Ανατολικά στην Εδέμ

Φωτογραφίες και κείμενο: Κώστας Αργύρης

“Πω-πω, πόση ζωντάνια και πόσες πολλές δραστηριότητες έχετε εδώ”, αναφώνησε με σπασμένα ελληνικά, με χαρακτηριστική Παριζιάνικη προφορά. Έμαθε ελληνικά, αφότου επέλεξε να ζήσει μετά τη συνταξιοδότησή της σ’ ένα από εκείνα τα καταπληκτικά σπίτια απέναντι από τον Όλυμπο και την θάλασσα στην παραλία της Επανομής. Πρώην στέλεχος σε μεγάλο πολιτιστικό ίδρυμα του Παρισιού, βρέθηκε σε μια από τις πολλές δράσεις του ΔΗΠΠΑΚΥΘ, που θα πεί Δημοτικές Πολιτιστικές, Περιβαλλοντικές, Αθλητικές, Κοινωνικές Υπηρεσίες Θερμαϊκού. Από τον τίτλο και μόνο αγχώνεσαι… Πόσο μάλλον ο Πρόεδρος και η Προϊσταμένη του Οργανισμού αυτού, τέκνο του Καλλικρατικού Δήμου Θερμαϊκού, που συντονίζουν όλες αυτές τις πολυποίκιλες διαφορετικές δραστηριότητες του τίτλου.

Ο Δήμος Θερμαϊκού, με ιστορική έδρα την από αρχαιοτάτων χρόνων κατοικούμενη Επανομή, απλώνεται νοτιοανατολικά της Θεσσαλονίκης σε έκταση 130 και κάτι τετραγωνικών χιλιομέτρων και περιλαμβάνει το ποντιακό Μεσημέρι και τις προσφυγικές πόλεις, κωμοπόλεις και οικισμούς της Νέας Μηχανιώνας και Αγγελοχώριου, στο έμπα του Θερμαϊκού, την Νέα Κερασιά, την Αγία Τριάδα, τους Νέους Επιβάτες και την Περαία, όπου και η διοικητική έδρα του Δήμου. Ο μόνιμος πληθυσμός του δήμου έχει αυξηθεί αλματωδώς την τελευταία εικοσαετία, καθώς πολλοί από τους οικισμούς του μετατράπηκαν από παραθεριστικά κέντρα σε προάστια της συμπρωτεύουσας. Οι πολλοί περισσότεροι από τους 50 χιλιάδες κατοίκους της περιοχής, σύμφωνα με την απογραφή του 2011, αυξάνονται υπέρμετρα τους καλοκαιρινούς μήνες μιας και η περιοχή είναι ιδιαίτερα προικισμένη διαθέτοντας περί τα 60 χλμ. ακτογραμμή, τόσο στον Θερμαϊκό όσο και στο Αιγαίο.

Γνωρίζοντας την επαγγελματική ιδιότητα της Γαλλίδας φίλης, μου έκαναν ακόμη περισσότερο εντύπωση τα λόγια της, όταν αρχές Μαίου περπατούσαμε στο λιμάνι της Νέας Μηχανιώνας παρέα με τον βιολόγο-ιχθυολόγο Δρ Λάμπρο Κοκοκύρη, που είχε αναλάβει να μας εισαγάγει στα μυστικά του επαγγελματικού ψαρέματος. Ήταν μια ακόμη δράση του ΔΗΠΠΑΚΥΘ, για τον εορτασμό των Ευρωπαϊκών Ημερών Θάλασσας (European Maritime Day), που θεσμοθετήθηκε από την Ελληνίδα αρμόδια επίτροπο Μαρία Δαμανάκη και εορτάζεται στις 20 Μαίου. Πειράχτηκε λίγο στην μετάφραση και κατέληξε σε μια ακόμη πολιτισμική παρέμβαση-μίνι εικαστικό φεστιβάλ απλωμένο μέσα στον Μάη.

Οι ξαφνικές βροχές, μπορεί να κοψοχολιάζουν τους διοργανωτές αλλά οι πολλοί αγρότες της περιοχής, μάλλον ευχαριστιούνται που θα ποτιστεί η γή τους. Σε Υψηλής Γονιμότητας εκτάσεις, ευνοημένες από την σύσταση του εδάφους και το μικροκλίμα της περιοχής παράγονται εκλεκτά αγροτικά προιόντα όλο τον χρόνο. Και φυσικά καλλιεργούνται αμπέλια για κρασί!

Στις 11 Μαϊου του 1806 ο Επανομίτης στην καταγωγή Αργύριος, σε ηλικία μόλις δεκαοκτώ ετών, απανγχονίσθηκε, επισφραγίζοντας την ομολογία του στον Χριστό με τη θυσία του αίματός του. Στη μνήμη του, η θρησκευτική πανήγυρη (Εσπερινός, Λιτανεία της εικόνας του Αγίου, Πανηγυρική Θεία Λειτουργία) προεξάρχοντος του επιχώριου Μητροπολίτη Καλαμαριάς και Νέας Κρήνης κ. Ιγνάτιου. Έτσι, προέκυψαν και τα “Αργύρια”.

Ξεκίνησαν σαν εμποροπανήγυρη, με τρακτέρ, εργαλεία και άλλα προηγμένα τεχνολογικά εκθέματα και είναι πλέον η μεγάλη γιορτή της Επανομής. Πολλές εκδηλώσεις που φυσικά ξεκινούν από το Ιερό Προσκύνημα του Αγίου με όλες τις επισημότητες και την δέουσα μεγαλοπρέπεια που ξέρει πολύ καλά να προσδίδει η Εκκλησία. Εφέτος, τα “Αργύρια 2018” ξεκίνησαν με μια σπουδαία επιστημονική εσπερίδα, στην οποία ο και Επανομίτης ομ. καθηγητής Ιστορίας και Αρχαιολογίας Θεοχάρης Ν. Παζαράς προσκάλεσε έγκριτους ομιλητές που ξεδίπλωσουν την ιστορία της Επανομής ανά τους αιώνες.

Στο πολιτιστικό τριήμερο που ακολούθησε την θρησκευτική πανήγυρη, μουσικά σχήματα, χορευτικά και αθλητικά σχήματα των δεκάδων πολιτιστικών Συλλόγων της περιοχής ανέβηκαν στην κεντρική σκηνή και παρουσίασαν τις ξεχωριστές ικανότητές τους. Η πανταχού παρούσα Φιλαρμονική του Δήμου, οι Πολιτιστικοί Σύλλογοι με τις χορωδίες τους και τα χορευτικά μικρών, μεγάλων και πιο …μεγάλων, μουσικές σχολές από την ευρύτερη περιοχή, μουσική-θεατρική-χορευτική παράσταση, και τί δεν είχαν τα φετεινά “Αργύρια”. Μας μεράκλωσε η Επανομίτισα Δάφνη Λέμπερου, που ξεκινώντας την καριέρα της στην Αθήνα, τα τελευταία καλοκαίρια τραγουδά και ψαρεύει στην μακρινή Λέρο, αλλά κάθε χρόνο πλέον επιστρέφει με το ακορντεόν και το κλαρίνο της στα πάτρια εδάφη γι΄αυτήν την καθιερωμένη πιά λαϊκή βραδιά.

Στις 17 Μαίου, ένας άλλος Άγιος, ο Αη Νικόλας ο Μετσοβίτης, εορτάζεται στο μικρό εκκλησάκι στην Μύτη της Επανομής, δίπλα στον σπουδαίο υδροβιότοπο, που φιλοξενεί και ξεκουράζει στο μεγάλο τους ταξίδι φλαμίνγκος και άλλα σπάνια αποδημητικά πουλιά. Ο Σύλλογος των ψαράδων φροντίζει να είναι πάντα καθαρό το εκκλησάκι και ειδικά την μέρα της πανηγύρεως και μετά και την εορταστική λειτουργία, κυρίως επανομίτικες παρέες και οικογένειες στη σκιά των τζιτζιφιών πανηγυρίζουν δεόντως. “Δώσε κλαρίνα και κρασί στους Επανομίτες να χαρούν”, μου είπε κάποιος.

Κυριακή πρωί, και ο πανταχού παρών Δήμαρχος Θερμαϊκού Γιάννης Μαυρομάτης χαιρετίζει και δίνει την εκκίνηση στους καθιερωμένους ποδηλατικούς αγώνες ώς την παραλία της Επανομής, άλλη μια ευκαιρία χαράς και διασκέδασης για τους εκατοντάδες συμμετέχοντες.

Ο πολιτιστικός Μάης συνεχίζεται στην Νέα Μηχανιώνα. Με τον μεγαλύτερο επαγγελματικό αλιευτικό στόλο στην Ελλάδα. Οι πρόσφυγες από την ανατολική πλευρά της χερσονήσου της Κυζίκου και το Τσεσμέ κοντά στη Σμύρνη, γιορτάζουν την γενέθλια μέρα της νέας τους πατρίδας. Στις 14 Μαίου ήρθαν και εγκαταστάθηκαν οι πρώτες 42 οικογένειες. Εφέτος, μια μουσικο-θεατρική-χορευτική παράσταση στο μικρό υπαίθριο θεατράκι πλάι στην θάλασσα, με την συμμετοχή χορευτικών συλλόγων από την Νέα Αρτάκη Χαλκίδας και την Νέα Πέραμο Καβάλας και φυσικά των τοπικών Πολιτιστικών Συλλόγων.

Την επαύριο, 20 Μαϊου και η Ευρωπαική Ημέρα Θάλασσας, μέρα γιορτής για τον ανακαινισμένο Φάρο του Αγγελοχωρίου. Πέτρες και ζωγραφιές εμπνευσμένες από την θάλασσα, περικυκλώνουν τον φάρο και οι επισκέπτες, μικροί και μεγάλοι πολλοί! Λίγο πριν, στην Περαία, στην πλατεία Μνήμης, προηγήθηκε μια μικρή σεμνή εκδήλωση για την Γενοκτονία των Ποντίων.

Δευτέρα, η μεγάλη γιορτή του Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης, με το Μεσημέρι να έχει φορέσει τα καλά του και οι Πόντιοι κάτοικοι ευλαβικά συγκεντρώνονται στην ομώνυμη εκκλησία στην άκρη του χωριού. Είναι το δικό τους πανηγύρι!

Στο μεταξύ, το Κτήμα Γεροβασιλείου προετοιμάζεται για τις “Ανοικτές Πόρτες Οινοποιείων”. Το βράδυ λοιπόν, ανήμερα του Αγίου Κωνσταντίνου, ξεκίνησε δυναμικά βάζοντας τον πήχη ακόμη πιο ψηλά, ως συνήθως, παρουσιάζοντας στο χώρο του οινοποιείου, την συγκλονιστική παράσταση “Αρίστος” του συγγραφέα, συνθέτη, τραγουδιστή, λαογράφου, ερευνητή και story teller Θωμά Κοροβίνη, επιτυχημένο σκηνοθετικό ντεμπούτο του Θεσσαλονικιού Γιώργου Παπαγεωργίου. Το Σαββατοκύριακο, οι Πόρτες Ανοικτές και η μια έκπληξη μετά την άλλη: Η Χωρωδία των ΚΑΠΗ και του Ι. Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου της Επανομής τραγούδησαν παραδοσιακά Επανουμ’τ’κα, η Σχολή ΚΙΘΑΡΙΣ στη συνέχεια τα “πείραξε” και τα διασκεύασε μοναδικά. Την Κυριακή στο Κτήμα το αδιαχώρητο! Η ομάδα Κοπέρνικος ξεσήκωσε τους εκατοντάδες (χιλιάδες;) μικρούς και μεγάλους φίλους και επισκέπτες. Γευστικές δοκιμές κρασιών (…μόνο για ενήλικες), σαντουιτσάκια και χυμοί για τους μικρούς φίλους, ξεναγήσεις στον αμπελώνα και στο εκπληκτικό Μουσείο Οίνου, γκαζόν και πικ νικ για τις μαμάδες που προνόησαν, έργα τέχνης διάσπαρτα παντού, ε, τί άλλο?

Κι όμως έχει κι άλλο! Ιππικοί αγώνες! Μάλιστα! Μια παλιά παράδοση των παππούδων και των προππαπούδων, που καυχόντουσταν για τα άλογα και τα γαϊδούρια τους εξελίχθηκε, ίσως και με την βοήθεια και τις άκρες του παλαίμαχου ποδοσφαιριστή του ΠΑΟΚ Σταύρου Σαράφη, ιδιοκτήτη αλόγων στον Αθηναϊκό ιππόδρομο, σε ημιεπαγγελματικό αγώνα. Οι Επανομίτες, κρατούν τις παραδόσεις, συντηρούν άλογα που συνταξιοδοτούνται από τον Ιππόδρομο και αλλάζοντας τον αέρα τους, κάνουν μια δεύτερη καριέρα εδώ, πλάι στην θάλασσα, στην εξοχή. Τα άλογα, συχνά, ιππέυουν επαγγελματίες αναβάτες, που και αυτοί έρχονται για να πάρουν μια ανάσα. Από νωρίς κόσμος πολύς μαζεμένος στο Ιπποδρόμιο, πλάι στο παρατημένο (δυστυχώς) κάμπινγκ της Επανομής, άλλο ένα μεγάλο κεφάλαιο φυσικού πλούτου της περιοχής, που παραμένει αναξιοποίητο. Στο Δοξάτο Δράμας και στην Ηράκλεια Σερρών είναι τα άλλα δύο μέρη όπου εξακολουθούν ακόμη αγώνες στην Βόρεια Ελλάδα. Επαγγελματική οργάνωση με σπικάζ, αλυτάρχη, κριτή έως και φώτο φίνις!

Κυριακή, 27 Μαίου και το πανηγύρι της Αγίας Τριάδας έχει ξεκινήσει. Στην παραθαλάσσια Αγία Τριάδα, ο κόσμος πολύς, είναι και το παζάρι, είναι και το πλάι στην θάλασσα και το βραδινό θαλασσινό αεράκι, που πλέον αποζητάς να σε δροσίσει από την ζέστη που σιγά σιγά κυριαρχεί λόγω εποχής.

Μόλις μισή ώρα από την Θεσσαλονίκη, η Εδέμ.

Ο θερισμός ξεκίνησε, το τοπίο αλλάζει, μπαίνει επίσημα το καλοκαίρι, ο Ιούνης αναμένεται ακόμη πιο ζωηρός!

Καλό μήνα σε όλους!

Ο Κώστας Αργύρης, είναι φωτογράφος, ζει και εργάζεται στον Δήμο Θερμαϊκού.