Camera Obscura: Το annus mirablis μιας πόλης
Το χρονικό σημείο εκκίνησης ενός κύματος μεγάλων πολεοδομικών αλλαγών στη Θεσσαλονίκη
Χειμώνας του έτους 1958. Η χρονιά αυτή και η επόμενή της θα γίνουν ορόσημα για τη Θεσσαλονίκη, καθώς τότε σημειώθηκαν σαρωτικές αλλαγές στην πόλη. Η φωτογραφία μαρτυράει ακριβώς αυτό. Εάν τραβούσαμε το ίδιο ακριβώς καρέ μερικά χρόνια αργότερα, θα αντικρίζαμε μια αγνώριστη Θεσσαλονίκη.
Κάτω αριστερά φαίνεται μισό το κτίριο Β’ της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, το οποίο θα εγκαινιαστεί μερικά χρόνια αργότερα, το 1961.
Παρατηρούμε βέβαια το κτίριο της ΧΑΝΘ και τις πρώτες πολυκατοικίες που ξεπροβάλλουν στην Αγγελάκη. Η φωτογραφία έχει τραβηχτεί ενάμιση χρόνο μετά την κατάργηση του τραμ στην πόλη.
Έτσι, η παλιά Λεωφόρος Στρατού που φαίνεται διανύει τα τελευταία χρόνια λειτουργίας της, καθώς το Σεπτέμβριο του 1959 αυτό το τμήμα της θα έχει καταργηθεί στον βωμό της προς νότο επέκτασης της Έκθεσης. Ο χώρος που θα εγκατασταθεί η τελευταία είναι ακόμα άδειο οικόπεδο στην φωτογραφία μας.
Ενδιαφέρον έχουν και οι προσφυγικές συνοικίες της «ξεχασμένης» Άνω και Κάτω Αγίας Φωτεινής που απεικονίζονται στα δεξιά και στο κέντρο της φωτογραφίας.
Το καλοκαίρι του 1959 η Κάτω Αγία Φωτεινή θα έχει εξαφανιστεί για να αρχίσει η ανέγερση του Αρχαιολογικού Μουσείου. Η Άνω Αγία Φωτεινή, αν και θα διατηρηθούν κομμάτια της έως και την δεκαετία του 1970, σταδιακά θα δώσει την θέση της στα νέα κτίρια του Α.Π.Θ.
Το μόνο που έχει μείνει σήμερα να θυμίζει αυτήν την κάποτε πολυάνθρωπη γειτονιά είναι ένα μικρό εκκλησάκι και μια στάση του ΟΑΣΘ που φέρουν το όνομά της (https://parallaximag.gr/ena-ekklisaki-kai-mia-stasi-emeinan-na-thymizoun-mia-chameni-prosfygiki-synoikia-tis-polis-122358).
Τα μεγάλα εκθεσιακά περίπτερα του 1939-1940 που κυριαρχούν στο κέντρο της φωτογραφίας τέσσερα χρόνια αργότερα θα «κάνουν χώρο» για τα εγκαίνια του Παλαί ντε Σπορ, που αρχικά ονομάστηκε Εθνικό Κλειστό Γυμναστήριο Θεσσαλονίκης. Από την άλλη το Πολυτεχνείο και από πίσω του το ΑΧΕΠΑ, έχουν μείνει σταθερά στο πέρασμα του χρόνου.
Η φωτογραφία είναι τραβηγμένη μια πολύ ενδιαφέρουσα χρονική περίοδο. Ακριβώς τότε που ξεκινάει ένα κύμα μεγάλων πολεοδομικών αλλαγών στην πόλη της Θεσσαλονίκης.
Αποτελεί έτσι ένα τεκμήριο που δείχνει την παλιά Θεσσαλονίκη μέσα από τα σπλάχνα της οποίας ετοιμάζεται να γεννηθεί η νέα πόλη. Η πόλη που σήμερα γνωρίζουμε και αγαπάμε.
* Η στήλη του περιοδικού Parallaxi με τίτλο Camera Obscura παρουσιάζεται με την επιμέλεια της ομάδας «Παλιές Φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης» https://www.facebook.com/groups/8080169598
