Ανακαλύψτε τα γλυπτά της πόλης: Έφυγαν οι λαμαρίνες και είδαμε τη λησμονημένη προτομή του Λεωνίδα Ιασωνίδη

Μετά από 18 χρόνια λαμαρίνας οι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης προσπαθούν να συνηθίσουν στην νέα συνθήκη. Την οδό Εγνατία χωρίς εργοτάξια.

Ενώ απομακρύνονται και τα τελευταία διαχωριστικά ερχόμαστε αντιμέτωποι με πράγματα που υπήρχαν στην καθημερινότητα μας και τα είχαμε ξεχάσει όπως η Προτομή του Λεωνίδα Ιασωνίδη γνωστού ως υπουργού των προσφύγων. Βρίσκεται στον αίθριο χώρο ανάμεσα στο Χαμζά Μπέη Τζαμί γνωστό ως “Αλκαζάρ” και το κτίριο του Παλιού Δημαρχείου, το λεγόμενο και Καραβάν Σεράι που είχε χρησιμοποιηθεί για χρόνια σαν κατάλυμα προσφύγων.

Η προτομή τοποθετήθηκε εκεί το 1966 και είναι έργο του γνωστού γλύπτη Ευθύμιου Καλευρά. Όπως μαρτυρά η επιγραφή η ανάθεση έγινε από το Δήμο Θεσσαλονίκης, Ιμεραίων Αδελφότης Ποντιακά Σωματεία Χώρας Φίλοι Αρετής Θαυμαστές Ευγομωνούντες.

Ο Λεωνίδας Ιασωνίδης ήταν Έλληνας πολιτικός, βουλευτής Θεσσαλονίκης που διετέλεσε Υπουργός Πρόνοιας με την κυβέρνηση του κόμματος Φιλελευθέρων. Γεννήθηκε στην Ορντού του Πόντου το 1884. Αποφοίτησε από το Φροντιστήριο Τραπεζούντας το 1902 και στη συνέχεια σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης, από όπου έλαβε πτυχίο το 1912.

Συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι, λαμβάνοντας πτυχίο στις πολιτικές και κοινωνικές επιστήμες, το έτος 1915. Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου φεύγει από τη Γαλλία για στην Καυκασία, προκειμένου να εμψυχώσει και να οργανώσει τους Έλληνες του Πόντου. Ιδρύει την «Ευξεινοπόντειον Ένωσιν», το 1917 και πρωτοστατεί στην ίδρυση της «Κεντρικής Ενώσεως Ποντίων» και συμμετέχει το 1919 στην Εθνοσυνέλευση των Ποντίων του Βατούμ της οποίας διετέλεσε τελευταίος πρόεδρος, με σκοπό την αποκατάσταση του Πόντου και τη δημιουργία ανεξάρτητης αυτόνομης Δημοκρατίας.

Η δράση του έχει ως αποτέλεσμα την ερήμην καταδίκη του σε θάνατο με απαγχονισμό από τα Δικαστήρια της Αμάσειας, που οργάνωσαν οι Νεότουρκοι και οδήγησαν στον θάνατο χιλιάδες Έλληνες του Πόντου.

Το Σεπτέμβριο του 1922 έρχεται πρόσφυγας στην Ελλάδα. Αγωνίζεται για τα δικαιώματα των προσφύγων που κατέφυγαν στην Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Από το 1923 εκλέχθηκε επανειλημμένα βουλευτής Θεσσαλονίκης, με το κόμμα των Φιλελευθέρων. Στήριζε την Εθνική Ένωσις Ελλάς γνωστή ως 3Ε, η οποία ήταν η σημαντικότερη αντισημιτική και φασιστική οργάνωση της βόρειας Ελλάδας κατά τον Μεσοπόλεμο η οποία οργάνωσε το πογκρόμ και την πυρκαγιά – καταστροφή του φτωχού Εβραϊκού οικισμού του Κάμπελ.

Εργάστηκε στο Υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας και διετέλεσε Υπουργός Πρόνοιας, συμμετέχοντας στην κυβέρνηση του κόμματος Φιλελευθέρων (1930-1932). Αυτοεξορίσθηκε στην Αγγλία μετά την κήρυξη της δικτατορίας Μεταξά. Μετά την απελευθέρωση, επέστρεψε στην Ελλάδα και επανεκλέχθηκε Βουλευτής. Διετέλεσε επίσης Υπουργός Γενικός Διοικητής Βορείου Ελλάδος.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος του ζητάει κατά την επίσκεψη του πρωθυπουργού της Τουρκίας Ισμετ Ινονού το 1931 στην Αθήνα να μιλήσει στην τουρκική γλώσσα. Ο Ιασωνίδης εκφωνεί έναν υπέροχο λόγο που εντυπωσιάζει τον Ινονού ο οποίος τον ρωτάει αν έχει κάποια επιθυμία που μπορεί να ικανοποιήσει. Ο Ιασωνίδης τότε του ζητά την μεταφορά της ιστορικής εικόνας της Παναγίας Σουμελά από τον Πόντο στην Ελλάδα.

Έφυγε από την ζωή στις 29 Ιουλίου του 1959 και η ταφή του έγινε στην Αθήνα. Αργότερα έγινε εκταφή και μεταφορά των οστών στην Θεσσαλονίκη στα νεκροταφεία της Ευαγγελίστριας μέχρι που το 2017 έγινε η μεταφορά τους στην Παναγία Σουμελά του Βερμίου όπου στήθηκε και μια προτομή του.

Ο γλύπτης Ευθύμιος Καλεβράς γεννήθηκε το 1929 και απεβίωσε το 2011. Ήταν παιδί προσφύγων από τον Πόντο. Σπούδασε στην Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Φιλοτέχνησε πολλές προτομές για δημόσιους χώρους. Δικά του γλυπτά είναι και αυτά του Κοσομούλη και Ανδρόνικου, που βρίσκονται επίσης σε κεντρικά σημεία στην πόλης της Θεσσαλονίκης. Δικό του έργο είναι και το μνημείο Εθνικής Αντίστασης του Δήμου Σταυρούπολης.