Ανοιχτή επιστολή της Κίνησης Πολιτών σε Αγγελούδη για το σχέδιο ανάπλασης της ΔΕΘ

Ανοιχτή επιστολή στο δήμαρχο Θεσσαλονίκης Στέλιο Αγγελούδη στέλνει η Κίνηση Πολιτών για το θέμα της ανάπλασης της ΔΕΘ, επισημαίνοντας πως ποτέ δεν είναι αργά να αλλάξουν λανθασμένες πολιτικές αποφάσεις που είχαν ληφθεί υπό το καθεστώς ειδικών συγκυριών της οικονομικής κρίσης.

Στην επιστολή αναφέρεται χαρακτηριστικά:

«Αξιότιμε κ. Δήμαρχε

Στη συνεδρίαση της 13ης Νοεμβρίου 2024, είχαμε την ευκαιρία να εκθέσουμε τις απόψεις της Κίνησης Πολιτών «ΔΕΘ Μητροπολιτικό Πάρκο για μια Βιώσιμη Θεσσαλονίκη», τόσο για το έργο της λεγόμενης «Ανάπλασης της ΔΕΘ» συνολικά, όσο και ειδικότερα για τα «δέκα σημεία», που αποτελούν για εσάς την αναγκαία προϋπόθεση («κόκκινες γραμμές»), ώστε να αποδεχτείτε το προτεινόμενο σχέδιο διαμόρφωσης του χώρου.

Θυμίζουμε ότι είναι η τρίτη φορά που επιχειρείται να οικοπεδοποιηθεί ο χώρος της ΔΕΘ. Η πρώτη απόπειρα το 1999 απέτυχε και η δεύτερη που έγινε το 2008 είχε την ίδια τύχη, παρά την επιστράτευση του διάσημου αρχιτέκτονα Καλατράβα. Η τρίτη απόπειρα ξεκίνησε το 2013, στο μέσο της οικονομικής κρίσης, βολικό άλλοθι για να εγκαταλειφθούν όλες οι τότε χωροταξικές κατευθύνσεις μεταφοράς της εκθεσιακής δραστηριότητας Δυτικά και δημιουργίας Μητροπολιτικού Πάρκου στο χώρο της ΔΕΘ. Όλες οι επιλογές μετά το 2013 είναι εις βάρος της ΔΕΘ και της πόλης. Αν δεν άλλαζαν οι έως τότε ομόφωνες αποφάσεις όλων των κυβερνήσεων και των φορέων της πόλης, τώρα θα είχαμε και Νέα ΔΕΘ και Μητροπολιτικό Πάρκο, σύμφωνα με τον γενικό χωροταξικό σχεδιασμό του συνόλου του πολεοδομικού συγκροτήματος.

Προς ενημέρωση των συμπολιτών μας θεωρούμε επίσης σκόπιμο να υπογραμμίσουμε ότι η λεγόμενη «Ανάπλαση της ΔΕΘ» δεν είναι μόνο ένα έργο που αντιστρατεύεται κάθε έννοια πράσινης και βιώσιμης ανάπτυξης, όπως έχουμε επανειλημμένα αποδείξει, αλλά είναι επίσης και ένα σκανδαλώδες οικονομικά έργο, που θα πραγματοποιηθεί στο καθεστώς αδιαφάνειας των ΣΔΙΤ. Με τον τρόπο αυτό, μια αναντικατάστατη έκταση ζωτικής σημασίας για το μέλλον της πόλης μετατρέπεται σε ένα προνομιούχο «οικόπεδο», που παραχωρείται, με όρους που κανείς δεν θα γνωρίζει, σε ιδιωτική εκμετάλλευση για δεκαετίες, ως αντιπαροχή για τη συγχρηματοδότηση με μόλις 100 εκατ. ευρώ, όταν το δημόσιο θα συμβάλει με 200 εκατ. (120 εκατ. δημόσιοι πόροι και 80 εκατ. με δανεισμό της ΔΕΘ).

Ποτέ δεν είναι αργά να αλλάξουν λανθασμένες πολιτικές αποφάσεις που είχαν ληφθεί υπό το καθεστώς ειδικών συγκυριών της οικονομικής κρίσης.

Κύριε Δήμαρχε, το Υπερταμείο και η θυγατρική του ΔΕΘ-HELEXPO υποστηρίζουν πως ορισμένα σημεία της προηγούμενης πρότασής τους τροποποιήθηκαν και ζητούν από εσάς την αποδοχή του σχεδίου. Εξετάσαμε προσεκτικά τις νέες προτάσεις και διαπιστώσαμε ότι είτε πρόκειται για μικροτροποποιήσεις στην κάλυψη των κτιρίων, που ελάχιστα αυξάνουν το πράσινο, είτε εμφανίζουν ωραιοποιημένα στοιχεία που καμία σχέση δεν έχουν με την πραγματικότητα, ενώ δεν προτείνεται καμία βελτίωση του επίσημου πολεοδομικού σχεδίου.

Στο σημείο 1 αναφέρεται ότι η δόμηση μειώθηκε κατά 6 συνολικά στρέμματα, μείωση που δεν αρκεί για να αλλάξουν οι δυσμενείς αναλογίες κτισμένων και άκτιστων επιφανειών και προσφέρει ακάλυπτο χώρο μη αξιόλογο περιβαλλοντικά (σε πρασιές στο επιχειρηματικό κέντρο και πάνω από το υπόγειο πάρκινγκ του Βελλιδείου). Πρέπει να σημειωθεί ότι η μείωση αυτή δεν διασφαλίζεται με κανένα τρόπο, αφού δεν αλλάζουν οι ισχύοντες όροι δόμησης και ο ανάδοχος θα μπορεί ανά πάσα στιγμή σε μελλοντικό χρόνο να τροποποιήσει τα σχέδια διαμόρφωσης και να συμπληρώσει τη δόμηση αυτή σε οποιαδήποτε προβλεπόμενη, από το επίσημο σχέδιο, θέση. Οι διοικήσεις της ΔΕΘ-HELEXPO έχουν χρησιμοποιήσει τις συμπληρώσεις δόμησης ως συνήθη πάγια πρακτική στον χώρο της ΔΕΘ, με αποτέλεσμα τη σημερινή κατάσταση «παραγκούπολης».

Στο σημείο 2 αναφέρεται ότι δημιουργείται ενιαίο πάρκο 100 στρεμμάτων μέσα στα υφιστάμενα όρια της ΔΕΘ. Ωστόσο, η έκταση αυτή δεν είναι το πάρκο που έχει ανάγκη η πόλη και πολύ σωστά κ. Δήμαρχε ζητάτε να δημιουργηθεί. Στα 100 αυτά στρέμματα συναθροίζονται μικρότερες και μεγαλύτερες επιφάνειες που παραμένουν ακάλυπτες από τα κτιριακά συγκροτήματα του ξενοδοχείου, του επιχειρηματικού κέντρου, των περιπτέρων, του Αλεξάνδρειου Αθλητικού Κέντρου (Παλέ ντε Σπορ) και των άλλων κατασκευών. Οι αδόμητες αυτές επιφάνειες δεν είναι ούτε ενιαίο πάρκο ούτε «δημόσιος χώρος», όπως παραπλανητικά αναφέρεται στις ανακοινώσεις του Υπερταμείου.

Ο μόνος επίσημα κοινόχρηστος χώρος, σύμφωνα με το εγκεκριμένο Ειδικό Χωρικό Σχέδιο και το Ρυμοτομικό Σχέδιο που το συνοδεύει (ΦΕΚ Δ 406 της 9/7/21), είναι αυτός που περιβάλλει τον Τομέα ΙΙΙ (7,2 στρέμματα). Ακόμη και τα 60 στρέμματα του Τομέα V χαρακτηρίζονται «αδόμητος και ελεύθερος χώρος» και όχι πάρκο ελεύθερης πρόσβασης. Η έκταση των 100 στρεμμάτων περιλαμβάνει όλα τα περιμετρικά της ΔΕΘ πεζοδρόμια με τις δεντροστοιχίες τους, διαψεύδοντας έτσι σχετικές δηλώσεις αρμοδίων του ΤΑΙΠΕΔ και της ΔΕΘ-HELEXPO. Μετρήσαμε ότι στην πλευρά της Αγγελάκη διαμορφώνεται ενιαίος χώρος πρασίνου μόλις 13,5 στρεμμάτων. Αυτός είναι και ο μόνος αξιόλογος πυρήνας πρασίνου στη διαμόρφωση της έκτασης της ΔΕΘ, ενώ και το ίδιο το σχέδιο αναγνωρίζει μόνο «περιοχή με φύτευση (τι είδους φύτευση;) 43.100 τ.μ.». Επιπλέον, η έκταση της Αγίας Φωτεινής δίπλα στη ΔΕΘ,που προσμετράται, είναι αποκομμένη και μακριάαπό τον ελεύθερο χώρο.

Σημείο 3. Εξωπραγματικός είναι και ο αριθμός των 4.000 δέντρων που υπόσχονται Υπερταμείο και ΔΕΘ-HELEXPO. Υπόσχονται, αλλά τα ίδια τα σχέδιά τους το διαψεύδουν: μπορεί κανείς να μετρήσει στο εσωτερικό 800 δέντρα σε συστάδες και 260 σε δεντροστοιχίες, ενώ στα πεζοδρόμια (!) που περιβάλλουν τη ΔΕΘ σημειώνονται 450 δέντρα. Αυτά είναι όλα.

Σημείο 4. Υπερταμείο και ΔΕΘ-HELEXPO αναφέρουν ότι μόνο το επιχειρησιακό και το εκθεσιακό κέντρο θα περιφραχτούν. Υποστηρίξατε κύριε Δήμαρχε, και σωστά, ότι θέλετε ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών στον υπόλοιπο χώρο της Έκθεσης και ότι αυτό θα το κατοχυρώσετε με συμφωνητικό. Το ερώτημα είναι: πώς θα επιβάλετε αυτό τον όρο σε μία σύμβαση του Δημοσίου με τον φορέα εκμετάλλευσης, όταν ο Δήμος δεν έχει καμία δυνατότητα παρέμβασης στη διαδικασία συμβασιοποίησης του έργου;

Σημείο 5. Προβλέπονται υπόγεια πάρκινγκ μεταξύ 1.500 και 2.000 θέσεων, χωρίς να έχει γίνει κυκλοφοριακή μελέτη για τα πιθανά οφέλη και τις επιπτώσεις. Δηλαδή επαφίεται στον ιδιώτη επενδυτή, στον οποίο παραχωρείται η εκμετάλλευση των πάρκινγκ, να αποφασίσει το μέγεθος. Μια τέτοια απόφαση όμως επηρεάζει συνολικότερα τις κυκλοφοριακές συνθήκες, καθώς θέσεις στάθμευσης σε κεντρικό σημείο της πόλης, εφόσον δεν αφορούν τους κατοίκους του κέντρου, θα προσελκύσουν περισσότερα οχήματα, επιλογή που δεν περιλαμβάνεται στο Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) της περιοχής, με όλες τις δυσμενείς περιβαλλοντικές συνέπειες.

Σημείο 6. Οι μουσικές εκδηλώσεις προβλέπεται να γίνονται στο Παλέ ντε Σπορ, αλλά και σε εξαιρετικές περιπτώσεις στο «Πάρκο». Πόση δηλαδή έκταση στον χώρο της ΔΕΘ θα μείνει χωρίς φυτεύσεις για την υποδοχή του κοινού;

Στο σημείο 7 αναφέρεται ότι η ιδιοκτησία του Εκθεσιακού Κέντρου-Πάρκου θα παραμείνει στον εκθεσιακό φορέα (ΔΕΘ-HELEXPO), η οποία όμως, όπως αναφέρει η πρόσφατη ανακοίνωση του Υπερταμείου και της θυγατρικής του ΔΕΘ-HELEXPO, δύναται να παραχωρηθεί στον Παραχωρησιούχο. Επομένως, η όποια παρέμβαση του Δήμου τίθεται υπό την αίρεση της σύμφωνης γνώμης του Ιδιοκτήτη και των προβλέψεων της Σύμβασης παραχώρησης.

Σημείο 8. Η ΔΕΘ-HELEXPO υπόσχεται πως αναλαμβάνει τη συντήρηση του Πάρκου. Γεννάται ωστόσο το ερώτημα αν τα καθαρά κέρδη της επαρκούν, όταν θα πρέπει να αποπληρώσει και το δάνειο των 80 εκατ. ευρώ.

Το σημείο 9, περί απόδοσης στον Δήμο της έκτασης του Γ’ Σώματος Στρατού δίπλα στη ΔΕΘ, αποτελεί μια ιδιαιτέρως αβέβαιη προοπτική, που δεν εξαρτάται από τη ΔΕΘ-HELEXPO. Σημειώνουμε επιπλέον ότι τα προβλεπόμενα στο σχέδιο κτίρια στο μέτωπο της 3ης Σεπτεμβρίου κάνουν προβληματική τη χωρική σύνδεση με το Γ’ Σ.Σ., εάν ποτέ αποδοθεί η έκταση στον Δήμο. Δηλαδή, στην καλύτερη περίπτωση, αποτελεί απλά μια ευχή, αφού το εν λόγω στρατόπεδο ουδέποτε εντάχθηκε σε σχέδιο αποδέσμευσης από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας και θα χρειαστούν δεκαετίες για να αποδοθεί ως κοινόχρηστο πάρκο. Αυτό έχει δείξει η εξέλιξη των στρατοπέδων στο πολεοδομικό συγκρότημα, και μάλιστα ανενεργών και μικρότερης σημασίας για τον στρατό.

Τέλος, στο σημείο 10 είναι ασαφές τι σημαίνει «ταυτόχρονη κατασκευή των κτιρίων, πάρκου και χώρων στάθμευσης». Θα κατασκευάζονται δηλαδή μαζί και παράλληλα με τη συνεχή λειτουργία της ΔΕΘ; Θα πρόκειται για εγχείρημα εξαιρετικά φιλόδοξο αν όχι ανέφικτο διοικητικο-τεχνικά, που επιπλέον θα ανοίξει ξανά ένα τεράστιο εργοτάξιο στο κέντρο της πόλης για άλλη μία απροσδιόριστη χρονικά περίοδο, με ανυπολόγιστες κοινωνικο-οικονομικές συνέπειες για την αγορά και την κατοικία στην κεντρική περιοχή, αλλά και με περιβαλλοντικές συνέπειες ως προς τα αιωρούμενα μικροσωματίδια, για τα οποία ήδη υπάρχει καταδικαστική απόφαση από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Αξιότιμε κύριε Δήμαρχε,

Απευθυνόμαστε σε εσάς γιατί πιστεύουμε ότι μπορείτε να προστατεύσετε τον Δήμο και τους δημότες, κατοίκους και επαγγελματίες του κέντρου από το επιχειρούμενο περιβαλλοντικό έγκλημα και το οικονομικό σκάνδαλο του έργου της ανάπλασης της ΔΕΘ με το ψευδεπίγραφο «Μητροπολιτικό Πάρκο», προς μακροπρόθεσμο όφελος της πόλης, που οι σημερινοί πολίτες και οι επόμενες γενιές θα αναγνωρίσουν στο πρόσωπό σας.

Το έργο μπορεί και πρέπει να αλλάξει! Υπάρχει ακόμη χρόνος.

Οι όροι που θέτετε ως κόκκινες γραμμές δεν είναι δυνατό να ικανοποιηθούν με το προτεινόμενο σχέδιο διαμορφώσεων της «ανάπλασης», εξάλλου σε ένα βαθμό είναι συμβατές ως υποχρεώσεις της ΔΕΘ-HELEXPO από το επίσημο Πολεοδομικό Σχέδιο της οικοπεδοποίησης της έκτασης της ΔΕΘ (ΦΕΚ Δ 406, 9/7/2021).

Με το προωθούμενο δήθεν νέο σχέδιο για τη ΔΕΘ, ούτε ενιαίο και δημόσιο πάρκο 100 στρεμμάτων μπορεί να υπάρξει, ούτε 4.000 δέντρα είναι εφικτό να φυτευτούν, ενώ εκείνο που θα προκύψει θα είναι κατακερματισμένες και διάσπαρτες νησίδες πρασίνου και σποραδικές συστάδες δέντρων, που συνολικά δεν θωρακίζουν την περιοχή και την πόλη έναντι της κλιματικής κρίσης. Η έκταση της ΔΕΘ παραμένει ιδιωτικοποιημένος χώρος και όλες οι επιμέρους ρυθμίσεις των 10 σημείων αλλαγής που προβάλλει η ΔΕΘ-HELEXPO δεν προσφέρουν κάτι νέο στο σχέδιο και ΔΕΝ συνιστούν πάρκο, ούτε δημόσιο ούτε ενιαίο.

Οι ανακοινώσεις ότι έχουν ικανοποιηθεί οι προϋποθέσεις –οι «κόκκινες γραμμές»–για τη συνέχιση του έργου με τη σύμφωνη γνώμη του Δήμου παραπλανούν για άλλη μια φορά το κοινό και τους φορείς της πόλης. Οι πολίτες περιμένουν μια συνθετική πρόταση για το μέλλον της ΔΕΘ με:

– αληθινό Μητροπολιτικό Πάρκο – κοινόχρηστο χώρο πράσινου, με ήπιες εκθεσιακές δραστηριότητες για τη βιωσιμότητα της ΔΕΘ,

– μετεγκατάσταση των εκθέσεων μεγάλης όχλησης εκτός αστικού ιστού με ταυτόχρονη ανάπτυξη των μέσων μεταφοράς σταθερής τροχιάς,

– προϋπολογισμό έργου που δεν θα υπερχρεώσει το Ελληνικό Δημόσιο.

Αυτή η προφανής πρόταση δεν μπορεί να διασφαλιστεί μακροπρόθεσμα με κάποιο συμφωνητικό ή προγραμματική σύμβαση μεταξύ ΔΕΘ, Δήμου Θεσσαλονίκης και Υπερταμείου.

Όλο και μεγαλύτερο μέρος των πολιτών της Θεσσαλονίκης αντιλαμβάνεται το ψέμα του δήθεν μητροπολιτικού πάρκου στο σχέδιο που προωθήθηκε τα τελευταία χρόνια. Καμία αλλαγή του σχεδίου ανάπλασης δεν έχει συμβεί από το 2013 που προωθείται η πρόταση ΣΔΙΤ με realestate, δηλαδή 11 χαμένα χρόνια για τη ΔΕΘ, την οικονομία της πόλης και τους ανθρώπους της.

Μια πραγματική αλλαγή του σχεδιασμού προϋποθέτει:

Αφαίρεση του χώρου της ΔΕΘ και της ΔΕΘ-HELEXPOαπό το χαρτοφυλάκιο του Υπερταμείου Διατήρηση της έκτασης της ΔΕΘ ως περιοχή και με κοινωφελή χαρακτήρα, σε νέο επίσημο πολεοδομικό σχέδιο με ήπια εκθεσιακή δραστηριότητα και αναψυχή για όλους Διαμορφώσεις πρασίνου σε πολεοδομικά χαρακτηρισμένους κοινόχρηστους χώρους πράσινου, πολιτισμού και αναψυχής σε νέο επίσημο πολεοδομικό σχέδιο Διατήρηση της συλλογικής μνήμης της πόλης με αξιοποίηση και ανάδειξη των ιστορικών περιπτέρων αξιόλογης αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και μη διατάραξη του πλούσιου αρχαιολογικού υπόβαθρου της περιοχής. Αξιότιμε κύριε Δήμαρχε, όλα αυτά τίθενται στην κρίση σας και το αποτέλεσμα αυτής στην κρίση των πολιτών και των επόμενων γενιών αυτής της πόλης!