Η Θεσσαλονίκη παλιά: Η Πύλη μιας Αυτοκράτειρας

Ένα από τα σημαντικά αξιοθέατα της Θεσσαλονίκης αποτελούν και τα υπολείμματα των οχυρωματικών τειχών των οποίων όσα τμήματα έχουν απομείνει, θυμίζουν παλαιότερες εποχές που γνώρισε η πόλη, όταν είχε να αντιμετωπίσει στίφη εισβολέων που επιβουλεύονταν την κυριαρχία της.

Στην πάροδο των χρόνων ένα σημαντικό κομμάτι των τειχών που προστάτευαν την πόλη κατεδαφίστηκε καθώς η πόλη εξελισσόταν πληθυσμιακά, και σήμερα απομένουν ορισμένα τμήματα τα οποία παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Σε μερικά σημεία θα συναντήσει κανείς τμήματα τους με εντοιχισμένα ιδεογράμματα, επιγραφές,  ενώ σε άλλα σημεία των τειχών ήρθαν πρόσφυγες της Μικρασιατικής καταστροφής να στεγάσουν σε ένα μέρος, από αυτά τις ανάγκες τους για γρήγορη στέγαση σε δύσκολες εποχές..

Το βόρειο τμήμα των τειχών παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον με ένα από τα κυριότερα σημεία αναφοράς του να αποτελεί και ο Πύργος του Τριγωνίου ή  Πυροβολείο όπως είναι γνωστός στους περισσότερους Θεσσαλονικείς, και εκτός της ιστορικής του αξίας προσφέρει και ένα χώρο θαυμάσιας θέας για τον επισκέπτη. Ορισμένα μέτρα παραπέρα από τον Πύργο Τριγωνίου, θα συναντήσει κανείς ορισμένες πύλες εισόδου κάτω από τις οποίες οι διαβάτες περνάνε βιαστικά, και μερικές φορές θα δει κανείς τουρίστες να σταματάνε για λίγο μπροστά σε μια από αυτές για να βγάλουν φωτογραφίες.

Το χαρακτηριστικό μια από αυτές τις πύλες είναι  πως έχει μείνει στην ιστορία ως «Η Πύλη της Άννας της Παλαιολογίνας», καθώς η κατασκευή της βασίζεται σε δύο μαρμάρινες παραστάδες, εκ των οποίων στη δεξιά υπάρχει χαραγμένη η επιγραφή:

“Ανηγέρθη η παρούσα πύλη ορισμώ της κραταιάς και αγίας ημών κυρίας και δεσποίνης κυράς Άννης της Παλαιολογίνης υπηρετήσαντος καστροφύλακος Ιωάννου Χαμαετού… τω ΣΩΔΞ΄ έτη ινδικτιώνι Θ΄”

Η ερμηνεία της αποδίδεται στο ότι η πύλη κατασκευάστηκε με εντολή της αυτοκράτειρας του Βυζαντίου της Άννας της Παλαιολογίνας την εποχή που ήταν καστροφύλακας ο Ιωάννης Χαμαετός, και η χρονολογία κατασκευής της ανάγεται στα 1355-1356. Η Άννα η Παλαιολογίνα φέρεται πως εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη μετά το τέλος του κινήματος των Ζηλωτών που είχε κυριαρχήσει στη Θεσσαλονίκη, και πως ανέλαβε τη συντήρηση και επισκευή των τειχών της πόλης.

Έτσι μετά από αιώνες απομένει πλέον αυτή η επιγραφή να υπάρχει για να θυμίζει στο σημερινό επισκέπτη όχι μόνο την έλευση μιας Αυτοκράτειρας του Βυζαντίου από τη Θεσσαλονίκη, αλλά και να  αποτελεί ζωντανό δείγμα της μνήμης της πόλης

*Πηγές

-Τα τείχη: http://www.it.uom.gr/project/monuments/teixi.htm

-Ασπιώτη Λ. «Τα Κάστρα της Θεσσαλονίκης», Αφοί Κυριακίδη