Αλλού κατεδαφίζουν Flyovers επειδή απέτυχαν να δώσουν λύση στο κυκλοφοριακό

Λέξεις: Κώστας Νικολάου

Στα μέσα του περασμένου αιώνα άρχισαν να κατασκευάζονται υπερυψωμένες ταχείας κυκλοφορίας λεωφόροι (Flyovers) σε διάφορες πόλεις του κόσμου.

Η βασική ιδέα της κατασκευής Flyover σε μια πόλη ήταν ότι θα μετριάσει την κυκλοφοριακή συμφόρηση. Σύντομα όμως διαπιστώθηκε ότι τελικά, αντιμετώπισε τα ίδια προβλήματα συμφόρησης που επρόκειτο να λύσει. Η αυξημένη κυκλοφορία ΙΧ οχημάτων –που προκάλεσε η ύπαρξή του- οδήγησε στον κορεσμό του Flyover, καθιστώντας τoν αναποτελεσματικό στη μείωση των καθυστερήσεων. Παρατηρήθηκε ότι κάθε νεόδμητος Flyover επιλύει το ζήτημα της κυκλοφοριακής συμφόρησης σε μια συγκεκριμένη τοποθεσία για ένα πρώτο έτος και μετά, λόγω της αύξησης του αριθμού των οχημάτων, αντιμετωπίζει και ο Flyover την ίδια συμφόρηση [1].

Μελετήθηκε ο αντίκτυπος ενός Flyover στην καθυστέρηση των οχημάτων, την κατανάλωση καυσίμου και τις εκπομπές ρύπων. Διαπιστώθηκε ότι πρόκειται για μια βραχυπρόθεσμη λύση, καθώς ένας Flyover φθάνει επίσης στο ίδιο επίπεδο συμφόρησης λόγω της αυξημένης κυκλοφορίας IX οχημάτων (που ο ίδιος προκαλεί), προκαλώντας εκ νέου καθυστέρηση των οχημάτων (μποτιλιάρισμα), αύξηση της κατανάλωσης καυσίμων και των εκπομπών ρύπων [1].

Μετά από εκτεταμένες επιτόπιες μελέτες στις πόλεις του κόσμου που είχαν Flyovers, διαπιστώθηκε ότι οι Flyovers δεν είναι σε θέση να λύσουν το ζήτημα της κυκλοφοριακής συμφόρησης, παρά το γεγονός ότι ξοδεύονται τεράστια ποσά χρημάτων για την κατασκευή και τη συντήρησή τους. Κατέληξαν ότι η κατασκευή Flyovers είναι μια προσέγγιση με επίκεντρο τα οχήματα που προσανατολίζεται στη ζήτηση και όχι στις βιώσιμες μεταφορές με μέσα μαζικής μεταφοράς, με μετρό, τραμ, λεωφορεία, ποδηλατόδρομους, πεζόδρομους, που αντιμετωπίζουν επιτυχώς και τα θέματα της ρύπανσης και της κλιματικής κρίσης [2].

Η Βοστώνη της Μασαχουσέτης είχε κυκλοφοριακό πρόβλημα λόγω κυκλοφοριακής συμφόρησης στην πόλη. Ένας υπερυψωμένος αυτοκινητόδρομος κατασκευάστηκε το 1959 και μετέφερε 75.000 οχήματα την ημέρα. Αργότερα στη δεκαετία του 1990, μετέφερε σχεδόν 200.000 οχήματα την ημέρα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα κακό επίπεδο εξυπηρέτησης και κυκλοφοριακή συμφόρηση διάρκειας 10–16 ωρών. Το ποσοστό ατυχημάτων στον επιδεινούμενο υπερυψωμένο αυτοκινητόδρομο ήταν τετραπλάσιο από τον εθνικό μέσο όρο για τις αστικές περιοχές [3].

Στις ΗΠΑ κατέληξαν ότι η κατεδάφιση των Flyovers είναι η καλύτερη εναλλακτική λύση και μάλιστα, η μόνη εναλλακτική λύση που βοηθά στην αντιμετώπιση διαφαινόμενων περιβαλλοντικών προβλημάτων όπως η κλιματική κρίση. Είναι εντυπωσιακό ότι κατέληξαν επίσης στο συμπέρασμα ότι όταν οι Flyovers είναι σε πόλεις, υπάρχουν τεράστια οικονομικά οφέλη από την κατεδάφισή τους!

Το Milwaukee ξόδεψε 25 εκατομμύρια δολάρια για να κατεδαφίσει έναν Flyover, ενώ θα κόστιζε 100 εκατομμύρια δολάρια για την ανακαίνισή του. Η απομάκρυνση του Flyover τόνωσε την ανάπτυξη ολόκληρων νέων γειτονιών. Το San Francisco έκανε το ίδιο. Πέτυχαν έτσι, να ξεφύγουν από το πρόβλημα της αυξανόμενης ζήτησης κυκλοφορίας ΙΧ και να περάσουν σε μια κατάσταση μείωσης της ζήτησης αυτής [4].

Προκρίθηκε παντού η λύση της κατεδάφισης των Flyovers, διότι η άλλη λύση που υπήρχε για την αντιμετώπιση της συνεχώς αυξανόμενης ζήτησης της κυκλοφορίας οχημάτων (που οι ίδιοι οι Flyovers προκαλούσαν), θα ήταν να κατασκευάζονται διαρκώς και άλλοι Flyovers χωρίς τέλος [5].

Μερικά ενδεικτικά -και μόνον- παραδείγματα Flyovers, που κατασκευάστηκαν την περίοδο 1950-1970 και κατεδαφίστηκαν (αναφέρεται και το έτος κατεδάφισης) σε διάφορες πόλεις του κόσμου τα τελευταία 30 χρόνια [1]:

– San Francisco -1, CA (USA): 1991 – San Francisco -2, CA (USA): 1992 – Milwaukee, WI (USA): 1999 – Toronto, Ontario (Canada): 2001 – Niagara Falls, NY (USA): 2017 – Boston, MA (USA): 1995 – Paris (France): 2002 – Seoul (South Korea): 2003

Συμπερασματικά, έχει διαπιστωθεί διεθνώς ότι η κατασκευή Flyover είναι μια αναχρονιστική και αποτυχημένη λύση για το κυκλοφοριακό πρόβλημα μιας πόλης. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, ένας Flyover καταλήγει να επιδεινώνει την κυκλοφοριακή συμφόρηση, που υποτίθεται ότι θα έλυνε.

Όπως σε όλες τις πόλεις του κόσμου, έτσι και στη Θεσσαλονίκη, η εναλλακτική λύση των κυκλοφοριακών και περιβαλλοντικών προβλημάτων βρίσκεται στις βιώσιμες μεταφορές με μέσα μαζικής μεταφοράς, με μετρό, τραμ, λεωφορεία, ποδηλατόδρομους, πεζόδρομους και αστικές αναπλάσεις δραστικής αύξησης του πράσινου.

*Ο Κώστας Νικολάου είναι Διδάκτωρ Περιβαλλοντολόγος, τ. Επισκέπτης Καθηγητής ΑΠΘ

Πηγές:

1. Bedada L., Advani M., Chandra S., Juremalani J., “Estimating the Impact of Flyover on Vehicle Delay, Fuel Consumption, and Emissions—A Case Study”. In: Recent Advances in Traffic Engineering, Springer, 2020 2. Navlakha S.V., “Understanding the flyover phenomenon”. A report by Parisar Institute, Pune, 2016 3. Massachusetts Department of Transportation (MassDOT)’s Report, 2018 4. Siegel C., “Removing freeways—restoring cities from induced demand to reduced demand”. Report by Preservation Institute, 2016 5. Twarit, B., Kumar, S.N., Kumar, S.A., “A Case Study on Flyover in Urban Context”. In: Sustainable Infrastructure Development. Lecture Notes in Civil Engineering, vol 199, Springer, 2022