Η Άλλη Θεσσαλονίκη

Η ζωή στην πόλη έχει αναβαθμιστεί χάρη στα projects και τα festivals που διοργανώνουν οι ομάδες της Θεσσαλονίκης που φαίνεται να κινούν τα νήματα της πόλης στη διαδρομή που ανοίγεται στο μέλλον της. Αστικές και καλλιτεχνικές δράσεις που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, μουσική, κινηματογράφο, φωτογραφία, γκράφιτι, ντοκιμαντέρ, χορό, workshops και περφόρμανς κάνουν τις ημέρες και τις νύχτες μας καλύτερες, λειτουργούν ως πόλος έλξης για τους επισκέπτες και επιβεβαιώνουν την παράδοση της Θεσσαλονίκης ως μια πόλη – δεξαμενή δημιουργικότητας και καινοτομίας. Συναντήσαμε τα πρόσωπα πίσω από δέκα από τα πιο δημοφιλή project της Θεσσαλονίκης και σας τα παρουσιάζουμε.

Λέξεις: Εύη Καλλίνη Εικόνες: Stereosis/Μάνος Παπαδόπουλος 

Taratsa International Film Festival

Το φεστιβάλ που ανεβάζει το σινεμά ψηλά διοργανώθηκε για πρώτη φορά τον Αύγουστο του 2014 υπό την ομπρέλα του Θεσσαλονίκη –  Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας. Ο στόχος  διπλός: Η αστική αναβίωση μιας παλιάς συνήθειας (τη δεκαετία του 1960 οι οικογένειες χρησιμοποιούσαν τις ταράτσες ως χώρους συγκέντρωσης για φαγητό) αλλά και η αναβάθμιση της ποιότητας ζωής στο κέντρο, καθώς ανεβαίνοντας κανείς εκεί ψηλά, νιώθει ότι παίρνει μια ανάσα από τα προβλήματα της καθημερινότητας και βλέπει την πόλη με άλλη ματιά. Την αρχική ιδέα είχε ο Θάνος Αλεξόπουλος και γύρω απ’ αυτήν συσπειρώθηκε σιγά – σιγά μια ομάδα με κοινό άξονα την αγάπη για το σινεμά. Σήμερα αυτή η ομάδα αποτελείται από τους Γιώργο Μάνο, Γιώργο Μαντζουρανίδη, Σοφία Τόπη, Λάζαρο Αλληλόμη, Μάκη Ανανιάδη, Μιχάλη Θεοδωρίδη, Μαριαλένα Χρυσογονίδου και Δέσποινα Καβύρη. Το 3^ο Taratsa International Film Festival, σε συνεργασία με το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το Τμήμα Κινηματογράφου της Σχολής Καλών Τεχνών Α.Π.Θ., την Δ.Ε.Θ. και άλλους σημαντικούς φορείς, οργανισμούς και θεσμούς, σημείωσε μια αναπάντεχα ανοδική πορεία: Μέσα σε 5 ημέρες, 7 ταράτσες φιλοξένησαν 6.000 επισκέπτες που παρακολούθησαν 100 μικρού και μεγάλου μήκους ταινίες από 37 χώρες του κόσμου! Στους μελλοντικούς στόχους της ομάδας είναι να υπάρχουν δράσεις όλο το χρόνο «όχι απαραίτητα σε ταράτσες», εξηγεί χαμογελώντας η καλλιτεχνική διευθύντριά του, Δέσποινα Καβύρη. Μάλιστα η πρώτη απ’ αυτές έχει ήδη προγραμματιστεί: Οι έξι βραβευμένες ταινίες του περσινού Taratsa θα προβληθούν στο πλαίσιο του 57ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Open House Thessaloniki

Κάθε χρόνο για ένα διήμερο, δημόσια και ιδιωτικά κτίρια ανοίγουν τις πύλες τους στο κοινό δωρεάν, μετατρέποντας την πόλη σε ένα μεγάλο μουσείο με εκθέματα τα ίδια της τα κτίρια και την αρχιτεκτονική της. Αυτή είναι εν συντομία η περιγραφή του Open House, ενός από τους σημαντικότερους διεθνείς θεσμούς για την ανάδειξη και προώθηση της αρχιτεκτονικής που ξεκίνησε το 1992 από το Λονδίνο και σήμερα μετρά ένα παγκόσμιο δίκτυο με 30 πόλεις. Στη χώρα μας το πρώτο Open House διοργανώθηκε από την Open House Greece το 2012 στη Θεσσαλονίκη. Έκτοτε το ραντεβού με το κοινό ανανεώνεται κάθε φθινόπωρο στην πόλη μας (φέτος είναι 19 – 20 Νοεμβρίου) και κάθε άνοιξη στην Αθήνα. Η Ρενάτα Δούμα, υπεύθυνη επικοινωνίας του Open House Thessaloniki, μας είπε: «Πέρσι σημειώθηκαν περίπου 31.000 επισκέψεις σε 67 κτίρια. Φέτος στόχος μας είναι να αυξήσουμε τα κτίρια σε 100, ώστε να μην δημιουργούνται ουρές από τους επισκέπτες». Την ομάδα του OHT συμπληρώνουν οι Τατιάνα Αναγνωστάρα, Κατερίνα Δουδούμη, Δημήτρης Θεοδωράκος, Ιωάννα Καραμιχαηλίδου, Λιλή Λουίζη και Ανδρέας Μπατζιλής. Το διήμερο των Open Tours (αρχιτεκτονικές ξεναγήσεις) πλαισιώνεται με παράλληλες δράσεις που ξεκινούν από την προηγούμενη εβδομάδα, όπως τα: MADE IN Thessaloniki (ξεναγήσεις σε δημιουργικούς χώρους παραγωγής της πόλης, όπως εργοστάσια, εργαστήρια κα), Open School (οργανωμένες επισκέψεις σε κτίρια για σχολεία, σχολές και γκρουπ) και Open Bike (ξενάγηση με ποδήλατο).

ΠIΚ ΝIK Urban Festival και IN-EDIT Festival

Το Αύγουστο του 2012 διοργανώθηκε για πρώτη φορά στη Ρωμαϊκή αγορά της Θεσσαλονίκης ένα φεστιβάλ που καλούσε τους κατοίκους και τους επισκέπτες της πόλης να κάνουν πικ νικ, να ακούσουν μουσική και να δούνε κινηματογραφικές προβολές σε έναν αρχαιολογικό χώρο. Η ιδέα γεννήθηκε πέντε χρόνια πριν, στο κάστρο του Μονζουίκ της Βαρκελώνης, όπου οι ιδρυτές της ομάδας Parenthesis -που «τρέχει» το projects στην Ελλάδα- παρακολούθησαν ένα ανάλογο φεστιβάλ. Έτσι πήρε σάρκα και οστά το ελληνικό ΠIK ΝIK Urban Festival με στόχο να στηθεί ένα μεγάλο υπαίθριο αστικό πικ νικ σε χώρο άγνωστο στο ευρύ κοινό, ώστε να αποκτήσει νέο ρόλο και χρήση. Αλλά η Parenthesis δεν «κλείνει» εδώ. Η ίδια ομάδα, που στον πυρήνα της αποτελείται από τους Κωνσταντίνο Κουλουζάκη, Μιχάλη Σπανό, Χρήστο Ζούτσο και Αθηνά Ριζοπούλου, έφερε στη χώρα μας και το μεγαλύτερο φεστιβάλ μουσικού ντοκιμαντέρ στον κόσμο, το «IN-EDIT», το οποίο ξεκίνησε το 2014 και πλέον πραγματοποιείται σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, τέλη Οκτώβρη και τέλη Μάρτη αντίστοιχα. Φέτος η διοργάνωση της Αθήνας «ανέβηκε» επίπεδο, καθώς φιλοξενήθηκε στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση. Τέλος, πέρσι τον Μάιο, η Parenthesis διοργάνωσε και το Offside Festival, το πρώτο φεστιβάλ ποδοσφαιρικού ντοκιμαντέρ στη Θεσσαλονίκη. Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας τους; Μας το αποκαλύπτει η υπεύθυνη οπτικής επικοινωνίας της ομάδας, Αθηνά Ριζοπούλου: «Ήμασταν φίλοι από πριν, τα πάντα ξεκίνησαν από την ομάδα. Αλλά και στην πορεία συνεχώς επαναφέρουμε το ερώτημα, γιατί είμαστε εδώ. Προσπαθούμε να κάνουμε πράγματα που αγαπάμε, που θα επιβιώσουν και που θα μας κάνουν να λέμε ότι άξιζε τον κόπο που μείναμε στην Ελλάδα».

Stereosis on View/99 hours

Μία από τις πιο γνωστές ομάδες στην πόλη με μακρόχρονη παρουσία στο χώρο της δημιουργικής φωτογραφίας διοργανώνει την ετήσια έκθεση Stereosis on View/99 hours με κεντρικό άξονα τη δουλειά νέων φωτογράφων της πόλης. Όπως θυμάται ο φωτογράφος Κοσμάς Παυλίδης, μέλος της ομάδας Stereosis, όλα ξεκίνησαν το 2005 από την επιθυμία να βγει η φωτογραφία από τον κλειστό χώρο στον εξωτερικό: «Ήταν πρόκληση για εμάς να κάνουμε μια υπαίθρια έκθεση φωτογραφίας, να μπορούν να την βλέπουν επισκέπτες και περαστικοί κάθε στιγμή της ημέρας». Παρά την συνεχόμενη λειτουργία της έκθεσης (στην ουσία πρόκειται για τέσσερις συνεχόμενες ημέρες) και την επιλογή κεντρικών σημείων (πεζόδρομος Ζεύξιδος και Ικτίνου, Ο Κήπος του απογευματινού ήλιου στη Νέα Παραλία) δεν έχει προκληθεί ποτέ βανδαλισμός στα έργα, μας λέει ο Εμμανουήλ Παπαδόπουλος, έτερο μέλος της ομάδας την οποία συμπληρώνουν οι Άγγελος Ζυμαράς και Πασχάλης Τσεϊνές. Συναυλίες, ζωντανή μουσική και προβολή ταινιών σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης συνθέτουν το παράλληλο πρόγραμμα που πλαισιώνει την έκθεση. Τέλος, να πούμε ότι πυλώνας του φωτογραφικού κέντρου Stereosis είναι τα σεμινάρια που διοργανώνει από το 2001 για τη φωτογραφία και την τεχνική της με χρήση αναλογικού μέσου ενώ στις δραστηριότητες της ομάδας ανήκει και το Photoday, μια εκδήλωση που οι ίδιοι περιγράφουν ως «γιορτή για τη φωτογραφία με διαγωνιστικό χαρακτήρα».  

STAMP Festival

Με σημείο εκκίνησης την ιδέα της συνεργατικής οικονομίας και της ανάδειξης νέων δημιουργικών ομάδων της πόλης, οι Δημοσθένης Βαβάτσης, Δάνης Κοσμίδης και Ανδρέας Οικονόμου ίδρυσαν πριν από δύο χρόνια το STAMP Festival. Είχε προηγηθεί το 2013 το άνοιγμα του MAKE Creative Spaces, ενός πολυχώρου  δημιουργίας που αποτέλεσε τη μαγιά για το φεστιβάλ. Το 1^ο Stamp στήθηκε ως ένα μεγάλο open market στη στοά του Αγίου Μηνά με διάρκεια 20 ημερών και συμμετοχή περίπου 15 ομάδων. Στη δεύτερη διοργάνωσή του το φεστιβάλ «μετακόμισε» στην περιοχή της Βαλαωρίτου για 13 ημέρες, υπερδιπλασιάζοντας τη συμμετοχή των ομάδων, που έφτασαν τις 40! Στόχος του είναι να «εκπαιδεύσει» τις  νέες ομάδες στους όρους λειτουργίας της αγοράς αλλά και να «περάσει» τις γνώσεις των δημιουργών που φιλοξενεί στους επισκέπτες του. Για το λόγο αυτό μεγάλη έμφαση δίνεται στα workshops που πέρσι ξεπέρασαν τα 25. Και τι μπορεί κανείς να βρει στο STAMP Festival; Από πράγματα που φτιάχνονται με το χέρι (σαπούνι, πηλός) μέχρι ενδύματα,  κοσμήματα αλλά και σπάνιες ειδικότητες, όπως comics animation, ρομποτική και αγροτικό μάρκετινγκ. Παράλληλα «τρέχουν» διάφορα events και δράσεις, όπως εκθέσεις, συναυλίες στο δρόμο και περφόρμανς. Τι εύχονται οι ιδρυτές του για το μέλλον της πόλης; «Να τινάξουμε από πάνω μας τη νοοτροπία της εσωστρέφειας. Η πόλη δεν θα αλλάξει παρά μόνο αν καθίσουμε  από κοινού σε ένα τραπέζι, να βρούμε τρόπους να στηρίξουμε ο ένας τον άλλον στα κοινά μας θέλω». 

Street Mode Festival Thessaloniki

Το μεγαλύτερο open air φεστιβάλ στη χώρα για την κουλτούρα του δρόμου και ό,τι αυτή εμπεριέχει, από το skateboard και το graffiti μέχρι το χορό breakdance και streetdance, τα σπορ δράσης, όπως το παρκούρ και το freerunning και τη μουσική, με ζωντανές συναυλίες και dj sets, διοργανώνεται κάθε χρόνο το Σεπτέμβρη από το 2009. Τα πρώτα πέντε χρόνια φιλοξενούνταν στην κεντρική πλατεία του Δήμου Θέρμης –«προίκα» του φεστιβάλ τα γκράφιτι στο υπόγειο τούνελ της πλατείας- ενώ από το 2014 βρήκε νέα στέγη στην Αποθήκη Γ, στο Λιμάνι.  Όπως μας εξηγεί ο εμπνευστής και «ψυχή» του φεστιβάλ, Γιάννης Ευσταθίου (Νox1), σκοπός του Street Mode είναι «να καταλάβουμε έναν δημόσιο χώρο μέσα στον οποίον θα πραγματοποιήσουμε τις δράσεις μας, θα κάνουμε την δική μας γιορτή» και με περηφάνεια δίνει στοιχεία για τις πρωτιές του φεστιβάλ: «Πρώτοι δείξαμε breakdance σε ανοιχτό κοινό ενώ στο διαγωνισμό του παρκούρ οι νικητές μας  μπαίνουν στα προκριματικά του παγκόσμιου πρωταθλήματος freerunning, Red Bull Art of Motion στη Σαντορίνη». Σημαντικό κομμάτι είναι πλέον και το μουσικό, καθώς φέτος συμμετείχαν 17 σχήματα (χιπ χοπ, πανκ ροκ και εναλλακτική σκηνή) ενώ για πρώτη φορά διοργανώθηκε και μια μικρή αγορά με χειροποίητα προϊόντα και πράγματα από δεύτερο χέρι, όπως βινύλια και κασέτες. Την ομάδα του Street Mode συμπληρώνουν οι Απόστολος Αριστείδου (υπεύθυνος χορού), Γιώργος Μαυρίδης (παρουσίαση), Γιώτης Ποσπορέλι (υπεύθυνος μουσικής) και Δημήτρης Καϊμακάμης (υπεύθυνος παρκούρ).

Reworks Festival

Το Reworks διεκδικεί επάξια τον τίτλο του παλαιότερου μουσικού φεστιβάλ της πόλης, καθώς διοργανώνεται αδιάλειπτα από το 2005. Για την ακρίβεια είναι και το πρώτο, καθώς όταν ξεκίνησε δεν υπήρχε στην πόλη φεστιβαλική κουλτούρα γύρω από την μουσική. Όπως μας αποκαλύπτει ο ένας εκ των δύο εμπνευστών και δημιουργών του, ο Αναστάσιος Διολαντζής –ο άλλος είναι ο Τάσος Ανθόπουλος- «τα πρώτα δύο χρόνια έπρεπε να εξηγούμε στον κόσμο, γιατί του περνάμε το ειδικό βραχιολάκι εισόδου που του επέτρεπε να μπαινοβγαίνει στο φεστιβάλ και να επισκέπτεται όλους τους χώρους». Στόχος των δημιουργών του ήταν να κάνουν ένα φεστιβάλ στην πόλη με μουσική στόχευση αλλά και με εξωστρεφή χαρακτήρα, ώστε να γίνει η Θεσσαλονίκη σημείο συνάντησης φίλων της σύγχρονης μουσικής. Σήμερα το Reworks είναι ένα διεθνές φεστιβάλ σύγχρονων μορφών μουσικής με πρωτιές σε καλλιτέχνες (το φετινό line up είχε 15 νέα ονόματα), διεθνείς βραβεύσεις και διακρίσεις (το κορυφαίο περιοδικό Resident Advisor το κατατάσσει στα 10 καλύτερα φεστιβάλ του κόσμου για το μήνα Σεπτέμβρη). Η επόμενη τριετία είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς μπήκε στο πρόγραμμα «We are Europe» που υποστηρίζει την ανταλλαγή μεταξύ μεγάλων ευρωπαϊκών  μουσικών φεστιβάλ και πλέον το ίδιο το φεστιβάλ αλλά και η διεθνής πορεία του αναμένεται να απογειωθούν. Τέλος, να πούμε ότι στην πρόσφατη 12^η διοργάνωση το Reworks έδειξε να αποκτά και μια διαφορετική δυναμική διοργανώνοντας το νέο project Reworks Agora, μια πλατφόρμα με ομιλίες και προβολές για την τέχνη, την τεχνολογία και την πολιτιστική επιχειρηματικότητα.

TEDxThessaloniki

Το πρώτο TEDx διοργανώθηκε στην Ελλάδα στη Θεσσαλονίκη, το 2010. «Πρόκειται για μια πλατφόρμα διάδοσης ιδεών που στόχο έχει να αλλάξει τον κόσμο. Είναι σαν να δίνουμε ένα ερέθισμα στον καθένα από εμάς να σκεφτεί διαφορετικά, να εμπνευστεί και να τολμήσει να δημιουργήσει το σήμερα και το αύριο που επιθυμεί» μας εξηγεί η Έλενα Παπαδοπούλου, curator του TEDxThessaloniki. Πέρα από τους καταξιωμένους, γνωστούς ομιλητές, στη σκηνή ανεβαίνουν και άνθρωποι της διπλανής πόρτας. Κι αυτό γιατί η ανάδειξη των τοπικών ιδεών και των τοπικών «ηρώων», των ανθρώπων δηλαδή που τις εφάρμοσαν, αποτελεί βασικό στόχο των κατά τόπους TEDx. Οι ομάδες των TEDx είναι εθελοντικές –στη Θεσσαλονίκη η βασική ομάδα αποτελείται συνολικά από 30 άτομα. Το δε περσινό event, το οποίο παρακολούθησε για πρώτη φορά εκπρόσωπος του παγκόσμιου οργανισμού TED, φιλοξενήθηκε στον χώρο Μ2 του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης –προηγήθηκαν ως χώροι φιλοξενίας ο κινηματογράφος «Ολύμπιον» και το Βασιλικό Θέατρο του ΚΘΒΕ. «Για μένα το TEDxThessaloniki ήταν ένα δώρο και είναι ένα ταξίδι ζωής» εξηγεί η Έλενα Παπαδοπούλου και συνεχίζει: «Οι άνθρωποι που γνωρίζεις, οι σπίθες που βλέπεις στα μάτια, η θετική ενέργεια ενός αγγίγματος ή μιας αγκαλιάς, σου δίνουν τη βεβαιότητα ότι ζούμε το σήμερα που θέλουμε και ονειρευόμαστε το αύριο που μας αξίζει».

Street Outdoors

Η ιδέα του blog party, δηλαδή ενός πάρτι που μεταφέρεται από περιοχή σε περιοχή, ξεκίνησε το 2012. Το Street Outdoors ξεκίνησε ως ένα πείραμα, ένα απόγευμα με μουσική και φίλους στο Fragile της Βαλαωρίτου. «Συνειδητοποίησα πως έγινε κανονική δουλειά την ημέρα που παραιτήθηκα από τη δουλειά που είχα στην Ολλανδία και επέστρεψα μόνιμα στη Θεσσαλονίκη» θυμάται ο Ιωάννης Πατελιώτης, δημιουργός της ομάδας. Μόνο μουσική από νωρίς το απόγευμα μέχρι όσο πάει είναι η βασική ιδέα αυτών των απογευματινών πάρτι που στο εξωτερικό κάνουν θραύση. Οι μουσικές υπηρετούν χορευτικούς ρυθμούς, από house και disco μέχρι ηλεκτρονικούς ήχους και βραζιλιάνικη σάμπα. «Πλέον κάνουμε περίπου πέντε πάρτι ετησίως στη Θεσσαλονίκη και άλλα τόσα στην Αθήνα αλλά στόχος μας είναι να μεταφέρουμε το Street Outdoors και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας που δεν έχουμε πάει, όπως η Κρήτη και η Χαλκιδική αλλά και στο εξωτερικό». Και ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία ενός τέτοιου event; «Η εξεύρεση χώρων, καθώς θέλουμε να αλλάζουμε διαρκώς, να μην μένουμε στα ίδια. Αλλά –συμπληρώνει με ένα μικρό παράπονο- και η ανεπαρκής στήριξη των φορέων». Μαζί με τους Πολατίδη Κώστα και Ζάμπα Γιώργο οι οποίοι συμπληρώνουν την ομάδα του Street Outdoors, ετοιμάζουν ένα μεγάλο πάρτι με 2 σκηνές και 9 djs στις 4 Νοέμβρη στον πολυχώρο του Μύλου, σε συνεργασία με το γνωστό ευρωπαϊκό Dekmantel Festival.

Street Art Festival Thessaloniki

Με βασικό βραχίονα τις συναυλίες και ιδεολογικό background τη συνάντηση νέων καλλιτεχνών, το Street Art Festival δίνει ηχηρό «παρών» στη Θεσσαλονίκη από το 2013. Στο 4^ο Street Art Festival που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Ιούνιο συμμετείχαν περισσότεροι από 300 καλλιτέχνες graffiti, street artists, μουσικοί, εικαστικοί, χορευτές, skaters και riders από την Ελλάδα και το εξωτερικό ενώ είχε μεγάλη προσέλευση κόσμου από τα Βαλκάνια. Εκτός από τις συναυλίες διοργανώθηκαν σεμινάρια, shows, εικαστικές παρεμβάσεις και άλλες δράσεις, όπως ο λογοτεχνικός διαγωνισμός «Βρώμικες ιστορίες» και η έκθεση Poster Bikeart.gr με θεματική το ποδήλατο. Στόχοι του φεστιβάλ είναι να προωθήσει την πολιτιστική κληρονομιά της νέας γενιάς αλλά και να τοποθετήσει τη Θεσσαλονίκη στον παγκόσμιο χάρτη των νεανικών φεστιβάλ. Το ένα τρίτο των καλλιτεχνών που συμμετέχουν έρχεται από το εξωτερικό» αποκαλύπτει ο project manager του SAF, Αλέξανδρος Μαραντέλος, ο οποίος μαζί με τους Κώστα Γουναρόπουλο και Αλκιβιάδη Ζαχαρίου συνθέτουν τον πρωταρχικό πυρήνα της ομάδας, που συμπληρώνεται από πολλούς και άξιους συνεργάτες. Το 1ο SAF έγινε στο στρατόπεδο Κόδρα, γνώρισε μεγάλη επιτυχία αλλά από την επόμενη κιόλας χρονιά γεννήθηκε η ανάγκη να μετακινηθεί σε κεντρικότερο σημείο. Έτσι «κατέβηκε» στην καρδιά της πόλης στον εμβληματικό χώρο της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης. Και ποιος είναι ο στόχος για το επόμενο SAF; «Να φτιάξουμε ένα ακόμη μεγαλύτερο φεστιβάλ, με περισσότερες ομάδες και δράσεις αλλά και να δουλέψουμε επάνω στο προφίλ της εξωστρέφειάς του».

To αφιέρωμα είναι μια χορηγία της μπύρας Άλη.