Χαριλάου: Προς κατεδάφιση τμήμα της ιστορικής «Αλυσίδας»

Εξελίξεις αναμένονται σύντομα σε ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα βιομηχανικά συγκροτήματα της Θεσσαλονίκης, το παλιό εργοστάσιο παραγωγής παπουτσιών «Αλυσίδα» στη Χαριλάου. Το κτίριο καταλαμβάνει ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο, μεταξύ των οδών Παπαναστασίου, Αλ. Σταύρου, Κορίνθου και Αντ. Δανιόλου. Στέκει εγκαταλελειμμένο εδώ και δεκαετίες, ένα ακόμα δείγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής που σήμερα ρημάζει αναξιοποίητο.

Συγκεκριμένα, δρομολογείται η κατεδάφιση μέρους του συγκροτήματος, μέρος του οποίου αυτήν τη στιγμή έχει περιέλθει στην ιδιοκτησία της τράπεζας Eurobank, λόγω χρεών των προηγούμενων ιδιοκτητών, με το υπόλοιπο να αποτελεί χώρο πρασίνου.

Κατεδάφιση λόγω προσκύρωσης

Σε επικοινωνία μας με τη Δήμητρα Αγκαθίδου, Αντιδήμαρχο Αστικής Ανάπτυξης και Πολεοδομίας του Δήμου Θεσσαλονίκης, ενημερωθήκαμε ότι το τμήμα προς κατεδάφιση αφορά κάποια βοηθητικά κτίρια-παραπήγματα του εργοστασίου και όχι το κυρίως κτίριο. «Το ρυμοτομικό σχέδιο που θα εφαρμοστεί στο σημείο προέβλεπε την προσκύρωση προς τους ιδιοκτήτες κάποιων τετραγωνικών μέτρων από το οικόπεδο. Εκεί υπήρχαν κάποια παραπήγματα του παλιού εργοστασίου, τα οποία είναι σε αυτό το τμήμα του οικοπέδου και αυτά είναι που θα κατεδαφιστούν. Για την πράξη προσκύρωσης έχει ληφθεί απόφαση από το δημοτικό συμβούλιο και ο Δήμος αποζημιώθηκε».

Η προσκύρωση οικοπέδου είναι η διοικητική πράξη που συνίσταται στην αφαίρεση ιδιοκτησίας από τον ιδιοκτήτη της και την απονομή της στον ιδιοκτήτη άλλου όμορου οικοπέδου, με σκοπό τη δημιουργία άρτιων και οικοδομήσιμων οικοπέδων.

Η κ. Αγκαθίδου εξηγεί: «Όλο το οικοδομικό τετράγωνο όπου βρισκόταν η «Αλυσίδα» ήταν κάποτε ιδιωτικό. Πλέον, ένα μέρος του, μεγέθους πάνω από 1 στρέμμα, είναι χαρακτηρισμένο ως χώρος πρασίνου. Είναι στα σχέδιά μας να βρούμε τα χρήματα, να το απαλλοτριώσουμε και να γίνει χώρος πρασίνου μαζί με έναν μικρό πεζόδρομο. Το υπόλοιπο, όμως, που έχει αγοραστεί εδώ και χρόνια από ιδιοκτήτες, ίσως θελήσουν κάποια στιγμή να το αξιοποιήσουν.

» Σ’ αυτό, λοιπόν, υπήρχε ένα κομμάτι που όταν γινόταν το ρυμοτομικό σχέδιο είπαν “Αυτό είναι πράσινο, αυτό είναι ιδιοκτησίες κτλ.”, και ένα κομμάτι που χαρακτηρίζονταν σαν κοινόχρηστο έπρεπε να προσκυρωθεί».

Μία διαχρονική απορία των κατοίκων της περιοχής είναι το αν το οικόπεδο είναι ή όχι διατηρητέο. Ο Αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων και Βιώσιμης Κινητικότητας, Πρόδρομος Νικηφορίδης, δηλώνει: «Το συγκρότημα δεν έχει κριθεί διατηρητέο από τις αρμόδιες υπηρεσίες και ούτε το έχει διεκδικήσει ποτέ ο Δήμος για κάποια χρήση. Από το 1995, με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, το οικόπεδο έχει χαρακτηριστεί οικοδομήσιμο. Δεν ξέρω αν οι ιδιοκτήτες έχουν βγάλει κάποια άδεια, αν έχουν προχωρήσει το θέμα της αξιοποίησης».

Πάντως, πιθανότερη αυτήν τη στιγμή θεωρείται η κατεδάφιση και του υπόλοιπου συγκροτήματος, με σκοπό έπειτα να ανεγερθούν νέα κτίρια στη θέση του και έπειτα να αξιοποιηθούν.

Η ιστορία του ακινήτου

Η εταιρεία υποδημάτων «Αλυσίδα» ιδρύθηκε το 1934 στη Θεσσαλονίκη από μια ομάδα επτά βιοτεχνών που ειδικεύονταν στα παπούτσια, ονόματι Σωτήριος Στυλιανού, Περικλής Χαλκιάς, Φώτης, Παναγιώτης Δεληγκάρης, Σταύρος Νόλκας και Ευάγγελος Βασδέκης. Ξεκίνησαν ως Ομόρρυθμη Εταιρεία με την επωνυμία «Ηνωμένα Εργοστάσια Καουτσούκ Ο.Ε.», παράγοντας κυρίως παπούτσια ευρείας κατανάλωσης και μπότες από καουτσούκ. Το εργοστάσιο εγκαταστάθηκε το 1935 στην οδό Παπαναστασίου (τότε Λεωφόρο Αθηνών).

Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, η μονάδα επιτάχθηκε, αλλά επαναλειτούργησε το 1945 με αυξημένη παραγωγή, απασχολώντας 300 εργαζόμενους. Από τη δεκαετία του 1950, η εταιρεία γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη, φτάνοντας τους 750 εργαζόμενους. Το 1960 απέκτησε την αθηναϊκή εταιρεία ΕΛ.ΒΙ.ΕΛΑ, η οποία παρήγαγε τα γνωστά παπούτσια «ελβιέλες», αθλητικά παπούτσια που έγιναν δημοφιλή τη δεκαετία του ’60 και του ’70.

Στη δεκαετία του ‘70, η «Αλυσίδα» εισήγαγε τα γαλλικά παπούτσια Sportex, αντικαθιστώντας σταδιακά τις ελβιέλες, που σταμάτησαν να παράγονται το 1974. Το 1980, η εταιρεία μετατράπηκε σε Ανώνυμη Εταιρεία και μετεγκαταστάθηκε σε νέες εγκαταστάσεις στη Θέρμη. Παρήγαγε επαγγελματικά, παιδικά και αθλητικά παπούτσια, χρησιμοποιώντας αρχικά μεταχειρισμένα ελαστικά ως πρώτη ύλη.

Η «Αλυσίδα» συνέχισε να λειτουργεί μέχρι το 1998, αφήνοντας το αποτύπωμά της στην ιστορία της ελληνικής βιομηχανίας υποδημάτων.

Όσον αφορά το συγκρότημα, αφού έχασε το βιομηχανικό του χαρακτήρα, φιλοξένησε σε ένα μέρος του νυχτερινό κέντρο, που κι αυτό πλέον έχει κλείσει. Πλέον είναι τελείως ερειπωμένο, με τους κατοίκους να καταγγέλλουν ότι αποτελεί εστία μόλυνσης και μικροεγκληματικότητας. Κατά καιρούς τμήματά του έχουν πάρει φωτιά από άστεγους ή τοξικοεξαρτημένους που προσπαθούσαν να βρουν καταφύγιο στους εγκαταλελειμμένουε χώρους, ενώ περίοικοι έχουν αναφέρει ότι έχει χρησιμοποιηθεί και σαν «αποθήκη» κλοπιμαίων.

Τέλη του 2023, μέρος του ακινήτου από την πλευρά της Αλ. Σταύρου περιορίστηκε με λαμαρίνες λόγω επικινδυνότητας, με κάποιες παλιές αφίσες λαϊκών τραγουδιστών να απομακρύνονται, στερώντας από το κτίριο το τελευταίο ενθύμιο του παρελθόντος του.