H Θεσσαλονίκη, παλιά: Ένα κτίριο δύο στρατηγεία

Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου η Θεσσαλονίκη, αποτέλεσε την έδρα ενός από τα μεγαλύτερα θέατρα πολεμικών επιχειρήσεων, που έμεινε γνωστό στην ιστορία σαν το Μέτωπο της Θεσσαλονίκης (ή Μακεδονικό Μέτωπο). Κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων εντός και πέριξ της πόλης αναπτύχθηκαν δυνάμεις που έφθαναν ,ως το τέλος της εκστρατείας, τον αριθμό περίπου των 717.000 ανδρών. Τα στρατεύματα διέθεταν σημαντική δύναμη πυρός και αεροπορική δύναμη 200 αεροπλάνων που είχαν έδρα σε αεροδρόμια που είχαν κατασκευαστεί στην Καλαμαριά και σε άλλα μέρη της πόλης.

Ξαφνικά σε μια πόλη που αριθμούσε ως τότε 157.883 κατοίκους (απογραφή του 1913), ήρθε να προστεθεί μια ακόμα μεγαλούπολη, με στρατεύματα που προερχόντουσαν από την Αγγλία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Ρωσία, Σερβία. Στη σύνθεση των αποικιακών στρατευμάτων υπήρχαν και πολυάριθμοι στρατιώτες από τις μακρινές τότε αποικίες της Βόρειου Αφρικής, της Ινδοκίνας ακόμα και από τη μακρινή Ινδία, που συνιστούσαν μια ιδιαίτερη πολυεθνική δύναμη, καθιστώντας τη Θεσσαλονίκη μια ιδιότυπη κοινωνία των Εθνών για την εποχή της.

Σήμερα δεν υπάρχουν πλέον πολλά κατάλοιπα από τις ημέρες του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου εκτός από τα μεγάλα συμμαχικά νεκροταφεία στα δύο άκρα της πόλης, και με την εξαίρεση μερικών κτιρίων. Ένα από αυτά βρίσκεται λίγα μέτρα παραδίπλα στο Ν.Δημαρχείο Θεσσαλονίκης, που σήμερα στεγάζει την Περιφερειακή Εφορία Προσκόπων.

Σύμφωνα με μαρτυρίες παλαιών προσκόπων το κτίριο χτίστηκε από τις Γαλλικές Δυνάμεις, οι οποίες το παραχώρησαν για τις ανάγκες της τότε εξόριστης Σερβικής Κυβέρνησης, καθώς η Σερβία είχε καταληφθεί από την Αυστροουγγαρία. Το κτίριο αυτό εκτός της έδρας της Σέρβικης Κυβέρνησης, φέρεται να φιλοξενούσε και το στρατιωτικό της επιτελείο. Μετά τη λήξη του Α’Παγκοσμίου, και την αποχώρηση των δυνάμεων της Αντάντ(Entente), το κτίριο στέγασε στα 1930, το πρώτο Κρατικό Ωδείο που ιδρύθηκε στην Ελλάδα από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, και το 1945 παραχωρήθηκε για να στεγάσει τους Πρόσκοπους Θεσσαλονίκης.

Το κτίριο ανακαινίσθηκε εκτενώς κατά τη διάρκεια της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας 1997, και όλο το κτιριακό συγκρότημα έχει ανακηρυχθεί διατηρητέο μνημείο. Εκτός των γραφείων, στεγάζει και το μοναδικό στη Θεσσαλονίκη, Προσκοπικό μουσείο με σπάνια κειμήλια, από την διαδρομή του Προσκοπισμού στη Θεσσαλονίκη. Έτσι ένα κτίριο που αποτέλεσε κάποτε πολεμικό στρατηγείο στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αποτελεί μέχρι σήμερα το «στρατηγείο» του Προσκοπισμού στη Θεσσαλονίκη, στο οποίο συνευρίσκονται παλαιοί και νέοι πρόσκοποι.