σίδερα που ήταν σκαλιστά με τις καλλιτεχνίες, τώρα πια οι πόρτες είναι ψεύτικες, τα δάπεδα είναι λαμινέιτ, και όλα τα παλιά σημαντικά στοιχεία έχουν μετατραπεί σε εύκολες λύσεις, όπως ακριβώς συμβαίνει και με την ζωή μας. Σε τέτοιες περιπτώσεις ρωτάμε αρκετές φορές τον αρχιτέκτονα αν είναι σίγουρος για την εντολή που μας δίνει.”

Ο ίδιος εξηγεί πως η πιο δύσκολη διαδικασία είναι οι αποξήλωση των διατηρητέων κτιρίων στα αστικά κέντρα. 

“Η διαδικασία αυτή θέλει τεράστια προσοχή, για τα δάπεδα και τα κουφώματα κυρίως γιατί δεν πρέπει να διαλυθούν ώστε να πάνε στον μάστορα, να αντιγραφούν και να αποκατασταθούν όπως πρέπει. Φυσικά θέλουν και χρόνο. Εγώ πριν από αυτό ασχολιόμουν με ανακαινίσεις, τότε υπήρξε ένα κενό στην αγορά όσον αφορά τις κατεδαφίσεις. Παρατήρησα πως δεν υπάρχει κάτι οργανωμένο στο κομμάτι των αποξηλώσεων και των γκρεμισμάτων κι έτσι αποφάσισα το 2005 να ξεκινήσω αυτό το εγχείρημα το οποίο έχει πετύχει.”