Η Άθωνος που δεν ξέρεις πλάι στα καλάθια

Το μότο της Φανής από το «Ξύλο πελεκητό» στο στενό της Αυγερινού είναι «We Design. We Build. We Restore.» και θα μπορούσε να λειτουργήσει και ως σήμανση της γειτονιάς. Η φιλοσοφία της Σχολής του Bauhaus για το «πάντρεμα τέχνης και τεχνικής» στην οποία αναφέρονται οι Ηervik στο πλακόστρωτο της Μητροπολίτου Γενναδίου θα μπορούσε να ενσαρκώνεται σε αυτή την άτυπη κατάσταση που εξελίσσεται τα τελευταία χρόνια στα πλακόστρωτα γύρω από την πλατεία Άθωνος. Ο Μπάμπης σκάει μύτη στον πεζόδρομο της Παπαμάρκου με χαμόγελο και αστεία που αφήνουν υπονοούμενα. Κερνάει εσπρέσο ή μανέστρα με λουκάνικο -ό,τι και όπως αγαπάς- στο Bazaar του και κάπως έτσι ξεκινάει άναρχα μια τυπική ημέρα σε αυτή την γοητευτική, μικρή αλλά παλλόμενη φλέβα, στην καρδιά της Θεσσαλονίκης.

Λέξεις: Έλενα Ταξίδου | Εικόνες: Δημήτρης Τσίπας

Μυρίζει τσιγαρισμένο κρεμμύδι και εξάτμιση από ένα μηχανάκι που προσπαθεί να καβαλήσει τον πεζόδρομο. «Διακεκομμένος» Αντώνης Ρέμος ακούγεται από κάτι ηχεία, ένας μπριόζος μαγαζάτορας στρώνει τραπεζομάντηλο και ταυτόχρονα διακόπτει την φωτογράφιση γιατί θέλει και εκείνος μία λήψη. Ο τσαγκάρης διαγώνια απέναντί μας στην Αυγερινού, που δουλεύει ένα ζευγάρι μαύρα σκαρπίνια επιτόπου στο πλακόστρωτο μπροστά από κάτι γκραφίτι στα στόρια, του απαντάει χωρίς να σηκώσει κεφάλι και γελάνε -πιθανώς εσωτερικό αστείο που δεν πιάνω- και δύο μέτρα πιο κάτω ο Ηρακλής βγαίνει για ένα γεια. Πιάνουμε κουβέντα μπροστά στο new entry της γειτονιάς που όπως προδίδεται από την απρόσκοπτη θέα στο εσωτερικό της τζαμαρίας μάλλον έχει να κάνει με χειροποίητες ξύλινες τσάντες.

Λίγο πιο κάτω ακούγεται ο Άρης που παλεύει με μια ξύλινη επιφάνεια και βγαίνει νικητής, στρίβοντας η Έφη βγαίνει από το εργαστήριό της και προσπαθεί να κάνει τον ζόρικο Λεωνίδα να χαμογελάσει κάτω από την μάσκα του. Ο Λεωνίδας δεν μας δίνει καμία σημασία και συνεχίζει να βάφει σχεδόν χουλιγκανικά την ξύλινη καρέκλα πάνω στον εξωτερικό πάγκο του. Ο Βασίλης βγάζει καπέλο, χαιρετάει και πετάγεται στην Αργυρώ για να μάθει για το εκπαιδευτικό ταξίδι της Σχεδίας στην Ρουμανία, η ΥΔΡΙΑ ετοιμάζει καφέ και σίγουρα κάποια έκθεση και πιο κάτω οι TNT Αrchitects δείχνουν προσηλωμένοι πάνω από κάτι σχέδια στο βάθος του γραφείου τους.

Τα καλάθια ανεμίζουν στα κοντάρια πάνω από τα κεφάλια μας και κάπως έτσι κάτω από τις ψάθινες καρδούλες στον αέρα της Παπαμάρκου κυλάει η ζωή στον χωροχρόνο γύρω από την πλατεία Άθωνος. Στα πλακόστρωτα όπου τα τελευταία χρόνια ξεδιπλώνεται ένα μωσαϊκό παραδοσιακών και νέων επαγγελμάτων σαν ένα ιδιοσυγκρασιακό «patchwork». 

Ανάμεσα στα καλαθάδικα και τους τεχνίτες δεύτερης και τρίτης γενιάς, τους εναπομείναντες τσαγκάρηδες και τις ταβέρνες, τα μοναδικής αρχιτεκτονικής κτίρια, τα αμπέλια και τις γάτες, τους χίπστερ και τους χωρίς ταμπέλα, στους πλακόστρωτους μικρούς πεζοδρόμους της πλατείας Άθωνος, ξεδιπλώνεται μία εξελισσόμενη δυναμική μιας δημιουργικής «κοινότητας» από γραφίστες, αρχιτέκτονες, καλλιτέχνες, χειροτέχνες, εκπαιδευτικούς και νέους που στρέφονται στην εναλλακτική επιχειρηματικότητα, οι οποίοι επέλεξαν σταδιακά ο ένας μετά τον άλλον να κάνουν έδρα τους ένα από τα ιδιαίτερα κτίρια των πεζοδρόμων. Ο καθένας εδώ δεν κοιτάει -μόνο- την δουλειά του και τελικά αυτή φαίνεται πως είναι και η κρυφή πτυχή της γειτονιάς που την κάνει να σιγοκαίει εθιστικά, όπως μια σελίδα από την Πόλη στις Φλόγες του Hallberg. 

Ο Βίκτωρας και ο Ηρακλής έστησαν το(υς) Hervik εκεί όπου η Μητροπολίτου Γενναδίου συναντάει την Παπαμάρκου γιατί εξηγούν μεταξύ άλλων πως ακριβώς εδώ πραγματώνεται η βασική φιλοσοφία που ακολουθούν, αυτή της Σχολής του Bauhaus, για το «πάντρεμα τέχνης και τεχνικής». 

Οι Hervik γεννήθηκαν το 2017 από τον Βίκτωρα Γκουντάρα, γραφίστα και εικονογράφο, με σπουδές οπτικής επικοινωνίας, και τον Ηρακλή Γκουντάρα, ιστορικό τέχνης και μουσειολόγο, με σπουδές στα πεδία της αρχαιολογίας, της μουσειολογίας και της διαχείρισης πολιτισμού. Στόχος των δύο αδερφών ήταν η δημιουργία ενός ανεξάρτητου δημιουργικού γραφείου με σημεία ενασχόλησης τις εφαρμοσμένες υπηρεσίες design και πολιτισμού, για ιδιώτες, εταιρείες, οργανισμούς και πολιτιστικούς φορείς. 

«Δημιουργούμε, επικοινωνούμε, δίνουμε εικόνα και φωνή χρησιμοποιώντας όλα τα διαθέσιμα μέσα, ψηφιακά και έντυπα, την αφήγηση και τη γραφή.»

Ως έδρα τους επέλεξαν έναν μικρό γραφειακό χώρο –με ισόγειο και πατάρι- χαρακτηριστικής αρχιτεκτονικής της περιοχής, στο σταυροδρόμι της Μητροπολίτου Γενναδίου με την Παπαμάρκου. Εξηγούν τους λόγους που επέλεξαν το σημείο για έδρα τους και το πώς αυτό που συμβαίνει γύρω από την Άθωνος επιδρά στην δουλειά τους. 

«Περπατώντας στην περιοχή, εντοπίσαμε ανάμεσα στα εναπομείναντα εργαστήρια κατασκευής ψάθινων επίπλων το κατάλληλο μέρος που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ανοιχτό / open studio και να αποτελέσει τη βάση για την ανάπτυξη της δημιουργικής μας δραστηριότητας. Έτσι γεννήθηκε το Studio Hervik. Από πολύ νωρίς αντιληφθήκαμε την ιστορικότητα και την ιδιαίτερη φυσιογνωμία της περιοχής, της οδού Παπαμάρκου και των πέριξ, όπως πολύ εύστοχα ονόμασε ο Άρις Γεωργίου την ομώνυμη φωτογραφική του έκδοση».

«Σταδιακά ανακαλύψαμε πώς και άλλοι επαγγελματίες από τους τομείς της δημιουργικής βιομηχανίας, της αρχιτεκτονικής και του design, επέλεξαν την Παπαμάρκου ως έδρα της επαγγελματικής τους δραστηριότητας. Μια μικρή –αλλά υπαρκτή- δημιουργική κοινότητα άρχισε να συγκροτείται την τελευταία δεκαετία, και εμείς βρήκαμε πολλά σημεία που μας εμπνέουν και μας κινητοποιούν: ο μακραίωνος βιοτεχνικός χαρακτήρας, με τους καρεκλοποιούς, ψαθοπώλες και ξυλουργούς, ο χαμηλός συντελεστής δόμησης με τα χαρακτηριστικά διώροφα κτίσματα και τις πεζοδρομημένες αρτηρίες, ο προσωπικός χαρακτήρας και η αίσθηση της γειτονιάς, η δυνατότητα συνεργασίας με τους τεχνίτες ξύλου και ψάθας, με τους οποίους συνεργαζόμαστε για την υλοποίηση διαφόρων projects. Η φυσική αυτή γειτνίαση στην οδό Παπαμάρκου και οι συνέργειες που μπορεί να προκύψουν, συνιστούν τους βασικούς λόγους που δραστηριοποιούμαστε στην περιοχή. Η όλη προσπάθεια μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένα άτυπο αστικό πείραμα γεφύρωσης του design με παραδοσιακά επαγγέλματα και τεχνίτες. Συγχρόνως αποτελεί βασικό σημείο έμπνευσης, καθώς ανταποκρίνεται στις βασικές αρχές της σχεδιαστικής μας προσέγγισης: ένα design που είναι χρήσιμο και λειτουργικό, ακολουθώντας την παράδοση του κινήματος “art and crafts” και τη φιλοσοφία της Σχολής του Bauhaus για το «πάντρεμα τέχνης και τεχνικής», ή αλλιώς ένα διεπιστημονικό και ερευνητικό πεδίο για τη δημιουργία εικόνων, ιστοριών και αφηγήσεων με νόημα.»

Δίπλα από τους Hervik, βρίσκεις το Elena Jewelry Concepts, το brand χειροποίητου κοσμήματος με κομμάτια φτιαγμένα αποκλειστικά στο χέρι από πολύτιμα υλικά. Το studio της Έλενας Βεζύρογλου της σχεδιάστριας που αγαπάει το καλλιτεχνικό κόσμημα. Η Έλενα σχεδιάζει και κατασκευάζει τα κομμάτια της με προσοχή στην ποιότητα και στην λεπτομέρεια χρησιμοποιώντας ασήμι και τις επιχρυσωμένες εκδοχές του αλλά και συνδυασμούς ασημιού με άλλα μέταλλα ή πολύτιμες πέτρες. Συνεργάζεται με τις βρετανικές εταιρίες Wolf&Badger και JewelStreet και ήδη η παρουσία της εκτός συνόρων γίνεται αισθητή. 

«Στόχος μου είναι να δημιουργώ κομμάτια ιδιαίτερα, κομψά αλλά και άνετα ώστε να φοριούνται εύκολα καθόλη τη διάρκεια της ημέρας.»

Η Έλενα τον Σεπτέμβριο του 2017 μεταφέρει το εργαστήριό της στην περιοχή της πλατείας Άθωνος. Εξηγεί για την επιλογή της και το πώς το συγκεκριμένο σημείο με τις αντιθέσεις του παλιού και του νέου, τις συνέργειες των ανθρώπων της, το κέντρο – απόκεντρο και την χαρακτηριστική αρχιτεκτονική του κτιρίου της, επιτρέπει στο άπλετο φως να λειτουργεί ως το απόλυτο πεδίο για την δημιουργικότητά της. 

«Πιστεύω ότι η γειτονιά γύρω από την Παπαμάρκου είναι μια περιοχή μοναδική που δύσκολα περνάει απαρατήρητη στον επισκέπτη, λόγω του παραδοσιακού της χαρακτήρα που δεν τον συναντάς συχνά στην πόλη. Εδώ βρίσκεις αναπάντεχη ηρεμία και ησυχία παρόλο που βρίσκεται στην καρδιά του κέντρου Θεσσαλονίκης. Αυτό που αντιλήφθηκα περισσότερο αφού πλέον εγκαταστάθηκα είναι η όμορφη αίσθηση της γειτονιάς, οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων που δραστηριοποιούνται σ’αυτήν αλλά και η βοήθεια που παρέχουν ο ένας στον άλλον. Το βρίσκω πολύ ιδιαίτερο και σημαντικό ότι συνυπάρχουμε παραδοσιακά και νεότερα επαγγέλματα στην ίδια περιοχή και έχει αρχίσει να δημιουργείτε ένα πολύ ενδιαφέρον μωσαϊκό διαφορετικών ειδικοτήτων από το οποίο νομίζω ότι επωφελούμαστε όλοι και ενίοτε προκύπτουν συνέργειες.»

Ακριβώς πίσω, στο στενό της Αυγερινού, βρίσκεις την Φωτεινή Τατάρογλου. Την wood inlay artist, με σπουδές στον Σχεδιασμό και την Τεχνολογία Ξύλου και Επίπλου. Η φιλοσοφία της, όπως αναφέρει, είναι μία: RETHINK! Στο Ξύλο πελεκητό επιχειρεί να επαναφέρει στη Θεσσαλονίκη την Marquetry που χρονολογείται από την Αρχαία Αίγυπτο, το 3000 π.Χ., την τέχνη που περιλαμβάνει την κοπή και την συναρμολόγηση, μικρών ξυλόφυλλων, δημιουργώντας μία εικόνα σε μία σταθερή επιφάνεια χωρίς να υπάρχει περιορισμός στον σχεδιασμό και στο μέγεθος. 

«Eπιχειρώ να “διασώσω” ό,τι έχει ξεχαστεί, να ανακυκλώσω ότι έχει απορρίψει ο άνθρωπος και να αναβιώσω, φιλικά προς το περιβάλλον, ό,τι μας δίνει απλόχερα η φύση. Όλα τα υλικά που χρησιμοποιώ είναι οικολογικά, βιώσιμα και φιλικά τόσο προς τον άνθρωπο όσο και προς το περιβάλλον.»

Το εργαστήριό της αποφάσισε να το στήσει στην Αυγερινού, το μικρό πλακόστρωτο στην πλατεία Άθωνος, ανάμεσα στους θρυλικούς εναπομείναντες τσαγκάρηδες και τις ταβέρνες. 

«Η αλήθεια είναι πως όταν ψάχνεις, βρίσκεις. Όταν αποφάσισα να ανοίξω το εργαστήριο μου, ήθελα να το κάνω σε κάποια περιοχή που κρύβει ιστορία, μυρωδιές και αναμνήσεις και δε μπορούσα να σκεφτώ καλύτερη περιοχή σαν αυτή της πλατείας Άθωνος. Το γεγονός ότι βρίσκεσαι μέσα στο κέντρο της πόλης χωρίς να σου θυμίζει αστικό τοπίο με είχε κερδίσει από πολύ μικρό παιδί. Δεν υπάρχει η βαβούρα της κίνησης και εδώ ο κόσμος μπορεί να κάνει τις βόλτες του δημιουργώντας την αίσθηση της παραπλάνησης ότι βρίσκεσαι σε μία άλλη εποχή, ξεχνώντας την αίσθηση του χρόνου. Όλα αυτά τα καταστήματα που διασώζουν τεχνικές που έχουν σχεδόν σβήσει και ξεχαστεί από τη πάροδο του χρόνου, μου έδωσαν την ώθηση να ξεκινήσω την ίδια «διάσωση» της τεχνικής που εφαρμόζω σε αυτό το πανέμορφο σημείο της Θεσσαλονίκης, κι έχοντας ως στόχο την στήριξη των νέων δημιουργών, επιχείρησα να ενισχύσω την εξωστρέφεια της σύγχρονης ελληνικής δημιουργικής επιχειρηματικότητας σε έναν τομέα που αναπτύσσεται ξανά και αναβιώνει δυναμικά, όπως αυτόν της Marquetry στα στενά της πλατείας Άθωνος. Εδώ όπου τα παλιά και ξεχασμένα έπιπλα αποκτούν και πάλι ζωή, εδώ που οι παλιές τέχνες συνεχίζουν να υπάρχουν, εδώ, σε αυτή τη γειτονιά, το σύνθημα είναι ένα: We Design. We Build. We Restore.»

Η Έφη Πουρσαϊτίδου ήρθε στην Παπαμάρκου πριν από 11 χρόνια γιατί της άρεσε ο δρόμος, η ζεστασιά του, η ησυχία, η ατμόσφαιρα και η αισθητική του. Είναι η κρυφή ψυχή της γειτονιάς και μία από τις γυναίκες που έχουν ακόμα εκείνη τη στόφα που σε κάνει να υποκλίνεσαι αβίαστα, που σε εμπνέουν. Έχει δώσει μεγάλο αγώνα για τον πεζόδρομο και της το αναγνωρίζουν όλοι.

Ειλικρινής, με μάτια σπινθηροβόλα, χαμογελαστή και με καθαρή φωνή την βρίσκω πίσω από τον πάγκο της στο «Άστραμμα δια χειρός» το οποίο σαν σε ιστορική συνέχεια με το παρελθόν της Παπαμάρκου αποτελεί ταυτόχρονα το εργαστήριο και το σπίτι της. Με το ραδιόφωνο να παίζει Παπάζογλου και την λάμπα του εργαστηρίου της να καίει, η Έφη κερνάει καφέ, ανάβει τσιγάρο και ξεκινάει:

«To σημείο το επέλεξα γιατί είμαι περισσότερο του εργαστηρίου. Όταν επέλεξα να μεταφερθώ από τον όροφο που μου ήμουν πριν, θα μπορούσα να είχα πάει σε ένα ανοιχτό σημείο, στην Τσιμισκή για παράδειγμα. Δεν το ήθελα με τίποτα γιατί δεν είμαι της βιτρίνας είμαι του πάγκου. Δεν είμαι επαγγελματίας πωλήτρια. Ήθελα να έχω μια μικρή βιτρίνα, έτσι, για το γαμώτο μου. Δουλεύω χοντρική έτσι και αλλιώς. Την λάτρευα αυτή την γειτονιά από την πρώτη μέρα που ήρθα Θεσσαλονίκη, πριν από 35 χρόνια. Την περπατούσα πάρα πολύ αυτή την περιοχή. Μου άρεσε η ατμόσφαιρα πολύ, πολύ. Αυτή η ατμόσφαιρα με συγκινεί πάρα πολύ. Με ανεβάζει ρε παιδί μου. Αυτό το πράγμα που τώρα βλέπω απέναντι ή δίπλα, με τα καλάθια στον δρόμο και τους πάγκους εργασίας, εμένα με απογειώνει. Κάποιον άλλον τον τρελαίνει. Εμένα μ’αρέσει, αυτό είναι το χρώμα αυτού του δρόμου. Αυτή η αναρχία που υπάρχει και έρχεται και μπλέκει με τους νέους ανθρώπους. Με τρελαίνει.»

Η Έφη δεν δούλεψε ποτέ ακολουθώντας τις τάσεις και την μόδα. Ξεκίνησε να βγάζει κομμάτια μεγάλα, απλά, λιτά, χωρίς πέτρες, κομμάτια που ήθελε να φοράει και η ίδια και δεν τα έβρισκε στην αγορά. Βασίζεται στη γεωμετρία, τα σχέδιά της είναι περισσότερο γεωμετρικά, δεν είναι καθόλου περίτεχνα, είναι απλές φόρμες. Δεν χρησιμοποιεί χρώματα, δεν αγαπά τα χρώματα, ούτε τις πέτρες. Εκτός από διακριτικά πάνω στο ασήμι ίσως βάλει κάποιο μπριγιαντάκι. Είναι όλα μέταλλο. Το Άστραμμα προέρχεται από εκείνη την ξαφνική λάμψη πριν την αστραπή. Άστραμμα δια χειρός, λάμψη με το χέρι δηλαδή. 

Σχεδόν απέναντι από την Έφη, το Άθωνος Art Space και ο Βασίλης Καρκατσέλης. Ο διακεκριμένος εικαστικός, μέλος διάφορων δραστήριων καλλιτεχνικών ομάδων, ιδρυτής του Φωτογραφικού Κέντρου Θεσσαλονίκης και πολλά ακόμα, ο ανήσυχος λοιπόν Βασίλης που γοητεύτηκε από την ησυχία της Παπαμάρκου. Ήταν μια ήσυχη γειτονιά στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, όταν την επέλεξε για έδρα της πολυπραγμοσύνης του το 2008.

Σήμερα το Άθωνος Art Space είναι ένας ολοζώντανος χώρος σαν ευμετάβλητη πλαστελίνη εφαρμοσμένης αλλά και κάθε μορφής τέχνης. Εδώ θα βρεις να περνούν την πόρτα και να μιλούν με τον Βασίλη, καλλιτέχνες από το εξωτερικό που γοητεύονται στο θέαμα της δουλειάς του, τουρίστες που γυρεύουν κάτι ατόφια δημιουργικό και θεσσαλονικιώτικο για να πάρουν μαζί τους, και φυσικά, Θεσσαλονικείς που επιζητούν την τέχνη, με τον έναν ή άλλον τρόπο, να μπει στην καθημερινότητά τους.

«Στην Παπαμάρκου κάναμε διάφορες δράσεις που συζητήθηκαν και άφησαν ιστορία. Θεατρικές παραστάσεις, happenings, προβολές στο δρόμο αλλά και τα γύρω κτίρια, συναυλίες, συζητήσεις, εκθέσεις… Φανταστείτε 50 λογοτέχνες, ποιητές και φωτογράφοι να διαβάζουν υπαίθρια, μαζί με τον κόσμο που ενδιαφέρεται να διαβάσει… Περνούσαμε υπέροχα!»

Στο χώρο της Παπαμάρκου 25 ένας καλλιτέχνης όπως ο Βασίλης βρήκε τον κατάλληλο χώρο για να παρουσιάζει τα έργα του στο κοινό, χωρίς να παραβιάζεται το χαοτικό ή το άβατο του εργαστηρίου του. Πάνω σε αυτό στήθηκε η τριλογία -τρόπο τινά- του Άθωνος Art Space. Αξιοποιώντας την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική και διαρρύθμιση των κτιρίων της Παπαμάρκου, ο Καρκατσέλης έστησε μια μοναδικής δημιουργικής έκφανσης κατάσταση στα τρία επίπεδα του καταστήματος, ώστε να αναπτύσσονται, τρεις διαφορετικοί μεταξύ τους χώροι, συμπληρωματικών δυνατοτήτων φιλοξενίας τέχνης.

Προχωρώντας στους πρώτους αριθμούς της οδού, βρίσκουμε την Αργυρώ, η οποία στήνει δημιουργικά σύμπαντα για τους μικροσκοπικούς Θεσσαλονικείς και εκπαιδεύει νέους ανθρώπους της σύγχρονης εκπαίδευσης, εδώ και 20 χρόνια και την καλλιτεχνική παιδαγωγική ομάδα «Σχεδία στην πόλη» που ξεκίνησε το ταξίδι της στη Θεσσαλονίκη το 1999.

Η Σχεδία στην πόλη είναι μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που ιδρύθηκε από την Αργυρώ Σκίτσα παρέα με νέους ανθρώπους, κυρίως παιδαγωγούς, εμψυχωτές και καλλιτέχνες. Τον πυρήνα της ομάδας ένωσε το κοινό όραμα για μια «άλλη» εκπαίδευση και για μια πιο δίκαιη και ανεκτική κοινωνία. Έτσι, μοιραζόμενοι την ανάγκη να δημιουργηθεί ένας χώρος ανταλλαγής ιδεών και καλών πρακτικών σε θέματα εκπαίδευσης και ενεργής συμμετοχής των νέων στα κοινά γεννιέται η Σχεδία στην πόλη. 

«Για μας ήταν και είναι σημαντικό να κάνουμε ορατή την παρουσία μας στη Θεσσαλονίκη  μέσα από πρωτότυπες καλλιτεχνικές δράσεις ευαισθητοποίησης σε μείζονα κοινωνικά θέματα και να δίνουμε, όσο μπορούμε, ευκαιρίες μάθησης και δημιουργίας σε παιδιά και νέους που βιώνουν κάθε είδους δυσκολίες.» εξηγεί η Αργυρώ. 

Σήμερα η Σχεδία στην πόλη δραστηριοποιείται στον σχεδιασμό και την υλοποίηση παιδαγωγικών καινοτόμων προγραμμάτων, υποστηρίζοντας παιδιά και νέους με λιγότερες ευκαιρίες, οργανώνοντας ή συμμετέχοντας σε δράσεις ευαισθητοποίησης στην πόλη. Η ομάδα της Σχεδίας ονειρεύεται παιδιά που ανακαλύπτουν τον κόσμο μέσα από έναν δημιουργικό τρόπο μάθησης και σχολεία ανοιχτά που να «χωρούν» όλα τα παιδιά. Νέους ανθρώπους που συμμετέχουν δυναμικά, που παρεμβαίνουν και δημιουργούν και μια πόλη ανθρώπινη που να αναπνέεις σε αυτήν και να μην εγκλωβίζεσαι στην καθημερινότητα. «Χωρίς την ομάδα των εθελοντών δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί το έργο μας.» αναφέρει η Αργυρώ.

Η Αργυρώ Σκίτσα ήταν από τους πρώτους που ανακάλυψε την ιδιαιτερότητα του πεζόδρομου τον οποίο αποφάσισε να κάνει έδρα της πολυπραγμοσύνης τόσο της ίδιας όσο και της ομάδας της. Το 2012 η Σχεδία στην πόλη αποκτά την έδρα της, με την χαρακτηριστική ξύλινη πρόσοψη στον αριθμό 8 της Παπαμάρκου. 

«Στα τέλη Αυγούστου του 2012 σε μια τυχαία κυριακάτικη βόλτα στα ήσυχα στενά της Πλατείας Άθωνος, είδαμε να ενοικιάζεται ένα διώροφο κτίριο με την χαρακτηριστική αρχιτεκτονική της περιοχής. Ενθουσιαστήκαμε κι άρχισαν οι κουβέντες για τις προοπτικές του χώρου αλλά και για το ρίσκο που θα παίρναμε, τη βιωσιμότητα, τα νέα έξοδα… Επικράτησε η τόλμη της νεότητας και έτσι τον Οκτώβριο αρχίσαμε τις ετοιμασίες. Η γειτονιά της Άθωνος, παρά τη σοβαρή εγκατάλειψη και κακοποίηση που έχει υποστεί, διατηρεί τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της. Μας γοήτευσε η ιστορία της, η ατμόσφαιρα, τα μικρά μαγαζιά, οι παλιοί επαγγελματίες που γνωρίζαμε και προσωπικά, οι άνθρωποι της γειτονιάς που μας αγκάλιασαν αμέσως. Νιώσαμε πως εδώ, κάτω από την κληματαριά, στον ήσυχο πεζόδρομο, θα θέλαμε να παίζουμε με τα παιδιά, να συναντιόμαστε με τους νέους ανθρώπους της πόλης μας, να σχεδιάζουμε τις δράσεις μας. Η ανοιχτή πρόσβαση στο χώρο έπαιξε επίσης σημαντικό ρόλο στην απόφαση μας. Δεν θα ήμασταν πια σε κάποιο όροφο κτιρίου αλλά σε έναν ισόγειο προσπελάσιμο χώρο, ανοιχτό σε ανθρώπους και ιδέες. Η γειτονιά μας θέλεις πολύ δουλειά. Οι επαγγελματίες της περιοχής έχουμε καθιερώσει το Papamarkou street party για να αναδείξουμε την Άθωνος και τη δυναμική που μπορεί να έχει. Κι εμείς δεν θα σταματήσουμε να προσπαθούμε ώστε να αποκατασταθεί και τούτη η παραμελημένη γωνιά του ιστορικού κέντρου της πόλης.»

Πίσω πάλι στην Αυγερινού ο Παναγιώτης Σηφάκης σχεδιάζει άνετα την πολυδιάστατη design σουπερνόβα του και η ημέρα του ξεκινάει πολύ νωρίς το πρωί, τις ώρες τις καλές, με καφέ στο πλακόστρωτο παρέα με τον Λάζαρο τον τσαγκάρη, τον πιο παλιό της γειτονιάς, εξιστορώντας διάφορες ιστορίες. Στις 10.30 θα πεταχτεί στον Μπάμπη για ένα γρήγορο espresso αλά ιταλικά. Άλλωστε το ιδιαίτερο δέσιμό του με την Ιταλία, έχει καθορίσει πολλά από αυτά που συμβαίνουν σαν σε αθόρυβη σουπερνόβα εντός του Spazio12.

«Spazio στα ιταλικά σημαίνει space, διάστημα χώρος. Οπότε επειδή είναι και μικρό αλλά ταυτόχρονα με απεριόριστες δυνατότητες, βγήκε το όνομα. Και 12 είναι ο αριθμός της οδού Αυγερινού.»

Με το Spazio12, ο Παναγιώτης επικεντρώνεται κυρίως αλλά όχι αποκλειστικά στις συσκευασίες προϊόντων και στην επικοινωνία. Από το λογότυπο και τον σχεδιασμό της ιστοσελίδας μέχρι το πώς θα προωθηθεί συνολικά το προϊόν ή υπηρεσία. Συμμετέχει σε εκθέσεις και είναι υπεύθυνος για μερικά από τα πιο talk of the town «κομμάτια» στα ράφια της Θεσσαλονίκης. Από εκκεντρικές κάλτσες που ξεκίνησαν να γίνονται viral έως πρωτότυπες συσκευασίες προφυλακτικών.

Στο μέλλον, τον εαυτό του τον βλέπει ως μέρος ενός συνόλου. Πάντα σε αυτό το σημείο της πόλης, στην γειτονιά της Άθωνος. 

«Η γειτονιά βοηθάει πολύ στις συνέργειες και στους πειραματισμούς. Έχουμε ξυλουργούς, παραδοσιακούς τσαγκάρηδες, κεραμικά, κοσμήματα και άλλα. Μου αρέσουν οι συνεργασίες. Όταν γνωρίζω κάποιον πάντα στο μυαλό μου είναι το πώς θα μπορούσαμε να συνεργαστούμε.»

Από την πλευρά της, η Βασιλική Μπέλλου έχοντας σπουδάσει γραφιστική, ενδυματολογία και σκηνογραφία, ήρθε στην Παπαμάρκου το 2008 γοητευμένη -ή τρελαμένη σύμφωνα με τα λόγια της- με τον πεζόδρομο, τον αέρα του νησιού όπως χαρακτηριστικά λέει. Την γνωρίζει πολύ καλά την περιοχή και βρέθηκε εδώ στοχευμένα για να στήσει τον στιλιστικό παράδεισο για κάθε γυναίκα που ξέρει τι θέλει να φορέσει μακριά από τα mass brands και τις κόπιες στις βιτρίνες του κέντρου.

«Η Παπαμάρκου είναι ακριβώς αυτό που με χαρακτηρίζει. Δεν μπορώ να φανταστώ πως θα είμαι αλλού, πως θα ανοίγω την πόρτα και θα στριμώχνεται ο κόσμος στο πεζοδρόμιο ή θα περνούν αυτοκίνητα από μπροστά μου. Το ότι έρχομαι εδώ συγκεκριμένα, σημαίνει για μένα “πάω διακοπές”, είμαι χαρούμενη.»

Κάπως έτσι γεννιέται το Artonomοus ως την ντουλάπα όνειρο που θα ήθελε να έχει κάθε μία στο σπίτι της με επιλεγμένα χειροποίητα κοσμήματα από Έλληνες σχεδιαστές από όλη την χώρα. Όμως το Artonomous δεν είναι απλά ένα ακόμα προσεγμένο κατάστημα. Είναι «κατάσταση». 

Η Βασιλική αξιοποιώντας την κατάρτιση και την αισθητική της και έχοντας για ατού την έμφυτη θετική της ενέργεια, δημιούργησε μια ολόκληρη διάδραση γύρω από αυτό, στήνοντας το www.artonomous.gr στο οποίο εκτός από το eshop θα βρεις posts από εκείνα που βγάζουν το «στιλιστικό φίδι» από την τρύπα όταν οι αισθήσεις σου μπλοκάρουν. Πολύ περισσότερο όμως θα βρεις και τις ολόδικές της τσάντες. Εδώ έστησε και το δικό της ομώνυμο brand «Vasiliki Bellou» υπό το οποίο σχεδιάζει casual τσάντες με μίνιμαλ γραμμές από τεχνόδερμα σε αρκετά γεωμετρικά κοψίματα.

Απέναντί της, ο Γιώργος Νάνος, ο Τάσος Ευφραιμίδης και ο Δάνης Καραμιχαηλίδης ιδρύουν τον Οκτώβριο του 2016 την Outline Tourism, την εταιρία εναλλακτικού τουρισμού, με επίκεντρο τη δραστηριότητα της ποδηλασίας και επιλέγουν για έδρα τους τον πεζόδρομο.

«Δραστηριοποιούμαστε σε τρία πεδία. Παρέχουμε υπηρεσίες για την ανάπτυξη και προβολή του τουρισμού ορεινής ποδηλασίας παρέχοντας όλα τα απαραίτητα εργαλεία σε προορισμούς και επιχειρήσεις, ώστε να αναπτύξουν υψηλού επιπέδου υπηρεσίες και υποδομές ποδηλασίας, με σκοπό την προσέλκυση τουριστών που αρέσκονται στα ταξίδια υπαίθριων δραστηριοτήτων. Παρέχουμε υπηρεσίες για την ανάπτυξη ελληνικών ξενοδοχείων ως Bike Hotels. Οι επιχειρήσεις που παρέχουν ποδηλατικές υπηρεσίες και υποδομές, προβάλλονται μέσω του website greecebikehotels.com με λεπτομερείς πληροφορίες όχι μόνο για τα καταλύματα και τις υπηρεσίες τους, αλλά και για τους προορισμούς στους οποίους βρίσκονται.» Πάνω σε αυτό εξηγούν πως δραστηριοποιούνται ως προς την ανάπτυξη και πιστοποίηση ξενοδοχείων στην Ελλάδα που παρέχουν ποδηλατικές υπηρεσίες στους πελάτες τους. «Κοινό branding και marketing για όλα τα ελληνικά bike hotels, σε σχέση με τον ποδηλατικό τους χαρακτήρα αλλά και κοινή στρατηγική για την στοχευμένη τουριστική προβολή και προώθηση των μελών-ξενοδοχείων, όπως και των αντίστοιχων προορισμών.»

Ως έδρα της εταιρείας τους επέλεξαν το πλακόστρωτο της Παπαμάρκου και έχουν μερικούς ιδιαίτερους λόγους για αυτό, άμεσα συνυφασμένους με την δραστηριοποίησή τους, όσο αντιφατικό και αν ακούγεται σε πρώτη ανάγνωση. 

«Καταρχήν, θέλαμε να είμαστε στο κέντρο της Θεσσαλονίκης για τον εξής λόγο: Η Θεσσαλονίκη έχει ένα υπέροχο περιαστικό δάσος (αναξιοποίητο και άγνωστο στην τοπική κοινωνία), το οποίο έχει το χαρακτηριστικό ότι συνδέεται άμεσα με το κέντρο της πόλης. Το γεγονός ότι μπορείς να κάνεις ποδήλατο στα μονοπάτια του Σέιχ Σου και να καταλήγεις στο κέντρο της πόλης, είναι ένα ποιοτικό χαρακτηριστικό το οποίο είναι σχεδόν αδύνατο να το συναντήσεις σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις του μεγέθους της Θεσσαλονίκης. Μία πολύ διαδεδομένη τάση στην παγκόσμια αγορά του τουρισμού ορεινής ποδηλασίας, είναι η κατασκευή Trail Centres, δασικών περιοχών δηλαδή με ανεπτυγμένο δίκτυο ποδηλατικών μονοπατιών και παρεχόμενων υπηρεσιών σχετικών με την ορεινή ποδηλασία. Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες πόλεις στην Ευρώπη κατασκευάζουν νέα Trail Centres (η Σκωτία έχει 25!) στοχεύοντας κυρίως σε περιοχές κοντά σε αστικά κέντρα. Το περιαστικό δάσος του Σέιχ Σου θα μπορούσε εν δυνάμει να φιλοξενήσει ένα τέτοιο Trail Centre και το γεγονός ότι βρίσκεται σε τόσο κοντινή απόσταση με το κέντρο της πόλης (μίας πόλη με μεγάλη τουριστική δυναμική έτσι κι αλλιώς), θα το καταστούσε σχεδόν αυτόματα πολύ ανταγωνιστικό προϊόν σε τουλάχιστον ευρωπαϊκό επίπεδο. Πλέον τούτου, η περιοχή της Παπαμάρκου μας βοήθησε στην οπτική ταυτότητα της εταιρίας μας, αφού είναι μία περιοχή με έντονα ιστορικά χαρακτηριστικά και ως εκ τούτου τουριστικoύ ενδιαφέροντος και επίσης θεωρήσαμε ότι αποτελεί μία ιδιαίτερη πρόταση για ένα γραφείο ενναλακτικού τουρισμού. Επιλέξαμε την συγκεκριμένη περιοχή λόγω αισθητικής και έμεσης αναφοράς στις εναλλακτικές μορφές μετακίνησης -όπως είναι αυτή του ποδηλάτου- αφού το γραφείο βρίσκεται σε πεζόδρομο και όχι σε δρόμο.»

---