Η ανησυχητική επιστροφή της ακροδεξιάς

Μετά τα πρόσφατα γεγονότα της Θεσσαλονίκης και #1χρονομετα την καταδίκη της Χρυσής Αυγής, μια συζήτηση με τον Πολυμέρη Βόγλη, αναπληρωτή καθηγητή Κοινωνικής Ιστορίας στο τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, λύνει απορίες.

Τι κάνει μια κοινωνία στον καιρό μας να στραφεί στην Ακροδεξιά;

«Εδώ και καιρό ένα τμήμα της ελληνικής κοινωνίας συντηρητικοποιείται και ταυτόχρονα νιώθει ότι δεν εκφράζεται μέσα από τα μεγάλα κόμματα, ότι τα μεγάλα κόμματα δεν ενδιαφέρονται για αυτούς. Σε αυτό το «κενό» πολιτικής εκπροσώπησης εμφανίζονται κόμματα και οργανώσεις που προβάλλουν μια δήθεν αντισυστημικότητα, είναι ενάντια, υποτίθεται, σε όλους και όλα. Η Ακροδεξιά εκμεταλλεύεται και καλλιεργεί την οργή του κόσμου, ιδιαίτερα των λαϊκών τάξεων, για τη σημερινή κατάσταση πραγμάτων και τη διοχετεύει σε εύκολους στόχους, π.χ. τους πρόσφυγες».

Η παράδοση μιας πόλης όπως η Θεσσαλονίκη σε ακροδεξιές οργανώσεις και ακραίες ενέργειες τι μας διδάσκει;

«Ας μην θεωρήσουμε ότι μόνο η Θεσσαλονίκη έχει ένα τέτοιο «μαύρο» παρελθόν. Άλλωστε, η Χρυσή Αυγή πρώτα στην Αθήνα εξαπλώθηκε και ο Παύλος Φύσσας στο Κερατσίνι δολοφονήθηκε. Θα πρέπει να δούμε ιστορικά το συνολικότερο φαινόμενο της Άκρας Δεξιάς.

Υπάρχει μια μακρά, συνεχής παρουσία της Άκρας Δεξιάς στη μεταπολεμική ιστορία της Ελλάδας. Για δεκαετίες η Άκρα Δεξιά λειτουργούσε στις παρυφές του κράτους και της δεξιάς παράταξης και γι’ αυτό δεν αντιμετωπίστηκε με αποφασιστικότητα από την πολιτεία και τους θεσμούς. Η σημαντική διαφορά είναι ότι την τελευταία δεκαετία η Άκρα Δεξιά είχε αυτόνομη και ισχυρή πολιτική παρουσία και δράση. Όταν όμως υπήρξε αποφασιστική αντιμετώπιση της Άκρας Δεξιάς από την πλευρά της πολιτείας και κινητοποίηση της κοινωνίας, τότε υποχώρησε».

Κατά τη γνώμη σας η ενσωμάτωση ακραίων φωνών σε κόμματα εξουσίας δημιουργεί μια καταλλαγή;

«Όχι το αντίθετο. Η ενσωμάτωση των ακροδεξιών σε κόμματα εξουσίας κάνει την ακροδεξιά ρητορική mainstream. Κι αυτό είναι ανησυχητικό και επικίνδυνο. Η Άκρα Δεξιά στις ποικίλες εκδοχές της έχει αυξήσει την επιρροή της στην ελληνική κοινωνία γιατί ο λόγος της έχει γίνει αποδεκτός και αναπαράγεται από δημοσιογράφους, σχολιαστές, βουλευτές ακόμη και υπουργούς. Ο ρατσισμός, ο εθνικισμός, η μισαλλοδοξία είναι το έδαφος στο οποίο αναπτύσσεται η Άκρα Δεξιά.

Η καταδίκη της Χρυσής Αυγής δεν θα έπρεπε να λειτουργεί αποτρεπτικά για τη συμμετοχή πολιτών σε οργανώσεις με ρητορική μίσους;

«Η καταδίκη της Χρυσής Αυγής προφανώς και λειτούργησε αποτρεπτικά. Όμως πρέπει να αντιληφθούμε ότι η Χρυσή Αυγή μπορεί να «τελείωσε» ως οργάνωση, αλλά δεν έχουμε τελειώσει με την Άκρα Δεξιά. Χρειάζεται διαρκής εγρήγορση της κοινωνίας απέναντι στην Άκρα Δεξιά, ευαισθητοποίηση των πολιτών και ιδιαίτερα των νέων απέναντι στη απειλή που συνιστά η Άκρα Δεξιά για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες μας».

Πόσο βοηθούν τα social media στη διάδοση τέτοιων ιδεών αλλά και στο ξεγύμνωμα τους;

«Ας αποφύγουμε να δαιμονοποιήσουμε ή να αποθεώσουμε τα social media. Αντιλαμβανόμαστε ότι έχουν μεγάλη ισχύ και επηρεάζουν, όχι μόνο τους πολίτες αλλά και την πολιτική εξουσία, άρα αυτό που ονομάζουμε «δημόσια σφαίρα» δημιουργείται με διαφορετικούς όρους απ’ ό,τι στο παρελθόν. Από την άλλη, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι τα social media δημιουργούν «κλειστά περιβάλλοντα», δηλαδή διευκολύνουν την επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων που έχουν λίγο-πολύ παρόμοιες ιδέες και απόψεις. Άρα, ναι διαδίδονται ιδέες υπέρ ή κατά της Άκρας Δεξιάς αλλά διακινούνται μεταξύ ανθρώπων που είναι έτοιμοι να τις δεχτούν ή να τις αποδοκιμάσουν».

Δείτε επίσης…