Ανακάλυψε τα γλυπτά της πόλης: «Μνημείο Πεσόντων στην Κορέα» της Μαρίας Σπυριδέλη
Κάτω από τις φυλλωσιές των δέντρων, με θέα την θάλασσα, μπορεί κανείς να απολαύσει την ηρεμία πλάι στο μνημείο, με την ελπίδα πως η παγόδα και ο συμβολισμός της θα επικρατήσουν.
Στέκουν δίπλα μας, τα προσπερνάμε, πολλές φορές μπορεί να μην παρατηρούμε καν την ύπαρξη τους. Είναι τα αγάλματα, οι προτομές και οι εικαστικές συνθέσεις της πόλης και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της. Πολλά από αυτά είναι τόσο γνωστά που έγιναν σήμα κατατεθέν της Θεσσαλονίκης, όπως το άγαλμα του Βενιζέλου, οι Ομπρέλες του Ζογγολόπουλου, το άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Κάποια είναι πιο σύγχρονα, κάποια λιγότερο γνωστά, μερικά είναι πολυφωτογραφημένα, άλλα έχουν αφεθεί και παρακμάζουν. Στέκουν δίπλα σε μεγάλους δρόμους και πλατείες, ακίνητα, και μας διηγούνται ιστορίες από την πόλη.
Ένα κράτος αδύναμο, κάτω από τις επιρροές των μεγάλων δυνάμεων, ταλαιπωρημένο από πολέμους. Αυτή ήταν η Ελλάδα το 1950, με τις μνήμες από τον εμφύλιο να είναι πολύ νωπές και τον φόβο ότι μπορεί ακόμα να κινδυνεύει, σε έναν πλανήτη που πολλές μάχες μαίνονταν, ακόμα και ο Ψυχρός Πόλεμος θα αργούσε να τελειώσει. Η Ελλάδα, μέλος του Ο.Η.Ε., κάνει μια προσπάθεια για την ασφάλειά της να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Η Αμερικάνικη κυβέρνηση αρνείται την είσοδό της, θεωρώντας ότι αυτό δεν είναι απαραίτητο και δεν έχει να προσφέρει κάτι στην άμυνα των κρατών του Ν.Α.Τ.Ο. Όταν όμως λίγο αργότερα ξέσπασε ο πόλεμος της Κορέας, η Αμερική αναγκάστηκε να ζητήσει την βοήθεια κρατών του Ο.Η.Ε. να συνδράμουν στον αγώνα της. Μεταξύ αυτών ήταν και η Ελλάδα. Ο τότε πρωθυπουργός, Σοφοκλής Βενιζέλος, θεώρησε ότι ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για την Ελλάδα να κάνει ισχυρή την παρουσία της στον Ο.Η.Ε., υποστηρίζοντας την Κορέα που ήταν μέλος του οργανισμού, και με αυτό τον τρόπο να πετύχει και την εύνοια και στήριξη των Αμερικάνων και είσοδο της χώρας στο ΝΑΤΟ. Η κυβέρνηση της Ελλάδας ήθελε να αποδείξει ότι η χώρα μας είναι σημαντικής στρατηγικής σημασίας και υπολογίσιμος σύμμαχος. Κάπως έτσι συγκροτήθηκε το Εκστρατευτικό Σώμα Ελλάδος (ΕΚΣΕ), τον Οκτώβριο του 1950 και αναχώρησε για την Κορέα στις 11 Νοεμβρίου του ίδιου έτους.
Η επιστροφή από την Κορέα ξεκίνησε το φθινόπωρο του 1955, με απόφαση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ως αντίδραση για το ανθελληνικό πογκρόμ που είχε οργανωθεί στην Τουρκία εναντίον του Ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης και του Οικουμενικού Πατριαρχείου, και ολοκληρώθηκε το Δεκέμβριο του 1955, αφού είχαν πάει στο μεταξύ δεκάδες άντρες να πολεμήσουν και κάποιοι έχασαν την ζωή τους στις μάχες της Κορέας. Η απόφαση να συμμετέχει η Ελλάδα στον πόλεμο της Κορέας δεν πέρασε αδιάφορα. Πολλοί ήταν ενάντια στην απόφαση αυτή, κυρίως αριστεροί, ειρηνιστές, άνθρωποι του πνεύματος, που διέβλεπαν άσκοπο αίμα και θυσίες προς έναν πόλεμο που δεν αφορούσε καθόλου την χώρα μας. Τελικά, η πολυπόθητη ένταξη στο ΝΑΤΟ, και για την Ελλάδα και για την Τουρκία που συμμετείχαν στον πόλεμο, επιτεύχθηκε το 1952.
Πληθώρα αναφορών, τιμητικών διακρίσεων και παρασήμων έχουν δοθεί στην Ελλάδα για την συμμετοχή της στον πόλεμο. Μεταξύ άλλων, το 1993 ο Γενικός πρόξενος της Ελλάδας στην Κορέα, Ζουνγκγιούν Κιμ, κάνει μια δωρεά προς την πόλη της Θεσσαλονίκης και κατασκευάζει μια μαρμάρινη επιγραφή στην παραλία, στο ύψος της οδού Μπότσαρη, για να ευχαριστήσει την Ελλάδα. Έναν χρόνο αργότερα, το 1994, τοποθετήθηκε στο σημείο, επί δημαρχίας Κωνσταντίνου Κοσμόπουλου, το «Μνημείο πεσόντων στον πόλεμο της Κορέας». Την δαπάνη του έργου ανέλαβαν ο Σύνδεσμος Βετεράνων Πολεμιστών Κορέας Μακεδονίας Θράκης και ο ιερέας Κωνσταντίνος Χαλβατζάκης, που είχε πάρει μέρος στον κορεατικό πόλεμο και συνέδεσε το όνομά του με αυτόν.
Η αρχιτεκτονική μελέτη του μνημείου είναι της Μαρίας Σπυριδέλη. Το έργο φαντάζει ξένο προς την αισθητική που έχουμε συνηθίσει στην Ελλάδα. Γίνεται αμέσως αντιληπτό πως πρόκειται για κάποιο γλυπτό ή μνημείο που έχει να κάνει με την Ασία, μιας και στο κέντρο της κατασκευής δεσπόζει μια παγόδα. Οι παγόδες είναι θρησκευτικοί ναοί με περίτεχνα σκαλίσματα που συναντάμε στην Ασία, κάποιες από αυτές σε εντυπωσιακά μεγέθη. Οι παγόδες έχουν φτιαχτεί ως σύμβολα ειρήνες ηρεμίας και ευημερίας. Αν και δεν είναι γνωστές σε όλους, η συμβολική τους σημασία εδώ σηματοδοτεί ακριβώς αυτό. Το τέλος του πολέμου, την ελπίδα για έναν ειρηνικό κόσμο, όπου δεν θα επαναληφθούν παρόμοιες εκστρατείες θανάτου.
Πάνω στην παγόδα μπορεί να διακρίνει κάποιος σκαλισμένες αναπαραστάσεις δράκων, του δεκαεξάκτινου αστεριού, λιονταριού, όπως και άλλων συμβόλων Κορεάτικης τεχνοτροπίας. Τα γλυπτό, φτιαγμένο από μάρμαρο, οριοθετείται από τέσσερις στήλες, στις οποίες αναγράφονται τα ονόματα των πεσόντων. Κάτω από τις φυλλωσιές των δέντρων, με θέα την θάλασσα, μπορεί κανείς να απολαύσει την ηρεμία πλάι στο μνημείο, με την ελπίδα πως η παγόδα και ο συμβολισμός της θα επικρατήσουν, φέρνοντας μόνο ειρήνη και ευημερία.
