Ανακάλυψε τα γλυπτά της πόλης: Το Παρεκκλήσι της Ουράνιας Κλίμακας του Στυλιανού Αντωνάκου
Στον προαύλιο χώρο της Μονής Λαζαριστών, στέκει το παρεκκλήσι της Ουράνιας Κλίμακας του Στυλιανού Αντωνάκου.
Στέκουν δίπλα μας, τα προσπερνάμε, πολλές φορές μπορεί να μην παρατηρούμε καν την ύπαρξη τους. Είναι τα αγάλματα, οι προτομές και οι εικαστικές συνθέσεις της πόλης και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της. Πολλά από αυτά είναι τόσο γνωστά που έγιναν σήμα κατατεθέν της Θεσσαλονίκης, όπως το άγαλμα του Βενιζέλου, οι Ομπρέλες του Ζογγολόπουλου, το άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Κάποια είναι πιο σύγχρονα, κάποια λιγότερο γνωστά, μερικά είναι πολυφωτογραφημένα, άλλα έχουν αφεθεί και παρακμάζουν. Στέκουν δίπλα σε μεγάλους δρόμους και πλατείες, ακίνητα, και μας διηγούνται ιστορίες από την πόλη.
Οι επισκέπτες της Μονής Λαζαριστών και της συλλογής Κωστάκη σίγουρα θα το έχουν προσέξει. Αν και πρόκειται για μια μεγάλων διαστάσεων εγκατάσταση, βρίσκεται σε ένα σημείο που δεν είναι εύκολα προσπελάσιμο. Στον προαύλιο χώρο της Μονής Λαζαριστών, στην δεξιά γωνία, στην πίσω πλευρά του MOMus-Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης (πρώην Κρατικού Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης), στέκει το παρεκκλήσι της Ουράνιας Κλίμακας του Στυλιανού (Στηβ) Αντωνάκου. Το σημείο τοποθέτησής του μπορεί να μπερδεύει πολλούς επισκέπτες και να το συγχέουν με ένα πραγματικό, μεγάλων διαστάσεων παρεκκλήσι(*). Άλλωστε πολύ συχνά συναντάμε παρεκκλήσια σε εξωτερικές αυλές και τι πιο φυσικό από το χώρο μιας πρώην μονής.
Πρόκειται για μία μεγάλη τετράγωνη μεταλλική σύνθεση, διαστάσεων 7Χ7 και ύψους 5,45 μέτρων, που στην αρχική του μορφή φωτιζόταν με νέον, το οποίο όμως τώρα δεν λειτουργεί. Στην είσοδο, ψηλά στην κορυφή, διακρίνονται 12 σταυροί, όσοι και οι Απόστολοι της εκκλησίας. Στο εσωτερικό στην ανοιχτή οροφή που έχει σχήμα σταυρού εξέρχεται μια σκάλα που καταλήγει από το έδαφος στον ουρανό και συνδέει την γη με τα ουράνια. Ο ίδιος ο καλλιτέχνης ανέφερε σε παλαιότερη συνέντευξη του πως εμπνεύστηκε το Παρεκκλήσι της Ουράνιας Κλίμακας από τη βυζαντινή Εικόνα της Ουράνιας Κλίμακας της μονής της Αγίας Αικατερίνης του Σινά, την οποία ζωγράφισε ο μοναχός Ιωάννης της Κλίμακος. Η κατασκευή είναι φτιαγμένη από σίδερο και παρουσιάστηκε στην Μπιενάλε της Βενετίας το 1997.
Η είσοδος του θεατή στην εγκατάσταση είναι η είσοδος σε έναν πνευματικό χώρο ηρεμίας και αναζήτησης. Το έργο, εκτός από ένα καλλιτεχνικό αποτύπωμα, θα μπορούσε να χρησιμεύει ως ένα πραγματικό ησυχαστήριο. Στην αρχική του εκδοχή, το νέον, χρώματος κόκκινου, κάλυπτε την είσοδο, ενώ το μπλε, όπως το μπλε του ουρανού, το πάνω μέρος της οροφής. Το εμβληματικό αυτό έργο, δωρεά από τον καλλιτέχνη στο (τότε) Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, τοποθετήθηκε τον Οκτώβριο του 1997 στον υπαίθριο χώρο της Μονής Λαζαριστών, η παλιά χρήση του οποίου κάνει το έργο να ταιριάζει απόλυτα με το περιβάλλον. Σε ένα παλιό μοναστήρι, που πλέον φιλοξενεί στο χώρο του εκθέσεις, θεατρικές παραστάσεις και δρώμενα ξεπροβάλλει ένα παρεκκλήσι του μέλλοντος με στοιχεία του Βυζαντινού παρελθόντος της πόλης.
Ο Στυλιανός Αντωνάκος γεννήθηκε το 1926 στον Άγιο Νικόλαο Γυθείου Λακωνίας και το 1930 βρέθηκε με την οικογένεια του στη Νέα Υόρκη. Ασχολήθηκε από νεαρή ηλικία με την ζωγραφική και τις εικαστικές τέχνες, χρησιμοποιώντας το νέον ως πηγή φωτός, το οποίο και έκανε χαρακτηριστικό στοιχείο των έργων του. Για σαράντα και πλέον χρόνια, πραγματοποίησε πολλές εκθέσεις τόσο στη Νέα Υόρκη και στις ΗΠΑ, όσο και στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Μια φωτεινή σύνθεσή του κοσμεί το Αττικό μετρό (στάση Αμπελόκηποι). Ήταν παντρεμένος με την Ναόμι Αντωνάκου με την οποία απέκτησε μια κόρη, την Ευαγγελία. Απεβίωσε τον Αύγουστο του 2013.
(*) Το παρεκκλήσι είναι μικρός χριστιανικός ναός και αποτελεί ιδιαίτερο ιερό χώρο Ιερών Μονών, ανακτόρων, στρατοπέδων, νοσοκομείων, αρχοντικών, νεκροταφείων, ακόμη και πλοίων, ή ξεχωριστό χώρο σε μεγαλύτερο ναό, συνήθως σε εξωτερικό χώρο. Το παρεκκλήσι χρησιμεύει για τέλεση μυστηρίων στα οποία παρευρίσκεται μικρός αριθμός ατόμων. Ο όρος χρησιμοποιείται επίσης για να υποδηλώσει ιερό ναό που δεν αποτελεί ενορία.
