Camera Obscura: Τσιγγάνικος καταυλισμός στην Ξηροκρήνη

Φωτογραφία από την περιοχή της Ξηροκρήνης, την περίοδο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. 

Απεικονίζει τσιγγάνους πρόσφυγες που έχουν έρθει από τα Βαλκάνια και ταυτόχρονα μαρτυρά τις άθλιες συνθήκες διαβίωσής τους. 

Ο οικισμός τους (τενεκέ μαχαλά) αποτελείται από τρώγλες και πρόχειρα καταλύματα κατασκευασμένα από λαμαρίνες και τενεκέδες. Εικάζεται ότι τη φωτογραφία έχει τραβήξει ξένος στρατιώτης του Μεγάλου Πολέμου, εντυπωσιασμένος από τις συνθήκες απόλυτης φτώχειας κάτω από τις οποίες ζούσαν οι άνθρωποι αυτοί.

Στο βάθος και δεξιά διακρίνεται η κρήνη, στην οποία χρωστάει το όνομά της και ολόκληρη η περιοχή. Η κρήνη αυτή επιβιώνει μέχρι και τις μέρες μας στον ακάλυπτο της οικοδομής της οδού Βασιλικής Παπαθανασίου 42, ωστόσο σήμερα είναι παραμελημένη, αποτελώντας σκιά του επιβλητικού της παρελθόντος. 

Αξίζει να αναφερθεί ότι υπάρχει και αυτοχρωμική φωτογραφία της κρήνης του Leon Busy, η οποία χρονολογείται στα 1918.

Χαρακτηριστικά, το περιοδικό Travel αναφέρει για τον συγκεκριμένο καταυλισμό «Πέντε μίλια έξω από τη Θεσσαλονίκη οι Έλληνες έκαναν ένα στρατόπεδο προσφύγων. Ζούνε εκεί σε τραγική απελπισία και υποχρεωτική αδράνεια 10.000 πρόσφυγες από την Τουρκία, Έλληνες, Αρμένιοι Σύριοι, Σέρβοι που αντιπροσωπεύουν μια μίξη όλων σχεδόν των λαών της Εγγύς Ανατολής. Οι Γύφτοι ήρθαν και αυτοί ως εδώ αλλά κανείς τους δεν βρίσκεται μέσα στο στρατόπεδο. 

Εκεί ζούσαν πλούσιοι μεγαλοκτηματίες και φτωχοί αγρότες δίπλα δίπλα μοιραζόμενοι το σπίτι και την μοίρα του πολέμου. Ήταν ένα ακλόνητο παράδειγμα της δημοκρατίας που αναπτύσσεται σε μεγάλες δοκιμασίες, αλλά αυτή η δημοκρατία δεν ήταν αρκετά πλατιά για να συμπεριλάβει και τους Γύφτους. Λίγο πιο μακριά αυτοί έστησαν μόνοι τους το σπιτικό τους».

Η στήλη του περιοδικού «Camera Obscura» παρουσιάζεται με την επιμέλεια της ομάδας «Παλιές Φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης» https://www.facebook.com/groups/8080169598