Ανακαλύψτε τα κτίρια της πόλης: Κλινική Ανδρεάδη

Πνιγμένα από το καυσαέριο και τις μοντέρνες πολυκατοικίες. Στέκουν δίπλα μας ενάντια στο χρόνο και την φθορά. Τα προσπερνάμε, δεν τα παρατηρούμε, σε κάποια από αυτά ζούμε και εργαζόμαστε, κάνουμε τα ψώνια μας η πίνουμε έναν καφέ. 

Άλλα μαραζώνουν από την αδιαφορία μας. Ζωντανά και περήφανα σύμβολα της ιστορίας της πόλης, κρύβουν σημαντικά γεγονότα, σκοτεινά μυστικά, οικογενειακές ιστορίες, τραγωδίες και χαρές.

Νεοκλασικά, διατηρητέα, του ευρωπαϊκού εκλεκτισμού, του κλασικισμού, μπαρόκ, σύγχρονα αυτά είναι τα κτήρια σύμβολα της πόλης.

Κλινική Ανδρεάδη Βενιζέλου 66 και Τοσίτσα 1

Βρίσκεται στην Βενιζέλου 66 και χτίστηκε το 1928 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Δ. Φιλλύζη. Χρησιμοποιήθηκε ως και το 1973 για να στεγάσει την κλινική Ανδρεάδη. Η κλινική υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες της πόλης και προσέφερε νοσηλεία μεταξύ άλλων και στους υπαλλήλους των Σιδηροδρόμων του Ελληνικού Κράτους – Σ.Ε.Κ. 

Ένα ενδιαφέρον ιστορικό στοιχείο είναι ότι στην κλινική Ανδρεάδη μεταφέρθηκε ο διαδηλωτής Τάσος Τούσης τον ματωμένο Μάη του ’36, για να διαπιστωθεί ο θάνατος του. Η ανακοίνωση του θανάτου του, έφερε οργή στο πλήθος και μια πορεία διαμαρτυρίας ξεκίνησε για να διαλυθεί λίγα μέτρα πιο κάτω από την αστυνομία. 

Οι διαδηλωτές έντρομοι, άφησαν τον νεκρό στο οδόστρωμα και απομακρύνθηκαν. Η μητέρα του Τούση γονάτισε δίπλα του και η ιστορική φωτογραφία συγκλόνισε τον Γιάννη Ρίτσο που έγραψε τον Επιτάφιο με αφορμή αυτή την στιγμή. Το 2016 κρίθηκε διατηρητέο. Το 2017 αγοράστηκε (εκτός από τμήμα του ισογείου) από την Oikotrust και το 2020 ξεκίνησαν εργασίες για την δημιουργία φοιτητικής εστίας.

Αποτελείται από ισόγειο με ημιώροφο και πέντε ορόφους. Οι όψεις του είναι λιτές, χωρίς ιδιαίτερα διακοσμητικά στοιχεία και οργανώνονται σε οριζόντιες και κατακόρυφες στήλες από εξώστες ή ανοίγματα ή έρκερ (τα οποία εμπλουτίζουν το ογκομετρικό περίγραμμα του κτιρίου διασπώντας τις μεγάλες επιφάνειες των όψεων σε επιμέρους τμήματα). 

Παρουσιάζουν συμμετρία που συνδυάζεται με την επανάληψη, την απλότητα και την λειτουργική έκφραση. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το περιμετρικό στέγαστρο του ισογείου με απλοποιημένα στηρίγματα. Επίσης αξιόλογη είναι η διαμόρφωση της θύρας εισόδου με έμφαση στον κατακόρυφο άξονα, δίφυλλη ξύλινη θύρα με ανάγλυφα ξύλινα πλαίσια και φεγγίτες με νεωτεριστικά κιγκλιδώματα. 

Πάνω από την θύρα υπάρχει μεγάλος φεγγίτης με μικρή καμπυλότητα που τονίζει τον κατακόρυφο άξονα. Το εσωτερικό δεν παρουσιάζει περίτεχνα διακοσμητικά στοιχεία ωστόσο διατηρούνται σε καλή κατάσταση τα ξύλινα κουφώματα και το κεντρικό κλιμακοστάσιο.

Η νέα χρήση που έχει προγραμματιστεί, δεν θα αλλάξει την διαρρύθμιση, καθώς το κτίριο είχε εξαρχής σχεδιαστεί για κατοικίες. Θα προκύψουν 100 διαμερίσματα των 30τμ περίπου. Επιπλέον θα πραγματοποιηθεί στατική ενίσχυση, λόγω των πολλών ετών εγκατάλειψης.

Ο Δημήτριος Φυλλίζης (1883-1965) από την Τραπεζούντα του Πόντου ήταν πολιτικός μηχανικός που αποφοίτησε το 1906 από το Ε.Μ.Π. και εργάστηκε από το 1923 ως ελεύθερος επαγγελματίας στη Θεσσαλονίκη, σε οικοδομικές εργασίες (συνοικισμοί, καπναποθήκες, έργα εταιρείας “Ulen” κλπ.)

Κάποια από τα έργα του

Μέγαρο Μοσκώφ-Σεδένκο, ‘Ετος Κατασκευής 1924, Παύλου Μελά 18, Θεσσαλονίκη.

Το κτίριο κατασκευάστηκε για λογαριασμό του Πόντιου καπνέμπορα Νικόλαου Μοσκώφ με σκοπό να αποτελέσει καπναποθήκη. Αποτελεί δείγμα εκλεκτικισμού με επιρροές Αρτ Νουβό και αναφορές στον Νεοκλασικισμό.

Μέγαρο Χατζηδημούλα (Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων), Έτος κατασκευής: 1924, Ερμού και Καρόλου Ντηλ, Θεσσαλονίκη.

Το κτίριο σχεδιάστηκε ως οικογενειακό μέγαρο κατοικιών, για λογαριασμό του Ηρακλή Χατζηδημούλα (1881-1931), που ήταν εύπορος βιομήχανος και είχε Βαμβακοκλωστήριο στην Έδεσσα.

Κτίριο Κουκουμπάνη, Έτος κατασκευής 1926, Πλατεία Εμπορίου, Θεσσαλονίκη

Στοά Τάττη, Αγ. Μηνά 5, Θεσσαλονίκη