Ο άνθρωπος που ζωγράφιζε τις προσόψεις των κινηματογράφων

Υπήρξε μια τέχνη εφήμερη. Μια τέχνη προπομπός για μια άλλη τέχνη. Λίγες δεκαετίες πριν, έξω από τα σινεμά της πόλης, εκτός από ουρές των σινεφίλ μπορούσες να χαζέψεις κάτι τεράστια ζωγραφισμένα ταμπλό, απ’ όπου σε κοίταζαν βλοσηροί ή σου χαμογελούσαν ξέγνοιαστοι οι ήρωες, που σε λίγο θα συναντούσες στο σκοτάδι της αίθουσας…

Ήταν το καλωσόρισμα, η πρώτη οικεία συνάντηση βλεμμάτων. Αν έψαχνες όμως στον πάτο του γιγαντιαίου Λώρενς της Αραβίας να βρεις την υπογραφή του ζωγράφου, θα αποτύχαινες.

Οι άνθρωποι που μεγέθυναν τα όνειρα της οθόνης ήταν σεμνοί δημιουργοί που έζησαν στο σκοτάδι της ανωνυμίας.

Ήταν η τέχνη της ζωγραφισμένης κινηματογραφικής γιγαντοαφίσας. Μια τέχνη εφήμερη. Η ζωή του ζωγραφισμένου έργου σε κάθε ταμπλό ήταν όση και η ζωή της ταινίας στην αίθουσα.

Κάθε φορά που ένας νέος ήρωας εμφανιζόταν, οι παλιοί έπρεπε να αποχωρήσουν. Ήταν όμως και μια τέχνη ταχύτατη, καθώς ο ζωγράφος έπρεπε σε ελάχιστες μέρες να μεγεθύνει, να δώσει υπόσταση στους επόμενους ανερχόμενους αστέρες. Κάθε βδομάδα άλλοι.

Στη Θεσσαλονίκη, ο άνθρωπος που κρυβόταν με τεράστια επιτυχία και μακρά ιστορία πίσω από την ιστορία αυτής της σπάνιας τέχνης ήταν ο κ. Κώστας Αρβανιτίδης.

Πέρασε τη ζωή του φιλοτεχνώντας πορτρέτα και συνθέσεις, αποτυπώνοντας στο πανί σκηνές και όνειρα φιλικά. Η δουλειά του ήταν μια δουλειά που μόλις τώρα, στη δύση του επαγγέλματος, στην εκπνοή της τέχνης, αρχίζει να αναγνωρίζεται.

Είναι μια ιδιαίτερη τέχνη που άνθισε στη σκιά του σινεμά, διαφημίζοντας ουσιαστικά τις ταινίες. Ξεκίνησε σαν ένας τρόπος μαγνητισμού του βλέμματος και κατάφερε χάρη στην αυτόνομη δύναμη της ίδιας της ζωγραφισμένης εικόνας να μείνει στην ιστορία και χώρια από την ταινία.

Πρόλαβα τον κ. Κώστα Αρβανιτίδη, τελευταίο επιζώντα αυτής της σπάνιας ιστορίας, να δουλεύει ακόμα τα γιγαντιαία πανό. Στο υπόγειο μιας κινηματογραφικής εταιρίας στον πεζόδρομο της Ικτίνου. Στα τέλη του 80.

Αν μιλούσες μαζί του σου ξεδίπλωνε τις εικόνες του κινηματογράφου στην πόλη τον τελευταίο μισό αιώνα. Όμορφες μέρες τότε που το σινεμά ήταν γιορτή και η επαφή με την εικόνα, η μοναδική αυθεντική λαϊκή διασκέδαση.

Μέρες που τα σινεμά ξεχείλιζαν και έκαναν τους αιθουσάρχες να στολίζουν τις προθήκες τους με τους γιγαντιαίους ήρωες. Μέρες που στο εργαστήριο του Αρβανιτίδη ο πυρετός της δουλειάς έμοιαζε με πόλεμο. Τότε που μια βόλτα στο κέντρο ήταν περίπατος στη μυθολογία. Στις μαρκίζες δεν είχε εμφανιστεί το αστραφτερό Νέον. Κρέμονταν γιγαντιαίοι καουμπόηδες, μυστηριώδεις ήρωες της Αγκάθα Κρίστι, τσακισμένες γυναίκες των 60’s.

Για χρόνια ολόκληρα αυτά τα εφήμερα όνειρα στέκονταν αζήτητα, αραχνιασμένα σε υπόγειες αποθήκες, αποκαθηλωμένα και έρημα από την παλιά τους αίγλη. Το ’92 έλαμψαν για λίγο το φθινόπωρο στο Βελλίδειο και μετά επιστροφή στο σκοτάδι.

Το Μουσείο Κινηματογράφου έχει σήμερα στην κατοχή του τα αγαπημένα παιδιά του Αρβανιτίδη, τους αθάνατους ήρωες που ζωγράφισε.

Όσες φορές τον επισκέφτηκα εκεί ο Κώστας Αρβανιτίδης στο υπόγειο της Ικτίνου, έδειχνε με λαχτάρα αποκόμματα, κομμάτια από πανιά. Τα πινέλα στέγνωναν στους κουβάδες και τα απομεινάρια των ηρώων του έστεκαν σιωπηλά στους τοίχους.

Ο κινηματογραφικός διάκοσμος στις προσόψεις των κινηματογράφων της Θεσσαλονίκης εμφανίστηκε στη δεκαετία του 30 μαζί με το Σωματείο Ζωγράφων-Επιγραφοποιών, με τους αδερφούς Κουζούνη, τον Στέφανο Αλμαλιώτη, και τον Αρβανιτίδη που ξεκίνησε να ζωγραφίζει τη δεκαετία του 50 φτάνοντας σχεδόν μέχρι το τέλος της μεταπολίτευσης στο φόρτε της παραγωγής. Ανάμεσα στα έργα του είναι και η σκηνογραφία στον Πειραιά το 1948. Δούλεψε για χρόνια με ψαρόκολα και μετά με πλαστικό. Άλλες φορές δημιουργώντας εξ αρχής τους ήρωες από σκηνές ταινιών και άλλες με προβολή πάνω στον καμβά σκηνών από προβολέα.

Έργα του κόσμησαν ένδοξους κινηματογράφους όπως τα Διονύσια, το Ράδιο Σίτυ, ο Έσπερος, τα Ηλύσια, το Ανατόλια κλπ. Στη συνέχεια ήρθαν οι εκτυπωμένες αφίσες των εταιριών διανομής και αντικατέστησαν αυτή την εφήμερη τέχνη.