Ανακαλύψτε τα κτήρια της πόλης: Στοά Καραπαναγιώτη

Πνιγμένα από το καυσαέριο και τις μοντέρνες πολυκατοικίες. Στέκουν δίπλα μας ενάντια στο χρόνο και την φθορά. Τα προσπερνάμε, δεν τα παρατηρούμε, σε κάποια από αυτά ζούμε και εργαζόμαστε, κάνουμε τα ψώνια μας η πίνουμε έναν καφέ. Άλλα μαραζώνουν από την αδιαφορία μας.

Ζωντανά και περήφανα σύμβολα της ιστορίας της πόλης, κρύβουν σημαντικά γεγονότα, σκοτεινά μυστικά, οικογενειακές ιστορίες, τραγωδίες και χαρές. Νεοκλασικά, διατηρητέα, του ευρωπαϊκού εκλεκτισμού, του κλασικισμού, μπαρόκ, σύγχρονα αυτά είναι τα κτήρια σύμβολα της πόλης. 

Χτίστηκε το 1925, σε σχέδια του ιδιαίτερα δραστήριου Γ. Μανούσου. Βρίσκεται στο παραδοσιακό κέντρο εμπορίου της πόλης και ανήκει στο είδος ενιαίου κτιρίου με ειδική διαμόρφωση ισογείου, αποκλειστικά για εμπορική χρήση. Το ισόγειο στέγαζε καταστήματα και οι όροφοι γραφεία και βιοτεχνίες. Την δεκαετία του 1990, με την σταδιακή παρακμή της αγοράς της περιοχής, έκλεισαν τα δυο τελευταία καταστήματα της (Πασσιάς αλλαντικά και Καπετάνιος χαλβάδες) και η στοά σφραγίστηκε. Ανήκει στον Ερυθρό Σταυρό και έχει κηρυχθεί διατηρητέο.

Αποτελείται από ισόγειο με ανώγειο και δυο ορόφους. Παρατηρούμε τμήματα που προβάλουν και “σπάνε” τις γωνίες με καμπύλες, συμμετρία και ρυθμικότητα στα ανοίγματα. Μικροί εξώστες με μεταλλικά κιγκλιδώματα, στηριζόμενοι σε φουρούσια, υψίκορμα ανοίγματα με φεγγίτες. Τα ανοίγματα του ισογείου στέφονται από τους τοξωτούς φεγγίτες του ανωγείου κι εκείνοι με την σειρά τους με διακοσμητικά κλειδιά. Ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι το δαντελωτό προεξέχον γείσο καθώς και οι διακοσμητικές ταινίες με φυσικά μοτίβα (κάτω από το γείσο και κάτω από τα ανοίγματα του ανωγείου).

Ο Γεώργιος Μανούσος ήταν Έλληνας αρχιτέκτονας απόφοιτος του 1905 της Σχολής  της Κωνσταντινούπολης.

Με το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1923, έρχεται στη Θεσσαλονίκη όπου μαζί με άλλους 10 πρόσφυγες αρχιτέκτονες, συγκροτούν το Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Κωνσταντινουπόλεως το 1924, με έδρα τη Θεσσαλονίκη και πρόεδρο τον Δημήτρη Καραγιαννάκη.

Η μεγάλη πυρκαγιά τον Αύγουστο του 1917 και οι αυξημένες ανάγκες για ανοικοδόμηση του δίνουν τη δυνατότητα να σχεδιάσει πολλά κτήρια στη Θεσσαλονίκη, αρχικά στην περιοχή της Πυρικαύστου και στη συνέχεια και σε άλλα σημεία του κέντρου της πόλης καθ’ όλη την διάρκεια της μεσοπολεμικής περιόδου.

Αρχικά, τη δεκαετία του 1920, το στυλ του Μανούσου ακολουθεί τα πρότυπα της εποχής, δηλαδή τον εκλεκτικισμό, ενώ από τη δεκαετία του 1930, υιοθετεί, όπως είναι άλλωστε η γενικότερη τάση της εποχής, στοιχεία μοντερνισμού και επιρροές αρτ ντεκό. Ο Γεώργιος Μανούσος μαζί με τον Μαξιμιλιανό Ρούμπενς αποτελούν ίσως τους πιο παραγωγικούς και δραστήριους αρχιτέκτονες της μεσοπολεμικής περιόδου στη Θεσσαλονίκη.

Πηγές: Κατεβαίνοντας από τ’αριστερά. Μια διαφορετική βόλτα. Περπατώντας στον Φραγκομαχαλά της Θεσσαλονίκης Ιωάννα Πετρίδου, Αρθρογράφος, huffingtonpost.gr | Διπλωματική εργασία Μετασχηματισμοί χώρων εμπορίου στην πόλη, Οι εμπορικές στοές της Θεσσαλονίκης, Μαρία Χρονοπούλου, Ιούνιος 2015